Вести од граѓанските организации

Содржината на информациите презентирани во овој дел од веб странaта се единствена одговорност на грантистите и на ниту еден начин не може да се смета дека ги одразуваат гледиштата на Цивика мобилитас, Швајцарската агенција за развој и соработка (SDC) или организациите што ја спроведуваат. Информациите се презентирани како што се пристигнати и печатните или други грешки во нив се одговорност на самите автори.

Зајакнување на улогата на жените во контролата на мало и лесно оружје и спречувањето на родовото насилство во Западен Балкан – регионална работилница
14/07/202521/08/2025
Препознавајќи ја клучната улога на женските организации во застапувањето за одржување на мирот, разоружувањето и борбата против родовото и семејното насилство, SEESAC* собра претставници од 18 женски организации од Западен Балкан на работилница за род и мало и лесно оружје, одржана во Тирана на 1-2 јули 2025 година. Весна Шапкоски, извршна директорка на СТАНИЦА ПЕТ…
Хелсиншкиот комитет бара истрага за полициските службеници што не го спречиле нападот врз градоначалничката Арсовска
11/07/202518/07/2025
Хелсиншкиот комитет за човекови права најостро го осудува физичкиот и вербалниот напад врз градоначалничката на Град Скопје, Данела Арсовска, што се случи денеска на Бит Пазар за време на службен увид во нелегален градежен објект. Особено загрижувачки е фактот што нападот се случил пред очите на полициски службеници, кои, според изјавата на градоначалничката, не презеле соодветни мерки за нејзина заштита, и покрај сериозните закани по нејзиниот живот и безбедноста на нејзиното семејство.
Според сведочењето на Арсовска, напаѓачот ѝ се заканувал со силување и убиство на нејзините блиски, а потоа и физички ја нападнал, удирајќи ја со клоци. Наместо итна интервенција и заштита, полицајците кои биле присутни на лице место, наводно, не реагирале соодветно, дозволувајќи толпата да продолжи со навреди, физички напади и закани.
Овој напад е уште еден алармантен пример за ризиците со кои се соочуваат жените во јавниот живот – насилство, навреди, закани, клевети и институционална незаинтересираност.
Министерството за внатрешни работи соопшти дека се приведени двајца напаѓачи. Но нема информации за мерки против полициските службеници кои биле присутни на местото на настанот.
Оттука, Хелсиншкиот комитет за човекови права бара:
Итна и независна истрага за случајот,
Одговорност за полициските службеници кои не постапиле соодветно на местото на настанот,
Кривично пријави против сторителите и соодветна постапка против нив,
Обезбедување ефективна и итна заштита за градоначалничката и другите службени лица кои биле нападнати.
Осуда на нападот од страна на сите политички и општествени чинители.
Одделот за внатрешна контрола,криминалистички истраги и професионални стандарди при МВР итно да го разгледа (не)постапувањето на полициските службеници и да преземе соодветни дејствија и мерки против нив.
Дополнително, ги повикуваме сите надлежни институции во овој случај да дејствуваат итно и одговорно.
Непостапувањето на институциите во случаи на очигледно насилство не само што ја охрабрува културата на неказнивост, туку директно го загрозува владеењето на правото и демократијата.
ТРАНСФОРМАЦИЈАТА НА УНИВЕРЗИТЕТИТЕ И НИВНИТЕ ПРЕДИЗВИЦИ ВО МОДЕРНАТА ЕПОХА
11/07/202518/07/2025
Технологијата го обликува начинот на размислување и тоа бара не само промена на методите на предавање, туку и на самиот пристап кон образованието. Универзитетот треба да се трансформира од место кое само дистрибуира знаење во лабораторија каде што значењето се гради заеднички. Во спротивно, знаењето ризикува да падне на нивоа кои веќе не служат ниту за општествена конкуренција. Wesch, исто така, ја критикува употребата на технологијата во наставата, велејќи дека често го одвлекува вниманието на студентот и го оттргнува од суштинските проблеми. Образованието сѐ повеќе се перципира како пазарен производ.
Пишува: Ахмед Ќазими
Michael Wesch (2008) ги анализираше предизвиците на високото образование во модерната епоха и забележа дека денешната генерација е поинаква – силно се потпира на технологијата и поради тоа знаењето го перцепира на поинаков начин.Според него, високото образование не може да биде одвоено од секојдневниот живот и работа на младите. Технологијата го обликува начинот на размислување и тоа бара не само промена на методите на предавање, туку и на самиот пристап кон образованието. Универзитетот треба да се трансформира од место кое само дистрибуира знаење во лабораторија каде што значењето се гради заеднички. Во спротивно, знаењето ризикува да падне на нивоа кои веќе не служат ниту за општествена конкуренција.Wesch, исто така, ја критикува употребата на технологијата во наставата, велејќи дека често го одвлекува вниманието на студентот и го оттргнува од суштинските проблеми.Образованието сѐ повеќе се перципира како пазарен производ.
