Author: Македонски центар за меѓународна соработка

„Различностите не треба да бидат причина да се разделуваме. Верата носи добрина и љубов и во тој контекст треба да заедно да ги надминуваме на мирен начин препреките кои ќе се појават меѓу нас“, рече во своето воведно обраќање Оливера Трајковска, директорката на Комисијата за односи со верските заедници и религиозните групи (КОВЗРГ) на работилницата со наслов: „Проактивни верски чинители за спречување на појавите на насилен екстремизам“. Работилницата ја иницираа Македонскиот центар за меѓународна соработка (МЦМС) и КОВЗРГ, а се одржа од 6 до 8 мај 2025 година во Велес.

„Мораме да сме свесни дека насилниот екстремизам е реалност и ние мораме да зборуваме за тоа, да не го ставаме под тепих. Кога ќе почнеме да зборуваме, поверојатно е дека ќе почнеме и да ги решаваме работите“, истакна таа и констатираше дека често, наместо да се превенираат, работите се санираат. „Треба да ја смениме таа практика. Да бидеме свесни дека во верските заедници има појави на радикализам и насилен екстремизам. Кога ќе го забележиме или слушнеме за него треба да реагираме“, додаде Трајковска. Таа се осврна и на соработката со државните институции и Националниот комитет за спречување на насилен екстремизам и борба против тероризам (НКСНЕБТ) и побара верските заедници да ги вклучат ако не можат сами да се справат со некои од предизвиците.
Александар Кржаловски, директорот на МЦМС се осврна на улогата на МЦМС во олеснувањето на соработката меѓу верските заедници во некои од претходните програми, но и актуелните програми како што е „Пат кон отпорност и реинтеграција на ранливите семејства во заедницата“ поддржана од ГЦЕРФ. Павле Трајанов, Националниот координатор на НКСНЕБТ ја истакна улогата на оваа институција во превенцијата на насилниот екстремизам. „Генерално, Македонија е релативно стабилна држава, но тоа не е гаранција дека дејства на тероризам не можат да се случат“, рече тој и додаде дека е добро е на ваква дебата да бидат соочени и лидерите на политичките партии заради опасностите од етнонационализмот кој, според него, го поттикнуваат политичките партии.
Според д-р Насир ефенди Реџепи – муфтија на Штип, соработката на локално ниво, слушањето на гласот на секој поединец е многу важна. „Кога нашиот глас допира до централната власт, некои работи се маргинализираат. Меѓуверскиот дијалог не е само хуман пристап туку е и верска обврска. Верскиот дијалог има за цел да ги отстрани сите разлики“, рече тој во своето обраќање. Штипскиот муфтија се осврна и на предизвиците со кои се соочува човекот денес, во глобалниот свет, во кој до него стигнуваат многу необработени информации, во многу кратко време што придонесува човекот да се отуѓи од себе и околината. „Институционализираните религии имаат предизвик – верските заедници треба да бидат активни чинители, а не само публика која ги следи настаните. Државата треба да најде начин верата да се учи на некој соодветен начин. Ако не се случи ова, тнр. дигиталната религија може да направи проблем затоа што доаѓаат нерафинирани и не селектирани информации“, истакна тој. Според него, локалната власт која е поблиска до граѓаните има важна улога во решавањето на проблемите и олеснувањето на овој дијалог. Заедно со верските заедници, можат да направат заеднички проекти со кои ќе се промовира верскиот дијалог, ќе се промовира социјалниот мир, ќе се гради култура на почитување и ќе се придонесе за ефективни решенија. „Верскиот дијалог на локално ниво не е пасивен, туку активен ангажман. Локалната власт има можност да биде катализатор на овој дијалог и да овозможи да се слушне гласот на сите верски заедници“, смета д-р Насир ефенди Реџепи.

И протојереј Ристе Јанушев се осврна на меѓусебната соработка. „Човекот е упатен на соработка, сам верник не може да биде верник. Самодоволноста, егоизмот, е основа за екстремизмот кој сака на сила да наметне нешто на другиот. Екстремните постапки раѓаат крајна нетрпеливост и ја поттикнуваат омразата“, рече тој. Според него, екстремни изјави  може да се забележат во меѓусебен неформален разговор или на социјалните мрежи. „Сме укажувале дека не е добро да се прави тоа, особено да се користат верски симболи во таа нарација. Единствено решение за борење против екстремизмот е да се спроведуваат начелата на верата – да го почитуваме туѓиот простор, време, имот како и нашиот. Треба да бидеме свесни и будни за ваквите појави, додаде Јанушев.
„Силниот збор и добрата соработка се најголемата револуција што можеме да ја направиме. Денес силата е кај оние кои знаат да живеат со различности“, им се обрати на присутните Нејаз ефенди Мурати, муфтија на Велес. Тој општеството го опиша како заедничка градба во која верските заедници се столбови и побара заедничко советување и заеднички проекти на верските заедници и локалната самоуправа. „Не бараме привилегии, туку одговорност. Сакаме да придонесеме“, рече тој.

