Вести од граѓанските организации

Претставници на Цивика мобилитас, ПАКТ од Тунис и ФАМОК од Мали учествуваа на работилница за размена на искуства што ја организираше партнерската организација НИРАС од 14 до 16 мај 2025 година во Данска. 

Презентациите на трите програми беа добра основа за дискусијата поврзана со граѓанското учество, развојот на локалните заедници, како и за поддршката и соработката со властите. Заедничката нишка на трите програми се активностите за поттикнување на граѓанското учество, зајакнување на волонтерството и вклученоста на локално ниво.

Колегите од НИРАС организираа и посети на две граѓански организации. Беше корисно да се слушнат искуствата на Фондацијата за општествена одговорност (Foundation for Social Responsibility), интересен пример каде водечката улога ја имаат жени мигранти кои функционираат како мрежа за поддршка на други жени мигранти на кои им треба помош. Помошта може да биде од едноставна социјализација до поддршка за пристапување кон образование, можности за работа или барање/добивање на услуги од јавните институции. Ангажманот е волонтерски, а во целата држава постојат повеќе вакви центри. Во втората организација, Градска куќа (Byens Hus), чие седиште е во општина Роскилд, беа презентирани можностите им ги нудат на граѓаните како што е  користење на простории за различни активности во кои се достапни алати, книги, креативни катчиња итн.  Беше објаснет и начинот на одржување покрај поддршката од општината и придонесот што го имаат кон градот и заедницата.

Колегите од НИРАС презентираа дел од нивните активностите, како што е Платформата за клиенти (NIRAS SDC Client Platform) и Водењето на оперативниот механизам на ЕУ за граѓанско општество (Leading the EU Civil Society Operational Facility), а учесниците можеа да слушнат и дискутираат за најдобрите начини за вклучување на граѓаните и заедницата и за примерите за јавно застапување кон локалните власти.
Претставниците на трите организации споделија научени лекции. Искуствата на другите, иако од различни контексти секогаш можат да бидат инспирација во планирањето на следните чекори.

Следно >

Поврзани:

Информациските закани и манипулациите со информации се проблем кој влијае врз целото општество и треба да се реши со сеопфатен пристап на целото оштество, а тоа значи – политичка волја, усогласеност во делувањето, координација и акција како и здружување ресурси и зголемување инвестиции во решавањето на проблемот.
Ова се само дел од заклучоците и препораките кои се дел од „Документ за позиција: Патоказ за заштита на демократијата од информациски закани“, кои беа истакнати денеска на брифинг за новинарите во Фондацијата Метаморфозис, која, пак, заедно со Мрежата против дезинформации за Балканот (АДН-Балканс), низ процес на широки консултации преку соработка со меѓународните и регионални партнери, решението го наоѓа во сопфатниот пристап на целото општество. За таа цел, изработен е патоказ за заштита на демократијата од информациски закани.
„Системската злоупотреба на информацискиот простор преку дезинформациски кампањи ја зголемува ерозијата на јавната доверба што ја доведува до криза на демократскиот систем. Западниот Балкан, како еден од најранливите региони во Европа, се соочува со сериозни предизвици во зачувувањето на интегритетот на демократските институции и процеси, поради отсуството на регулатива усогласена со европските стандарди и недостаток на координирана акција на демократските актери, за зачувување на демократските институции“, пишува во резимето на документот.