Во фокусот е економската димензија, каде образованието се третира како „стока“ што ја зголемува ефикасноста на економијата во услови на глобална конкуренција. Во овој контекст, реформите имаат за цел создавање на „заеднички пазар на образование“. Таа логика доведе до тоа универзитетите да се однесуваат како пазарно ориентирани организации, исто како и секоја друга јавна услуга.
Но, може ли универзитетот да се спореди со производна линија во фабрика?И во универзитетскиот систем имаме „влез“ (професори, студенти, простории и услови за работа) и се очекува квалитетен „излез“ (диплома, знаење). Но, дали ова е вистинскиот начин на размислување? Дали клиентот (студентот што плаќа) секогаш е „во право“? Може ли на овој начин да се управува со квалитетот?
Примената на неолибералните принципи во високото образование донесе видливи последици:
пад на квалитетот на услугите,
намалување на работните места,
зголемување на школарините (самофинансирање),
зголемување на соодносот студент–професор,
поголемо оптоварување за наставниците, често на сметка на научно-истражувачката работа.
Универзитетите се натпреваруваат за повеќе студенти бидејќи тоа носи повеќе средства.Vodičar (2013) прашува: Дали универзитетот треба да биде место каде се формира економски успешен човек или човек што знае да размислува?Американските експерти не се изненадени што многу млади кои се успешни во технолошката сфера не биле успешни студенти.
Ова отвора сериозни прашања за тоа што всушност претставува „успех“ и како го замислуваме образованието во свет под влијание на технологијата и пазарот.
Глобалното учество во образованието е во пораст и е поттикнато од демографскиот и економскиот раст, како и од промените во јавните политики. Истовремено, нашето население се менува и старее. Со зголемената глобална мобилност, се случуваат драматични промени во географијата на глобалните извори на таленти. Ова е глобално вложување обликувано од геополитички фактори. Успехот (или неуспехот) на ова вложување е показател за капацитетот за производство на знаење и привлекување на таленти.
Геополитичките тензии се придружени со конкуренција (и соработка) во полето на знаењето и науката – што претставува темел на економиите на 21 век. Индустрија 4.0 и 5.0 го трансформираат трудот и пазарот на труд. Повеќето нови работни места се во глобални сектори со високи квалификации, но постои постојана потреба и за вработување со средни и ниски квалификации (Hazelkorn, 2023)
Текстот е работен во рамки на проектот „Застапување за инклузивен развој“, финансиски поддржан од Владата на Швајцарија преку програмата Цивика мобилитас.
Содржината на овој текст е единствена одговорност на Форум за разумни политики, ИОХН и БИРС и на ниту еден начин не може да се смета дека ги одразува гледиштата на Владата на Швајцарија, Цивика мобилитас, или организациите што ја спроведуваат.
ТЕМАТСКИ ФОРУМ – ИСТОЧЕН РЕГИОН, ГРАД БЕРОВО
11/07/202512/08/2025
На 12-ти и 13-ти јуни во Берово се одржа Тематскиот форум за Источниот плански регион „Социјални Политики и Вработување (Преговарачко Поглавје 19); Подготвеност на државата да обезбеди еднаков рамномерен развој преку донесување на мерки и политики“.На средбата се дискутираше што содржи поглавјето број 19 за вработување и социјална политика, политики за поттикнување на вработувањето и новиот Оперативен план за вработување, како „тешките“ теми за Поглавје број 19 да станат „лесни“; подостапни и разбирливи за генералната публика и за публиката од малите средини во внатрешноста и друго.
Излагањата беа на Зоран Биковски од Организација ЖЕНА Делчево и Весна Коловска, новинар/уредник од Канал 77.
Tags: Media4EU
ТЕМАТСКИ ФОРУМ – ВАРДАРСКИ РЕГИОН, ГРАД ВЕЛЕС
11/07/202512/08/2025
На 05-ти и 06-ти јуни во Велес, се одржа Тематскиот форум „Загадените води на река Вардар и механизми на заштита на основниот ресурс за наводнување на земјоделските култури во Вардарски плански регион“.
На средбата се дискутираше состојбата со загадување на водите на реката Вардар, справување со загадувањето и користење на механизмите на заштита овозможени од европските фондови, како темата да се приближи до јавноста на локално, регионално и национално ниво итн.