Во дискусијата што се отвори меѓу учесниците беше истакната соработката на верските заедници со Министерството за образование и наука, потребата од поголема застапеност во медиумите, во образованието, поголема меѓусебна комуникација, а покрај религискиот екстремизам се зборуваше и за екстремниот секуларизам. Беше истакнато дека тоа што се случува во општеството се прелева и во верските прашања. Сепак, припадниците на верските заедници сметаат дека добро стојат со дијалогот, дека се поотворени за комуникација од другите сегменти на општеството. Тие сметаат дека работата со верските заедници треба да биде во партнерство, а не од позиција на контрола.
Низ методологијата на „Глобално кафуле“, учесниците разговараа за неколку теми: Развивање наративи против девијантните појави; Иницијативи во и со заедницата против девијантни појави; Активности во соработка со граѓански организации и Зајакнување на меѓуверскиот дијалог во заедницата. Тие понудија интересни активности за секоја од темите што можат да бидат дел од активностите на КОВЗРГ, верските заедници и граѓанските организации.
Работилницата беше дел од програмата „Пат кон отпорност и реинтеграција на ранливите семејства во заедницата“ кој го поддржува ГЦЕРФ, а го спроведува Македонскиот центар за меѓународна соработка (МЦМС) во партнерство со Нексус – граѓански концепт и Здружението за активен и здрав развој на жените и децата „Плиадес“.

Следно >

Поврзани:

Одделението за соработка со невладините организации на Генералниот секретаријат на Владата во партнерство со проектот „ЕУ поддршка за Граѓанскиот ресурсен центар – фаза 2”, финансиран од Европската Унија, ги покануваат претставниците на граѓанските организации, релевантните државни органи, како и сите заинтересирани лица на онлајн консултации за новата Стратегија на Владата за соработка со и развој на граѓанското општество, со Акцискиот план 2025-2028. Консултативната средба ќе се одржи на 23ти мај 2025 година од 11:00 до 13:00 часот на платформата ЗООМ.

На консултациите ќе биде презентирана и дискутирана петтата Стратегија на Владата за соработка со и развој на граѓанското општество, подготвена врз основа на пристигнатите предлози од граѓански организации и работата на работната група формирана за таа намена. Граѓанските организации и другите учесници ќе имаат можност да дадат мислење, коментари и дополнувања на Предлог-Стратегијата и Акцискиот план.
Предлог-Стратегијата предвидува низа активности и мерки за создавање на поволна средина за функционирање и развој на граѓанското општество како што се унапредување на системот на државно финансирање на граѓанските организации, подобрување на правната рамка за донации и спонзорства во јавните дејности за олеснување на донирањето кон граѓанските организации, создавање на поттикнувачко правно окружување за социјално претприемништво, унапредување на правната рамка за здруженија и фондации итн. Втората приоритетна областа на Предлог-Стратегијата се однесува на зајакнување на соработката и партнерството меѓу граѓанските организации и јавните институции преку спроведување на мерки како што се: унапредување на процесот на консултации и учество на граѓанските организации во креирање, спроведување, следење и оценување на јавните политики, зајакнување на партнерството во процесите поврзани со европската интеграција како и континуирано работење на независен, репрезентативен, оперативен и ефективен Совет за соработка меѓу Владата и граѓанското општество.
Доколку сте заинтересирани да се вклучите во консултациите, ве молиме регистрирајте го вашето учество со пополнување на формата на овој линк.
Линк за вклучување на онлајн консултациите ќе биде пратен до сите пријавени учесници на 22 мај 2025.
Прилог:

Следно >

Поврзани:

Ние, потписниците на оваа Декларација, „го осудуваме насилниот екстремизам и сите облици на насилство, без оглед на нивниот извор, облик или мотив. Верата е повик на мир, а не на омраза; на дијалог, а не на осуда.“