Директорот за партнерство и развој во Фондацијата Метаморфозис, Филип Стојановски, заедно со Светлана Силјановска, специјалистката за стратешки комуникации, кои се уредници на документот, денеска го презентираа пред новинарите.
„Напуштен е концептот на гледање на дезинформациите низ призма на медиуми, тие се третираат како демократски закани, а нивната цел е нарушување на демократскиот поредок. Идејата за политичка или партиска етикета на дезинформациите е надрасната. Изработивме патоказ со неколку елементи кои ни служат како насоки. Ако постои регионална Стратегија за дезинформации, треба да има и Стратегија за справување со дезинформации. Во документот имаме три приоритети – зачувување на интегритетот на изборите, зачувување на демократијата и правото на граѓаните за носење информирани одлуки, како и демонетизација на дезинформации и зајакнување на информациски интегритет“, рече Силјановска.
Стојановски, пак, истакна дека до надлежните, уште пред неколку години, бил поднесен предлог од граѓанските организации со кој намерата била да се започне процес на градење Национална стратегија за градење општествена отпорност кон штетните влијанија на дезинформациите. Тој посочи дека државите кандидатки за членство во Европската Унија се обврзани да развијат такви механизми. Иако иницијативата беше прифатена и од претходната и од тековната влада, до денеска, нема информација дека надлежните започнале процес на градење таква Стратегија.
„Идејата беше тоа да биде документ за политики и план со конкретни чекори, со цел да ѝ се помогне државата и практично, а и за да напредува во процесот на евроинтеграции“, рече Стојановски. Оваа иницијатива беше позитивно оценета во Извештајот на Европската Комисија за 2024 година како единствен таков чекор на ниво на Западен Балкан.
Во дискусија на темата, Зоран Бојаровски, главниот уредник на Рацин.мк, истакна дека информациските закани никогаш нема да престанат.
„Тие само ќе се усовршуваат во начините, методите, алатките за да ја постигнуваат нивната цел. Но и борбата против информациските закани не треба никогаш да престане. И токму овој документ го позиционира тоа, дека само холистички и сеопфатен пристап може да даде резултат и само тогаш може да бидеме оптимисти дека таа борба никогаш нема да престане“, рече Бојаровски на брифингот.
Брифинг за новинарите во Фондацијата Метаморфозис. Фото: Мета.мк.
Во документот, на крајот се наведени препораки за меѓународни организации и чадор тела, препораки за државните институциите од Западен Балкан, за практичари кои се справуваат со информациски закани и манипулации, потоа, препораки за медиумите и медиумските организации, препорки за мрежи на практичари, како и препораки за академската заедница.
„Долгорочната отпорност на Западен Балкан може да се изгради само преку единствена регионална стратегија, буџети сразмерни на оние на антидемократските актери, политичка волја и координирана акција. Наспроти фрагментираното делување, ваквиот пристап обезбедува колективен одговор на системска закана кој ќе даде посилен ефект, и ќе почне да ја зајакнува довербата во демократските институции од граѓаните штитејќи го нивното право на носење на информирана одлука како темел на демократскиот процес“, пишува во документот.