На состанокот говореа Убавка Јаневска, новинарка/ уредничка на Дума.мк и Божана Ќулавкова, новинарка/уредничка на Радио Голди.Виолета Глигороска од Евротинк го презентираше проектот „Медиумите за ЕУ“ во чии рамки се одржа средбата.
Tags: Media4EU
ТЕМАТСКИ СОСТАНОК ВО ЈУГОИСТОЧЕН ПЛАНСКИ РЕГИОН: „ПРЕКУГРАНИЧНИ ЕУ ФОНДОВИ ЗА ПОТТИК НА ЛОКАЛНИОТ ЕКОНОМСКИ РАЗВОЈ ВО ЈУГОИСТОКОТ“
11/07/202512/08/2025
📢На 29 и 30 мај во Струмица, се одржа Тематскиот состанок „Прекугранични ЕУ фондови за поттик на локалниот економски развој во Југоистокот“.На средбата се дискутираа Преговарачките поглавја на РСМ со ЕУ и Прекуграничните ЕУ фондови за поттик на ЛЕР.
На состанокот говореа Жулиета Ѓуркова, Експертка за ЕУ фондови и регионален развој и Ване Трајков, новинар.
Виолета Глигороска од Евротинк го презентираше проектот „Медиумите за ЕУ“ во чии рамки се одржа средбата.
Tags: животна средина локален развој локални политики медиуми
ТЕМАТСКИ СОСТАНОК ВО ЈУГОЗАПАДНИОТ ПЛАНСКИ РЕГИОН ЗА ПРЕГОВАРАЧКО ПОГЛАВЈЕ 27:„ЖИВОТНА СРЕДИНА И КЛИМАТСКИ ПРОМЕНИ“
11/07/202512/08/2025
📢На 22 и 23 мај во Струга, се одржа Тематскиот состанок посветен на Преговарачко поглавје 27 „Животна средина и климатски промени“.На средбата се дискутираше улогата и влијанието врз одржливиот развој на Југозападниот плански регион, статусот на УНЕСКО како прекуграничен биосферен резерват, како и улогата на граѓанскиот сектор и медиумите.
На состанокот говореа Ариан Мероли, експерт за животна средина, и Еди Кела, експерт за медиуми.
Виолета Глигороска од Евротинк го презентираше проектот Медиумите за ЕУ во чии рамки се одржа состанокот.
Tags: животна средина локален развој локални политики медиуми
ТЕМАТСКИ СОСТАНОК ВО ПЕЛАГОНИСКИОТ ПЛАНСКИ РЕГИОН: „УПРАВУВАЊЕТО СО ОТПАД ПОВРЗАНО СО РЕГИОНАЛНИОТ СИСТЕМ ЗА УПРАВУВАЊЕ СО ОТПАД ВО РСМ“
11/07/202515/07/2025
На 13 и 14 мај во Отешево, Ресен, се одржа Тематскиот состанок посветен на Преговарачко поглавје 27 „Животна средина и климатски промени“, кој се фокусираше на „Управувањето со отпад поврзано со регионалниот систем за управување со отпад во РСМ“ , со Пелагонискиот плански регион како студија на случај. На состанокот учествуваат експерти и медиумски работници од Битола, Прилеп и Ресен.
Марија Евтимовска, експерт за организирање на кампањи и граѓански активист НВО ЕКО-ГЕРИЛА ПРЕСПА РЕСЕН, одржа излагање за усогласувањето на домашната легислатива и практика наспроти критериумите за ова поглавје.
Виолета Глигороска од Евротинк го презетираше проектот Медиумите за ЕУ во чии рамки се одржа состанокот.
Tags: животна средина локален развој локални политики медиуми
Јавен повик за надворешни оценувачи
11/07/202515/07/2025
Проектот SMS Facility – Поддршка за малите медиуми од Западен Балкан, имплементиран од Центарот за промоција на граѓанското општество (CPCD), во соработка со партнери од Албанија, Црна Гора, Косово, Северна Македонија и Германија објавува Јавен повик за надворешни оценувачи за оценување на апликациите поднесени во рамки на Повикот за Мали грантови за продукција на медиумска содржина.
Повикот е отворен за сите заинтересирани кандидати кои ги исполнуваат следните критериуми:
– Соодветна универзитетска диплома (од областа на општествените науки, медиуми, право, комуникации и сл.),
– Најмалку 5 години искуство во граѓанскиот сектор, по можност со фокус на медиумите,
– Докажано искуство во евалуација на проекти,
– Одлично познавање на англиски јазик, и локалните јазици (за Северна Македонија и познавање на македонски и/или албански јазик).