Ова е дел од Декларацијата на верските лидери во Република Северна Македонија против насилен екстремизам што ја потпишаа неговото блаженство г.г. Стефан – Архиепископ на Македонска православна црква – Охридска архиепископија (МПЦ – ОА); Шаќир еф. Фетаху – Реис-ул-улема на Исламска верска заедница (ИВЗ) во Република Северна Македонија; Монсињор д-р Киро Стојанов Бискуп скопскиот и скопско-струмички епарх; Пепо Леви, Претседател на Еврејска заедница во Република Северна Македонија; Марјан Димов – Суперинтендент на Евангелско-методистичка црква  (ЕМЦ) во Република Северна Македонија, како и Оливера Трајковска – Директорка на Комисија за односи со верските заедници и религиозни групи (КОВЗРГ) и Александар Кржаловски, директор на МЦМС.
„Сведоци сме на нови феномени во општеството на кои треба да одговориме“, рече Трајковска пред потпишувањето на Декларацијата. „Верските лидери се клучни фактори во општеството и сметаме дека можат да направат исчекор во борбата против насилниот екстремизам“, додаде таа објаснувајќи го мотивот за потпишувањето. „Верските заедници заедно со институциите и граѓанскиот сектор можат успешно да одговорат на овој опасен предизвик за нашето општество“ истакна таа. 

Со Декларацијата, потписниците се обврзаа да придонесуваат за зајакнување на отпорноста на заедниците – особено кај младите и ранливите групи, да соработуваат со сите општествени чинители – институции, граѓански организации, образовни установи и медиуми – во напорите за превенирање и спречување насилен екстремизам (П/СНЕ) и да работат против секоја злоупотреба на верата за политички, идеолошки или насилни цели кои се спротивни на нејзината суштина и длабоко ја нарушуваат меѓусебната доверба, мирот и кохезијата во нашето општество.
Верските заедници се меѓу клучните чинители во превенцијата и спречувањето на насилниот екстремизам. Нивното присуство во заедниците, активностите со граѓаните/верниците, довербата која граѓаните ја имаат во нив можат да бидат од голема полза во зајакнувањето на заедниците како целина и успешно спротивставување на овој феномен. Имајќи го ова предвид Македонскиот центар за меѓународна соработка (МЦМС) и Комисијата за односи со верските заедници и религиозните групи (КОВЗРГ) ја иницираа оваа Декларација која беше потпишана на 13 мај 2025 година во Клубот на пратеници во Скопје. 

„Со оваа декларација ја потврдуваме нашата заложба за општество засновано на достоинство, дијалог и меѓусебна почит, и ја изразуваме подготвеноста за понатамошна меѓуверска соработка во градењето на општество отпорно на омраза, поделби и влијанија што го нарушуваат соживотот – за сите граѓани, во заедничка борба против насилниот екстремизам“, се вели на крајот на овој документ.
Настанот е дел од проектот „Пат кон отпорност и реинтеграција на ранливите семејства во заедницата“ кој го поддржува ГЦЕРФ, а го спроведува МЦМС во партнерство со Нексус – граѓански концепт и Здружението за активен и здрав развој на жените и децата „Плеиадес“.

Следно >

Поврзани:

“Чувството на среќа, задоволство и радост од давањето и правењето добро за некого се главните придобивки од волонтирањето“ беше општиот заклучок од Работилницата за волонтерство и развивање програма за волонтирање, одржана онлајн на 6-7 мај 2025 година на платформата zoom.
Работилницата започна со дискусии за разбирање на вредностите на волонтерството, низ кои учесниците на оваа работилница истакнаа дека е важно да се волонтира, дека тоа е добро да се направи и за другите и за самиот себеси, затоа што човек така се чувстува како дел од заедницата и дека прави нешто добро за неа.

 Во текот на овие два дена учесниците го зголемија своето знаење за циклусот на ефективен волонтерски менаџмент во граѓанските организации, законска рамка за развој на волонтерството, правилникот за начинот на водење на евиденција на волонтерската работа, волонтерска книшка, постапка и потребни документи за ангажирање на волонтери странци, програма за волонтирање и опис на волонтерска позиција како и стратешките цели на Националната стратегија за промоција и развој на волонтерство 2021-2025. Исто така, учесниците поделени во виртуелни групи практично работеа на изготвување на програма за волонтирање и опис на волонтерска позиција.
Дел од учесниците го изразија своето задоволство од знаењата стекнати на оваа работилница, и користа од практичните вежби кои беа спроведени во текот на работилницата.
“Обуката за волонтерство и развивање програма за волонтирање беше од посебно значење за нашата организација и се стекнавме со нови знаења клучни за работата на организацијата. Вежбите спроведени на истата ќе ни бидат од корист при регрутирање на нови волонтери и нивно менаџирање.  Благодарни сме што имаме можност да бидеме дел од оваа обука и стекнатите знаења да ги имплементираме во пракса“ истакнаБојана Младеновска од Здружение за креирање функционален систем КОРЕКТОР- Скопје.
Некои од учесниците, покрај знаењата стекнати за време на работилницата, како корисни ги оценија и последователните менторски сесии, планирани по завршување на работилницата. 
“Работилницата обезбеди одлични информации и насоки за нас како здружение, преку продлабочено разбирање на волонтерството и разјаснување каква би била неговата стратешка улога во нашето работење. Јасното разграничување на волонтерството од други форми на ангажман и претставувањето на циклусот на волонтерски менаџмент ни дадоа основа за понатамошно надградување на знаењето за развивање одржлива и ефективна волонтерска програма. Дискусијата овозможи поврзување на теоретските концепти со конкретните потреби и предизвици во работата на здружението. Со нетрпение го очекуваме менторството и нашата понатамошна соработка“ рече Наташа Павиќевиќ – Стојменовска, Претседателка на Здружение на социјални работници на Македонија, Скопје.