„Различностите не треба да бидат причина да се разделуваме. Верата носи добрина и љубов и во тој контекст треба да заедно да ги надминуваме на мирен начин препреките кои ќе се појават меѓу нас“, рече во своето воведно обраќање Оливера Трајковска, директорката на Комисијата за односи со верските заедници и религиозните групи (КОВЗРГ) на работилницата со наслов: „Проактивни верски чинители за спречување на појавите на насилен екстремизам“. Работилницата ја иницираа Македонскиот центар за меѓународна соработка (МЦМС) и КОВЗРГ, а се одржа од 6 до 8 мај 2025 година во Велес.

„Мораме да сме свесни дека насилниот екстремизам е реалност и ние мораме да зборуваме за тоа, да не го ставаме под тепих. Кога ќе почнеме да зборуваме, поверојатно е дека ќе почнеме и да ги решаваме работите“, истакна таа и констатираше дека често, наместо да се превенираат, работите се санираат. „Треба да ја смениме таа практика. Да бидеме свесни дека во верските заедници има појави на радикализам и насилен екстремизам. Кога ќе го забележиме или слушнеме за него треба да реагираме“, додаде Трајковска. Таа се осврна и на соработката со државните институции и Националниот комитет за спречување на насилен екстремизам и борба против тероризам (НКСНЕБТ) и побара верските заедници да ги вклучат ако не можат сами да се справат со некои од предизвиците.
Александар Кржаловски, директорот на МЦМС се осврна на улогата на МЦМС во олеснувањето на соработката меѓу верските заедници во некои од претходните програми, но и актуелните програми како што е „Пат кон отпорност и реинтеграција на ранливите семејства во заедницата“ поддржана од ГЦЕРФ. Павле Трајанов, Националниот координатор на НКСНЕБТ ја истакна улогата на оваа институција во превенцијата на насилниот екстремизам. „Генерално, Македонија е релативно стабилна држава, но тоа не е гаранција дека дејства на тероризам не можат да се случат“, рече тој и додаде дека е добро е на ваква дебата да бидат соочени и лидерите на политичките партии заради опасностите од етнонационализмот кој, според него, го поттикнуваат политичките партии.
Според д-р Насир ефенди Реџепи – муфтија на Штип, соработката на локално ниво, слушањето на гласот на секој поединец е многу важна. „Кога нашиот глас допира до централната власт, некои работи се маргинализираат. Меѓуверскиот дијалог не е само хуман пристап туку е и верска обврска. Верскиот дијалог има за цел да ги отстрани сите разлики“, рече тој во своето обраќање. Штипскиот муфтија се осврна и на предизвиците со кои се соочува човекот денес, во глобалниот свет, во кој до него стигнуваат многу необработени информации, во многу кратко време што придонесува човекот да се отуѓи од себе и околината. „Институционализираните религии имаат предизвик – верските заедници треба да бидат активни чинители, а не само публика која ги следи настаните. Државата треба да најде начин верата да се учи на некој соодветен начин. Ако не се случи ова, тнр. дигиталната религија може да направи проблем затоа што доаѓаат нерафинирани и не селектирани информации“, истакна тој. Според него, локалната власт која е поблиска до граѓаните има важна улога во решавањето на проблемите и олеснувањето на овој дијалог. Заедно со верските заедници, можат да направат заеднички проекти со кои ќе се промовира верскиот дијалог, ќе се промовира социјалниот мир, ќе се гради култура на почитување и ќе се придонесе за ефективни решенија. „Верскиот дијалог на локално ниво не е пасивен, туку активен ангажман. Локалната власт има можност да биде катализатор на овој дијалог и да овозможи да се слушне гласот на сите верски заедници“, смета д-р Насир ефенди Реџепи.

И протојереј Ристе Јанушев се осврна на меѓусебната соработка. „Човекот е упатен на соработка, сам верник не може да биде верник. Самодоволноста, егоизмот, е основа за екстремизмот кој сака на сила да наметне нешто на другиот. Екстремните постапки раѓаат крајна нетрпеливост и ја поттикнуваат омразата“, рече тој. Според него, екстремни изјави  може да се забележат во меѓусебен неформален разговор или на социјалните мрежи. „Сме укажувале дека не е добро да се прави тоа, особено да се користат верски симболи во таа нарација. Единствено решение за борење против екстремизмот е да се спроведуваат начелата на верата – да го почитуваме туѓиот простор, време, имот како и нашиот. Треба да бидеме свесни и будни за ваквите појави, додаде Јанушев.
„Силниот збор и добрата соработка се најголемата револуција што можеме да ја направиме. Денес силата е кај оние кои знаат да живеат со различности“, им се обрати на присутните Нејаз ефенди Мурати, муфтија на Велес. Тој општеството го опиша како заедничка градба во која верските заедници се столбови и побара заедничко советување и заеднички проекти на верските заедници и локалната самоуправа. „Не бараме привилегии, туку одговорност. Сакаме да придонесеме“, рече тој.

Во дискусијата што се отвори меѓу учесниците беше истакната соработката на верските заедници со Министерството за образование и наука, потребата од поголема застапеност во медиумите, во образованието, поголема меѓусебна комуникација, а покрај религискиот екстремизам се зборуваше и за екстремниот секуларизам. Беше истакнато дека тоа што се случува во општеството се прелева и во верските прашања. Сепак, припадниците на верските заедници сметаат дека добро стојат со дијалогот, дека се поотворени за комуникација од другите сегменти на општеството. Тие сметаат дека работата со верските заедници треба да биде во партнерство, а не од позиција на контрола.
Низ методологијата на „Глобално кафуле“, учесниците разговараа за неколку теми: Развивање наративи против девијантните појави; Иницијативи во и со заедницата против девијантни појави; Активности во соработка со граѓански организации и Зајакнување на меѓуверскиот дијалог во заедницата. Тие понудија интересни активности за секоја од темите што можат да бидат дел од активностите на КОВЗРГ, верските заедници и граѓанските организации.
Работилницата беше дел од програмата „Пат кон отпорност и реинтеграција на ранливите семејства во заедницата“ кој го поддржува ГЦЕРФ, а го спроведува Македонскиот центар за меѓународна соработка (МЦМС) во партнерство со Нексус – граѓански концепт и Здружението за активен и здрав развој на жените и децата „Плиадес“.