– Разбирање на локалниот медиумски пејзаж и предизвиците со кои се соочуваат малите локални медиуми,
– Силни аналитички вештини и вештини за известување,
– Искуство во меѓународни проекти или проекти со под-грантови финансирани од донатори,
– Државјанство на една од земјите од Западен Балкан 6 (WB6)
Период на ангажман:
– Септември 2025 година
– Јуни 2026 година
Краен рок за аплицирање: 8 август 2025 година, до 17:00 часот.
Апликациите мора да се поднесат исклучиво по електронски пат на е-пошта: konkurs@metamorphosis.org.mk.
Детали за процесот на аплицирање и потребната документација се достапни тука: https://journalift.org/apply-now-open-call-for-external-assessors-for-small-media-support-grants/
Овој проект е ко-финансиран од Европската Унија.
Како Северна Македонија се соочува со предизвикот на употребата на супстанции кај младите?
10/07/202515/07/2025
Употребата на психоактивни супстанции претставува сè поголем предизвик низ цела Европа, а Северна Македонија не е исклучок. Иако канабисот сè уште е најчесто користена супстанција, порастот на употребата на синтетички дроги – особено меѓу младите – бара итна и координирана реакција. Ние од ХОПС, длабоко сме посветени на намалување на штетите и подобрување на јавното здравје, и сакаме вниманието да го насочиме кон клучните статистики што ја отсликуваат сериозноста на овој проблем во нашата земја.Тековна состојба и загрижувачки податоци:Според истражувањето на ХОПС, резултатите покажуваат високи стапки на употреба на различни супстанции:Канабис: 74% од испитаниците изјавиле дека користеле канабис во последниот месец.Кокаин: 40% од испитаниците користеле кокаин.МДМА (екстази): 30% од испитаниците користеле МДМА.Амфетамини: Значителен процент изјавиле употреба и на амфетамини.Овие податоци јасно укажуваат на широка распространетост на различни психоактивни супстанции на нелегалниот пазар.Дополнително, извештајот „Substance Abuse among the General Population in the Republic of Macedonia“ од 2017 година, поддржан од Европскиот центар за мониторинг на дроги и зависности од дроги (EMCDDA), дава поширока слика за состојбата во општата популација. Во него се нагласува присуството на нови психоактивни супстанции, како „legal highs“, „bath salts“ и „research chemicals“ (како катинони, фенетиламини, мефедрон), кои се појавуваат во форма на билни мешавини за пушење, прашоци, кристали или таблети. Нивната непозната јачина и состав дополнително ја усложнуваат ситуацијата.Младите и влијанието на пандемијата:КОВИД-19 остави значителни последици врз менталното здравје и секојдневниот живот на младите. Според истражувањето за младински трендови од 2022 година:58% од младите изјавиле дека нивниот живот значително се променил за време на пандемијата.Речиси половина (43,9%) веруваат дека животот донекаде ќе се врати во нормала, додека 10,2% немаат никаква надеж за тоа.Овие резултати упатуваат на тоа дека чувството на несигурност и намалената надеж може да ги направат младите поподложни на употреба на супстанции, како начин за справување со стресот и неизвесноста. Законската рамка и потребата од услуги за тестирање супстанции:Сегашната законска рамка во Северна Македонија ниту го забранува ниту го овозможува спроведувањето на услуги за проверка или анализа на составот на супстанциите кои сè почесто се користат. Тоа претставува сериозна пречка во превенцијата од предозирања и други штетни последици. Воведувањето вакви услуги е клучен чекор кој бара конкретни законски измени, како и јасна и усогласена пракса од страна на надлежните институции на национално и локално ниво. Со тоа ќе се овозможи безбедно спроведување на програмите и ќе им се даде можност на луѓето кои користат дроги да ги тестираат супстанциите без страв од кривично гонење. Повик за заедничка акција:Како организација што работи директно со заедницата, ХОПС смета дека решението лежи во мултисекторски пристап кој вклучува:Измени на законската рамка – неопходно е да се воспостави правна основа за безбедно и ефикасно спроведување на услуги за тестирање супстанции.Воспоставување сервиси за проверка/тестирање супстанции – спроведени од Министерството за здравство во соработка со граѓански организации со искуство во програми за намалување на штети.Едукација и подигање на свеста – преку кампањи насочени кон младите, со информации за ризиците од употреба на супстанции со непознат состав.Психосоцијална поддршка – зајакнување на програмите за ментално здравје кај младите.Ги повикуваме сите релевантни чинители – образовните институции, граѓанските организации, академската заедница и меѓународните партнери – да ги здружиме силите. Единствено преку заедничка и акција заснована на податоци и добри практики, можеме ефективно да се справиме со проблемот на употреба на психоактивни супстанции и да ја заштитиме иднината на младите во Северна Македонија.