“Работилницата придонесе граѓанските организации да го подобрат управувањето со волонтерите во нивните организации како и да го зајакнат нивниот капацитет за поддршка на волонтерите. Развојот на Програма за волонтирање и детален опис на волонтерските позиции се основа за воспоставување на ефикасен волонтерски менаџмент на организациско ниво“ рече Златко Талевски, Регионален експерт од граѓанското општество за Пелагонискиот регион, обучувач на оваа работилница.
Интересот за јакнење на капацитетите од оваа област граѓанските организации го пријавуваа на јавен повик, а пред работилницата имаа задача да го проследат онлајн видеото поставено на ГРЦ академијата:  Обука за волонтерство | Граѓански ресурсен центар По работилницата, со сите заинтересирани граѓански организации ќе се спроведат и менторски активности на оваа тема.
Работилницата беше организирана во рамки на проектот „ЕУ поддршка за Граѓанскиот ресурсен центар – фаза 2“, финансиран од Европската Унија, а спроведуван од Националната фондација за развој на граѓанско општество Граѓански ресурсен центар, Македонскиот центар за меѓународна соработка (МЦМС), Медиа плус, Штип и Асоцијација за демократски иницијативи – АДИ, Гостивар.

Следно >

Поврзани:

Во април се потврди упорноста на граѓанските организации да направат конкретни, реални промени за граѓаните.
Месецот започна соконсултативна работилница во Скопје, на која матичните лекари по семејна медицина дискутираа за можностите, потребите и потенцијалните пречки за нивно вклучување во спроведувањето на Програмата за скрининг на рак на грлото на матката. Лекарите се согласија дека треба да имаат активна улога во програмата – преку здравствена едукација на жените, земање ПАП или ХПВ брисеви, како и преку континуирана соработка со матичните гинеколози од истиот регион. Нивната улога е особено важна во руралните и оддалечени средини, како и во општини каде што нема матични гинеколози. Работилницата беше дел од проектот „Унапредени здравствени права на девојките, жените и ранливите групи“.
По повод Светскиот ден на здравјето 7 Aприл, кој годинава се одбележува под мотото „Здрави почетоци, надежна иднина“, организацијата ХЕРА заедно со Здружението за еманципација, солидарност и еднаквост на жените (ЕСЕ), Иницијативата за правата на жените од Шуто Оризари и Здружението за поддршка на луѓето што живеат со ХИВ – ЗАЕДНО ПОСИЛНИ, укажуваа на важноста државата да инвестира во здравствена превенција и квалитетна и достапна здравствена заштита како основа за достоинствен живот. Четирите организации упатија јасни барања до институциите. Од достапна гинеколошка заштита и зајакнати патронажни тимови, до поголем буџет за превентивни програми и креирање политики базирани врз докази, притоа најавувајќи континуиран мониторинг сè до усвојувањето на ребалансот на буџетот.

Паралелно со ова, во Пелагонискиот регион, Центарот за граѓански иницијативи – Прилеп, организираше предавања на тема „Превенција за подобро здравје“ во општините Могила, Новаци и Битола, каде со локалното население разговараше за исхрана, физичка активност, ментално здравје и посебно за техниките за справување со стресот.
На полето на екологијата, Центарот за ресурси во животна средина, Еко Логик и здружението Флорозон, покрај редовните работилници во Биотехнолошката лабораторија со ученици од скопските училишта, месецов го одбележаа Денот на планетата земја. На 22 април, го започна првиот Научен караван во ООУ „Климент Охридски“ – Драчево. Како дел од проектот, организираа практична демонстрација на експерименти за биоотпад, а учениците активно учествуваа и учеа за важноста на одржливото управување со отпад.