Следно >

Поврзани:

Одделението за соработка со невладините организации на Генералниот секретаријат на Владата во партнерство со проектот „ЕУ поддршка за Граѓанскиот ресурсен центар – фаза 2”, финансиран од Европската Унија, ги покануваат претставниците на граѓанските организации, релевантните државни органи, како и сите заинтересирани лица на онлајн консултации за новата Стратегија на Владата за соработка со и развој на граѓанското општество, со Акцискиот план 2025-2028. Консултативната средба ќе се одржи на 23ти мај 2025 година од 11:00 до 13:00 часот на платформата ЗООМ.

На консултациите ќе биде презентирана и дискутирана петтата Стратегија на Владата за соработка со и развој на граѓанското општество, подготвена врз основа на пристигнатите предлози од граѓански организации и работата на работната група формирана за таа намена. Граѓанските организации и другите учесници ќе имаат можност да дадат мислење, коментари и дополнувања на Предлог-Стратегијата и Акцискиот план.
Предлог-Стратегијата предвидува низа активности и мерки за создавање на поволна средина за функционирање и развој на граѓанското општество како што се унапредување на системот на државно финансирање на граѓанските организации, подобрување на правната рамка за донации и спонзорства во јавните дејности за олеснување на донирањето кон граѓанските организации, создавање на поттикнувачко правно окружување за социјално претприемништво, унапредување на правната рамка за здруженија и фондации итн. Втората приоритетна областа на Предлог-Стратегијата се однесува на зајакнување на соработката и партнерството меѓу граѓанските организации и јавните институции преку спроведување на мерки како што се: унапредување на процесот на консултации и учество на граѓанските организации во креирање, спроведување, следење и оценување на јавните политики, зајакнување на партнерството во процесите поврзани со европската интеграција како и континуирано работење на независен, репрезентативен, оперативен и ефективен Совет за соработка меѓу Владата и граѓанското општество.
Доколку сте заинтересирани да се вклучите во консултациите, ве молиме регистрирајте го вашето учество со пополнување на формата на овој линк.
Линк за вклучување на онлајн консултациите ќе биде пратен до сите пријавени учесници на 22 мај 2025.
Прилог:

Следно >

Поврзани:

На 10 мај оваа година, имавме можност да го поминеме денот учејќи и дружeјќи се со вистински љубители на земјата, растенијата и заедничкото создавање. Настанот беше дел од едукативната серија во рамки на Еразмус+ проектот ГЕА, кој има за цел да ја подигне еколошката свест кај возрасните 🌍.Овојпат, ни се придружија Филип од Градината на Филип, Димитар, како и граѓаните-градинари од општествената градина Бостание 🌱. Со нив споделивме искуства, совети, насмевки – и научивме нешто многу вредно: дека секој може да почне со градинарење, без разлика дали има голем двор или само мал балкон.Совет за почетници? Почнете со ротквички!Тие растат брзо и ве наградуваат со првите резултати од вашиот труд уште на самиот почеток. Освен тоа, научивме да садиме според сезоната, да садиме со љубов и да се грижиме да има што повеќе зеленило и плодови – дури и во срцето на градот.🙏 Огромна благодарност до нашите инспиративни предавачи и до сите учесници кои дојдоа од различни делови на Скопје. Посебна благодарност до љубопитните и великодушни градинари од Бостание, кои несебично ги споделија своите приказни, совети и топлина со сите присутни .Овој настан беше дел од серијата активности кои Еко Логик ги реализира во рамки на ГЕА проектот во текот на април и мај. Се гледаме наскоро на следниот настан!

На 7 мај имавме чест да одржиме уште еден од едукативните ГЕА еко-настани за возрасни, овој пат на едно навистина инспиративно место – Отворена Градска Лабораторија. Настанот беше дел од нашата посветеност за еколошка едукација и вклучување на возрасната популација во теми одржливи заедници и иновации.За време на посетата, учесниците имаа можност одблизу да се запознаат со просторот и активностите кои се реализираат во оваа уникатна лабораторија. Највпечатливо беше запознавањето со учениците кои редовно ја користат лабораторијата за учење, експериментирање и развивање на сопствени еколошки и технолошки решенија. Преку нивните приказни, видовме колку е важно младите да имаат пристап до вакви современи образовни алатки.Искрена благодарност до сите учесници за нивниот интерес и ангажман, и особено до тимот од првата биотехничка лабораторија кој несебично го сподели своето знаење и искуство.Овој настан беше организиран во рамки на Еразмус+ проектот ГЕА, кој има за цел да ја подигне еколошката свест кај возрасните преку низа активности и едукативни настани. Тој е дел од пролетната серија активности кои Еко Логик ги спроведува во април и мај.Продолжуваме со нови настани и еко-иницијативи – следете нè за повеќе информации и приклучете се во градење на поодржливо општество!