Во меѓувреме, Центарот за климатски промени заедно со партнерите, ги заокружи скрининг посетите на 15 општини во Североисточниот, Југоисточниот и Вардарскиот регион. Средбите беа насочени кон зацврстување на соработката помеѓу општините и граѓанскиот сектор, со фокус на спроведувањето на насоките од Зелената агенда.Особено значајна беше иницираната посета на претставници од Куманово во Прилеп, каде на терен ги разгледаа долгогодишните практики за селекција на комунален отпад и ја посетија новата постројка за сортирање која е во изградба.

Април пулсираше и со младинска енергија. Центарот за едукација и развој (ЦЕД) од Теарце, со партнерите одржа обука за граѓанска ангажираноство Europe House во Тетово. Обуката, се реализира со младите од Полошкиот регион како дел од проектот: „Јакнење на младите: Поттикнување на граѓанската ангажираност и претприемништвото во Полошкиот регион“. Околу 20 мотивирани млади лица дискутираа за граѓанската ангажираност, истражувајќи го концептот на волонтерство и споредувајќи како е регулирано во различни контексти.

На крајот на месецот, КРИК реализираше тридневна обука „Зелено застапување преку зелена социјална и младинска работа“ во Велес, каде учесниците се запознаа со концептите на младинска работа, зелено застапување и зелена социјална работа. Преку интерактивна програма, тие развиваа сопствени зелени иницијативи што ќе ги спроведат во сите осум плански региони низ земјата.
Комбинацијата од здравствени заложби, зелени иновации, женско економско јакнење и младински активизам уште еднаш покажа дека граѓанските организации се двигатели на општеството, претворајќи ги локалните потреби во национални приоритети и конкретни резултати.

< Пред   Следно >

Поврзани:

Граѓанскиот сектор постојано еволуира, под влијание на глобалните и националните случувања. Новите политички реалности, како што е примерот со промените во САД, имаат директен ефект врз стратегиите и приоритетите на граѓанските организации. Оваа динамична природа бара адаптирање на промените, следење на трендовите и постојана едукација. Во насока на потребата од постојана едукација, на 28-30 април 2025 во Берово беше одржана oбуката: “Застапување во областа на родовата еднаквост и младите и алатки за комуникација со целни групи и креирање на содржини за ефективно застапување“. На оваа обука претставници на граѓанските организации (ГО) и локалните младински совети од Берово, Пехчево, Виница и Делчево ги надградија своите знаења за застапување во однос на цели, задачи, форми, процес и елементи на јавното застапување, организирање кампања за застапување и содржина на документ за јавни политики, со посебен акцент на родовата еднаквост и младите.

 Клучно е активистите во граѓанскиот сектор да се стремат кон холистички развој на национално, регионално и локално ниво. Токму оваа способност за адаптација и иновација е она што го одржува секторот жив и релевантен во контекст на современите предизвици.
Тодор Цонев од ГО ИНИ Виница истакна дека застапувањето и лобирањето е предизвик за малите организации, кои често се соочуваат со административни пречки. Тој потенцираше дека луѓето имаат потреба од дискусија и споделување искуства за добри и лоши практики.
Претставникот на Младински Совет Делчево нагласи дека преку оваа обука, младите учат повеќе за своите права, бидејќи често се чувствуваат оставени на страна од случувањата и не се доволно информирани. За време на обуката, истакна тој, се појавија и нови идеи за локално делување.
Според обучувачката Невенка Лонгурова, работната група е мешана со различни капацитети, но секој од својата област ќе има можност да направат индивидуални планови за застапување.
Родне Деолска од Регионален Центар за застапување Делчево, изјави дека секој ваков или сличен настан носи нови знаења, но истовремено и нови насоки и трендови во процесот на застапување.

Оваа тридневна обука се организираше во рамки на проектот „Застапувај, придонеси за својата заедница“, проект спроведуван од Организација ЖЕНА Делчево во партнерство со Здружение Надеж од Македонска Каменица. Овој проект е субгрант добиен во рамки на „ЕУ поддршка за Граѓански ресурсен центар – фаза 2”  финансиран од Европската Унија. Содржината на обуката не мора да ги одразува ставовите на Европската Унија и на Граѓанскиот ресурсен центар.

Следно >

Поврзани:

Советот на Македонскиот центар за меѓународна соработка (МЦМС) на 29 април 2025 година ја одржа редовната седница на која беше разгледан и усвоен Годишниот извештај на организацијата за 2024 година, наративен и финансиски, заедно со Извештајот од независниот ревизор и беа избрани нови состави на Управниот одбор и Советот на МЦМС.

Годишниот извештај за 2024 година го презентираше Александар Кржаловски, директор на МЦМС. Тој се осврна на постигнувањата во програмите на кои работеше организацијата во претходната година, како и на финансиските податоци, а направи и рефлексија првите месеци од оваа година. „МЦМС ја заврши годината во која спроведуваше 28 проекти, а буџетот изнесуваше околу 180 милиони денари (околу три милиони евра). Фокусот беше на јакнењето на граѓанското општество, борбата против корупцијатаи социјалната инклузија“, рече тој.

Членовите на Советот, во нивните дискусии се интересираа за диверзификацијата на фондовите, особено во светло на прекинувањето на договорот за една од програмите поддржана од УСАИД, на видливоста на резултатите и потребата повеќе да се работи на неа, а беше побарано од МЦМС да покрене иницијатива за воспоставување на платформа на граѓански организации која би ги застапувала нивните интересите пред институциите. По дискусиите, членовите едногласно го усвоија Годишниот извештај за 2024 година.
Во вториот дел од седницата со тајно гласање беа спроведени избори на членови на Управниот одбор и Советот.

Од предложените 22 кандидати за членови на Советот, беа избрани 18, па новиот состав на Советот го сочинуваат: Елена Кочоска (на предлог на УО), Надир Реџепи (ИнСок), Герман Филков (ЦГК), Лулзим Хазири (АДИ), Симонида Кацарска (ЕПИ), Назиф Авди (МЗМП), Неда Малеска Сачмароска (ЦУП), Дејан Страчковски (МПЦ), Ирсал Јакупи (ИВЗ), Благица Петрески (Фајнанс тинк), Марко Трошановски (ИДСЦС), Сања Васиќ (МИМ), Назим Рашиди (Диверзити медиа), Драган Секуловски (ЗНМ), Тетјана Лазаревска (МРФП), Наташа Вртеска (ЗЕЛС), Томе Христоски (општина Крушево), Никица Мојсоска Блажевски (Македонија 2025).
Новиот состав на Управниот одбор е: Елена Кочоска (на предлог на УО), Надир Реџепи (ИнСок), Васил Манасиев (МПЦ), Неда Милевска Костова (Студиорум), Тетјана Лазаревска (МРФП), Сања Васиќ (МИМ), Назим Рашиди (Диверзити медиа).
МЦМС им додели благодарници за досегашната посветена работа на членовите на двете тела на кои им завршија мандатите со посебно признание до Сашо Клековски, еден од основачите и долгогодишен директор на МЦМС.

Следно >

Поврзани:

Компанијата „Пакомак“, која веќе 15 години се занимава со селекција и преработка на отпад од пакување, се сретна со претставници на граѓански организации поддржани од Цивика мобилитас за да ја зајакнат соработката и да го подобрат системот за селекција на отпадот. Средбата се одржа на 24 април 2025 година во просториите на Македонскиот центар за меѓународна соработка (МЦМС).
Претставникот на „Пакомак“, Ико Брдароски, презентираше тековните активности, потенцирајќи ги инвестициите во инфраструктура и едукација на граѓаните за значењето на рециклирањето. Еден од клучните проекти на компанијата е воспоставувањето смарт систем за управување со отпад од пакување, во соработка со Швајцарската амбасада. Проектот трае 38 месеци и подразбира инсталација на 70 вендинг машини за поврат на амбалажа, како и развој на софтвер и сензори за мониторирање на исполнетоста на контејнерите.

„Пакомак соработува со 68 општини во земјава, што е околу 80% покриеност на национално ниво. Во моментов, сите 1700 контејнери со кои располагаат имаат вградено сензори кои сигнализираат колку се исполнети, што овозможува оптимизација на рутите за собирање на отпадот и намалување на трошоците“, истакна Брдароски, дополнувајќи дека Македонија е првата земја во Европа со 100% покриеност со ваков смарт систем. Тој додаде дека е планирано дополнително поставување на 80 вендинг машини во наредните три до четири години. „Кога бројот на вендинг машини ќе достигне 200, системот ќе премине од сегашниот модел со ‘зелени поени’ на паричен депозит, модел кој веќе успешно функционира во многу западноевропски земји“, рече Брдароски.
Покрај инвестициите во инфраструктурата, „Пакомак“ спроведува и низа активности за едукација и подигнување на јавната свест преку рекламни и промотивни материјали во маркети, училишта и шопинг центри. „Иако законски буџетот за едукативни активности е ограничен на 5-15%, потребна е синергија со локалните компании и организации за ефикасно ширење на еколошката свест“, потенцираше Брдароски.