Имплементацијата на Реформската агенда во Северна Македонија бара инклузивен пристап и придонес од сите релевантни чинители за да се обезбеди нејзина успешна имплементација. За таа цел, Институтот за европска политика – ЕПИ, во соработка со Министерството за европски прашања, на 19 мај, организираше Прв состанок на Националниот консултативен механизам за реформската агенда 2024-2027 – нова национална платформа која овозможува структуриран, транспарентен и инклузивен дијалог заснован на докази меѓу државните институции, граѓанските организации, стопански комори, академија и други релевантни фактори за имплементација и мониторинг на Реформската агенда во рамките на Планот за раст на ЕУ за Западен Балкан.
Мила Јосифовска Даниловска и Маријана Јанческа – Угарковиќ, од Фондација Метаморфозис учествуваа на средбата. Јанческа – Угаровиќ ги претстави наодите од истражувањето на Метаморфозис на досегашниот напредок во областа на дигитализацијата, како клучна област во Реформската агенда. Во истражувањето се презентирани резултатите од 2025 година поделени по клучни подобласти на дигитализација: дигитализација и кибербезбедност, како и планираните активности за 2026 и 2027 година.
Јанческа-Угарковиќ, освен што ги претстави постигнувањата, ги сподели со присутните и препораките што произлегоа од документот за јавни политики. Потребна е поголема инклузивност, особено во дигиталната пристапност за лицата со попреченост, согласно националната стратегија 2023–2030. Понатаму, треба да се зајакне вклученоста на граѓанските организации и експерти во сите фази на предвидените реформи – од дизајн до евалуација, како и да се осигура транспарентност и навремена комуникација при креирањето на регулативи. Со цел длабинско спроведување на заложбите од реформската агенда, потребно е да се инвестира во обука и техничка поддршка на администрацијата за ефикасна имплементација, како и да се прилагодуваат законите на локалниот контекст, наместо механички да се преземаат европски регулативи. Истовремено, треба активно да се поттикнува дигитална писменост кај сите категории на граѓани.
Дигитализацијата не е само техничка алатка – таа е предуслов за ефикасна, транспарентна и одговорна администрација. Како Фондација Метаморфозис, остануваме посветени да го следиме процесот и да придонесуваме за реформи што ќе бидат во интерес на сите граѓани.

Минатата недела ја завршивме со исклучително значаен и инспиративен настан – петочко хуманитарно готвење организирано во рамки на иницијативата „Ретвитни оброк – Retweet a meal“. На овој настан, група посветени и прекрасни луѓе се собраа со една заедничка цел: да помогнат на оние што имаат потреба од поддршка и да поттикнат поголема свест за хуманоста и активизмот.За време на настанот, споделивме не само топли оброци, туку и важни пораки за значењето на хуманоста кон луѓето и кон природата. Потсетиме колку е важно граѓанското учество во локалните акции и како секој од нас може да направи промена во својата заедница.Резултатот беше импресивен – безмалку 150 топли оброци беа зготвени и веднаш поделени. Повеќе од тоа, настанот создаде посвесни сограѓани кои сфатија дека помошта не е само индивидуална работа, туку колективна одговорност.Особена благодарност до неуморните пензионерки од Чаир кои својот труд и време го вложија во реализацијата на оваа хуманитарна акција, како и до сите други учесници кои ни се придружија и дадоа свој придонес.Овој настан беше организиран во рамки на Еразмус+ проектот ГЕА, кој има за цел да ја подигне еколошката свест кај возрасните. Настанот е дел од серија едукативни активности што Еко Логик ги спроведува во периодот април-мај, со цел да ја поттикне одговорноста кон животната средина и заедницата.Ваквите иницијативи се потсетник дека секој од нас може да биде дел од промена – со мал гест, со отворено срце и со посветеност кон другите. Само така, заедно, можеме да создадеме поздраво и повнимателно општество.