Претставниците на граѓанските организации посочија дека е неопходна подобра координација помеѓу комуналните претпријатија и општините, особено за унифицирање на регионалниот пристап кон отпадот. Бојана Станојевска од Центарот за климатски промени истакна дека „примарната селекција на пластика треба постепено да се воведува во сите домаќинства, паралелно со воведувањето на вендинг машините“, додавајќи дека проектите финансирани од Цивика мобилитас активно работат на создавање навики за селекција и примарно сортирање кај граѓаните.
Како успешен пример за ангажираност на малите општини во селекцијата на отпадот беа наведени Крива Паланка, Босилово и особено Берово, каде според Брдароски, „околу половина од домаќинствата активно ги користат контејнерите“.
Емилиа Героска од организацијата Про Локал предложи интензивирање на соработката со училиштата од Пелагонискиот регион, додека Јасмина П. Нешкоска од Еко Логик предложи „да се размисли за креативни начини за анимација на учениците и повторно активирање на машините кои се поставени во училиштата, но не се користат доволно“. Претставниците на организациите се согласија дека добар начин за мотивирање на учениците организирање натпревари помеѓу училиштата за најдобри резултати во селектирањето и рециклирањето на отпадот.

„Месечно добиваме по 1000 нови корисници на вендинг машините, без да го зголемиме нивниот број. Тоа е доказ дека интересот кај граѓаните постои, само треба дополнително да се поттикне и навиките да останат“, заклучи Брдароски. Во таа насока е и воведувањето на оптичка линија за селекција на отпад, со поддршка од Швајцарската влада. „Денес селекцијата е мануелна и достигнува капацитет од околу еден тон дневно. Со новата автоматска линија ќе можеме да селектираме и до 10 тони отпад на ден“, истакна Брдароски.
Учесниците ја завршија средбата со договор дека ќе ги продолжат дискусиите за време на претстојната Средба за вмрежување, и ќе отвораат можности за нови соработки во областа на управувањето со отпадот и заштитата на животната средина.

Следно >

Поврзани:

Најновото издание на Билтенот за анти-корупција на СЕЛДИ (број 76, јануари-февруари 2025) е достапно, фокусирајќи се на регионалниот напредок во борбата против корупцијата во Западен Балкан.

Во ова издание, СЕЛДИ и неговите партнери продолжуваат да бидат во првите редови на регионалните напори за зајакнување на доброто владеење и борбата против корупцијата. Билтенот ги истакнува клучните активности низ регионот – од учество во политички дијалози за проверка на странски директни инвестиции во Албанија, до залагањето за изборни реформи во Босна и Херцеговина и Црна Гора.
Дополнително, билтенот ги покрива клучните настани во областа на спроведувањето на законите, вклучувајќи започнати истраги за корупција поврзани со трагичниот колапс на железничката станица во Србија и заплени извршени од страна на царината на Северна Македонија. Издвоени се и напорите на повеќе од 30 граѓански иницијативи низ Западен Балкан кои продолжуваат да се залагаат за поголема транспарентност и отчетност.
Ова издание ги истакнува како достигнувањата така и предизвиците што претстојат во заедничката работа кон отворени и демократски општества во регионот.
Билтенот е подготвен во рамки на програмата „Граѓанско општество за добро владеење и антикорупција во Југоисточна Европа: Градење на капацитети за мониторинг застапување и подигање на јавната свест (СЕЛДИ)”, која се спроведува од Mрежата за лидерство и интегритет во Југоисточна Европа (СЕЛДИ), чиј координатор е МЦМС. Програмата е финансирана од Европската Унија.

< Пред   Следно >

Поврзани:

Резултатите од спроведеното истражување „Родова еднаквост и инклузивност во спортот во Северна Македонија“ покажуваат дека жените се значително помалку застапени од мажите на раководните позиции во спортските организации во Северна Македонија.

Застапеност на позиции на одлучување
Според податоците од истражувањето, на позицијата претседател/ка во организациите доминираат мажите со 87%, додека жените се застапени само со 13%. Малку повисок е процентот на жени на позицијата генерален секретар/ка, 17%, иако мажите се далеку побројни со 83%. Иста е сликата и кај членовите на генералните собранија каде застапеноста на мажите е 83%, наспроти 17% жени. Овде да напоменеме дека лицата со попреченост се застапени со 10% кај мажите и 3% кај жените.
Кога станува збор за членовите на извршното тело на спортската организација (извршен комитет, управен одбор или друг назив), родовата застапеност е повторно во корист на мажите кои се претставени со 77%, од кои 9% се мажи со попреченост, додека жените со застапени со 23%, од кои 2% се жени со попреченост.

Ги проверувавме и ограничувањата на мандатите на членовите на овие тела и начинот на бирање. Податоците покажуваат дека во 11 (37%) организации има ограничувања на мандатот на членовите на извршното тело. Во најголем дел од случаите, ограничувањата се на најмногу два мандати, додека должината на еден мандат е најчесто четири години. Околу две третини (70%) од спортските организации одговориле дека имаат ограничувања на мандатот за позицијата претседател/ка, од кои во најголем дел максималниот број на мандати изнесува два, додека должината на еден мандат е најчесто четири години. Во ниту една од организациите нема старосна граница за обавување на позицијата претседател/ка или за членување во управните тела.
Само во две организации членовите на извршното тело се бираат преку јавен повик врз основа на квалификации и надлежности наместо да бидат именувани, додека во шест, делумно се бираат на овој начин. Неколку спортски организации нагласија дека изборот се врши во рамките на собранието, на предлог на претседателот на федерацијата.
Родовата дистрибуција кај лицата кои се вработени во спортските организации со полно работно време повторно укажува на доминација на мажите, но и на значајно ниска застапеност на лицата со попреченост. Оттука, само 1% од вработените лица се мажи со попреченост и ниту една жена, наспроти мажите без попреченост кои сочинуваат 61%, а жените 38%.

Политики за еднаквост
Родовата еднаквост како организациска политика е застапена во документите на спортските организации, и тоа: кај 77% таа е дел од стратегијата на организаицјата, кај 27% е застапена во статутите и во 20% е застапена и во деловниците на организациите. Кај 48% од организациите, во кои родовата еднаквост е интегрален дел од политиките на организацијата, таа е само делумно спроведена, а во 15% сѐ уште не е спроведена. Една од организаците навела дека има Правилник за родовата еднаквост.
Што се однесува на политиките поврзани со попреченоста, во 53% е посочено дека тие се интегрален дел од политиките на организацијата, од кои во половина се само делумно спроведени, додека 31% од политиките сѐ уште не се спроведени. Четири организации (13%) одговорија дека имаат воспоставено родови квоти, во статутот наорганизацијата кои се однесуваат на извршниот одбор и/или другите позиции на одлучување. Три организации имаат квоти за  вклучување лица со попреченост.

Препораки
Препораките кои произлегоа од истражувањето се насочени кон креирање системски решенија кои ќе го подобрат статусот на родовата еднаквост и инклузивноста во спортот. Дел од нив се: воведување задолжителен услов за државно финансирање на националните спортски федерации, со минимум од 40% родова застапеност на одлучувачките позиции во структурите на федерациите; воспоставување систем за собирање, анализа и јавно објавување на интерсекциски разделени и пристапни податоци, со цел транспарентно следење на поддршката и развојот на спортот во женска категорија; формирање комисии за родова еднаквост и инклузија или назначување лица одговорни за овие прашања; итн.
Позадина за инстражувањето
Целта на истражувањето е да се анализира вклученоста на жените во спортските инсти-туции и организации во Северна Македонија, со специфичен фокус на структурните и културолошките бариери кои го ограничуваат пристапот и напредокот до раководни позиции во рамките на спортските организации. Истражувањето се реализираше во рамки на проектот „Фер игра: поддршка за родова еднаквост во спортските политики“, кој го спроведува Олимпискиот комитет на С. Македонија во соработка со Македонски центар за меѓународна соработка (МЦМС), Спорт Социал Солушн и Параолимписки комитет. Проектот е финансиски поддржан од Европската Унија.
Податоците во истражувањето беа добиени помеѓу јули и септември 2024 година преку онлajн прашалник до националните спортски федерации и до Олимпискиот и Параолимпискиот комитет на Северна Македонија. Од вкупно 60 контактирани спортски организации, одговорија 30. Истражувачкиот тим наиде на одредени ограничувања при дефинирање на примерокот заради некореспондирање на податоците на институциите, некохернтна квалификација на субјектите како спортски федерации, но и непостоењето информации за контакт, ниту официјални веб-страници на дел од регистрираните федерации. Дополнително, беше организирана една фокус група со 12 учесници/чки и се спроведоа 10 интервјуа за да се истражат бариерите и факторите на ризик со кои се соочуваат жените во нивните спортски кариери.

Следно >

Поврзани: