Сериозно сфаќање на одговорностите во врска со правото на образование

ОдИнститут за европска политика 09/03/202210/03/2022

Како едно економско, социјално и политичко право, главната цел на правото на образование е да го промовира личниот раст и развој на поединецот, како и способноста тој/таа да се прилагоди на општеството. Додека глобалната концептуална рамка за правото на образование како човеково право е воспоставена според меѓународното право за човекови права и е уредно ратификувана од Северна Македонија, сепак остануваат значајни предизвици на национално ниво. Европската унија има развиено насоки во рамките на Повелбата за основните права со кои образованието се признава како човеково право (член 14, Поглавје II Слободи), кои Северна Македонија како земја кандидат треба да ги почитува. Сепак, Европската комисија објави јасни предизвици во врска со имплементацијата и почитувањето на правото на образование во Северна Македонија, чиешто решавање е одамна задоцнето.

Овој документ за политики ја следи концептуалната структура на „4А“ за правото на образование – приспособливост, достапност, пристапност и прифатливост и ги препознава клучните прашања каде што државата не успеала да ги исполни своите обврски кои се однесуваат на ова човеково право. Тоа покажува дека владата не го имплементирала правото на образование во целост, според четирите А, вклучително и постојаните предизвици како што се распространетата дискриминација, недостатокот на ресурси и широкиот размер на партизација. Кога се зборува за образовниот систем во Северна Македонија, секогаш треба да се има предвид дека таа е мултикултурна земја. Сепак, нејзиниот образовен систем не се справува добро со практиките на дискриминација и сегрегација. Не се вложуваат доволно ресурси за градење на безбедна и здрава средина за учење за сите деца. Ова прашање започнува од недостигот на основни материјали како учебници, па сè до целата инфраструктура на соодветни објекти и нивна поправка. Поголем дел од училиштата не ги исполнуваат основните услови за безбедна средина, со што младите се изложени на (можна) опасност. Секое од горенаведените прашања е поврзано со прашањето на политичката репресија и важноста на придобивките на самите политички елити во реформските процеси, а не со интервенции кои би можеле да доведат до постигнување повисоки стандарди на настава и безбедност.

Овој документ за политики дава препораки како да се справуваме со овие предизвици. Иако се препознава дека суштински предизвик остануваат реформите на политичките елити за што ќе бидат потребни многу сложени и долгорочни процеси кои не се вклучени во овој документ, сепак може да се направат помали чекори во насока на исполнување на 4А во образованието, кои можат да доведат до исполнување на обврската на државата за правото на образование. Образованието треба да биде клучот за обезбедување цврста основа за благосостојба и искористување на целосниот потенцијал на секој поединец, а со тоа и на општеството како целина. Потребно е да се направат повеќе заложби во приоритизирањето и унапредувањето на образованието. На сите деца треба да им се обезбедат основните услови за нивните фундаментални права. За дискриминацијата и сегрегацијата во образованието, особено кон децата Роми и децата со пречки во развојот, треба сериозно да се постапува.

DOWNLOAD PDF

Видео: Младите жени против онлајн насилство (Young Women Counter)
24/12/2025
Во рамки на проектот Младите жени против онлајн насилство (Young Women Counter), заедно со експерти, зборуваме за препознавање и спречување на родово базирано онлајн насилство. 🌐💪 Ова видео е дел од нашите напори да ги поттикнеме младите жени да се чувствуваат посилни, информирани и безбедни на интернет. 🔎 Научете:✔️ што…
Платформата на граѓански организации за борба против корупцијата и Блупринт групата за реформи во правосудството реагираат на Измените на КЗ кои создаваат правна несигурност и ризик од институционална конфузија во преоден период
23/12/202524/12/2025
Иако ја поздравуваме иницијативата за интервенирање во Кривичниот законик, сметаме дека предложените измени, во сегашната форма, не претставуваат вистинско враќање на состојбата пред 2023 година, туку воведуваат нови решенија со сериозни последици по правната сигурност и борбата против корупцијата. Затоа, упатуваме неколку јасни барања: Тековните измени на Кривичниот законик да се ограничат исклучиво на враќање […]
The post Платформата на граѓански организации за борба против корупцијата и Блупринт групата за реформи во правосудството реагираат на Измените на КЗ кои создаваат правна несигурност и ризик од институционална конфузија во преоден период first appeared on Metamorphosis.
Мрежен состанок „За танго се потребни двајца“ – поттикнување дијалог и соработка
22/12/202524/12/2025
Локалното застапување добива сѐ поголема видливост и значење, а во таа насока се одржа и овогодинешниот состанок за вмрежување „За танго се потребни двајца“. На настанот учествуваа жени од осум заедници, претставници на невладини организации и советници од Општина Куманово. Овој чекор претставува важен напредок, бидејќи беше воспоставена директна комуникација со советниците како избрани претставници […]
Годишен извештај за состојбата со човековите права во 2024 година
22/12/202523/12/2025
Годината 2024 во светот беше исполнета со промени што го редефинираа глобалниот политички, економски и општествен пејзаж. Од продолжувањето на руската воена инвазија врз Украина, преку хуманитарната катастрофа во Газа, подемот на крајната десница во европските држави, победата на Доналд Трамп на претседателските избори во САД, па сè до бројните политички потреси во САД и […]
Read More… from Годишен извештај за состојбата со човековите права во 2024 година
The post Годишен извештај за состојбата со човековите права во 2024 година appeared first on Хелсиншки комитет за човекови права.
Реакција на Блупринт групата и Платформата за борба против корупција: Измените на КЗ создаваат правна несигурност и ризик од институционална конфузија
22/12/202524/12/2025
Иако ја поздравуваме иницијативата за интервенирање во Кривичниот законик, сметаме дека предложените измени, во сегашната форма, не претставуваат вистинско враќање на состојбата пред 2023 година, туку воведуваат нови решенија со сериозни последици по правната сигурност и борбата против корупцијата. Затоа, упатуваме неколку јасни барања: Тековните измени на Кривичниот законик да се ограничат исклучиво на враќање […]
Read More… from Реакција на Блупринт групата и Платформата за борба против корупција: Измените на КЗ создаваат правна несигурност и ризик од институционална конфузија
The post Реакција на Блупринт групата и Платформата за борба против корупција: Измените на КЗ создаваат правна несигурност и ризик од институционална конфузија appeared first on Хелсиншки комитет за човекови права.
Едукативни работилници за справување со родово базирано насилство
19/12/202523/12/2025
Со цел подигнување на свеста и зајакнување на знаењата за родово базираното насилство, во изминатиов период успешно спроведовме три едукативни и интерактивни работилници во Прилеп, Кривогаштани и Долнени, каде се вклучија педесетина млади и жени од овие средини. Периодот на одржување на работилниците се поклопи со глобалната кампања „16 дена активизам против родово базирано насилство“, со…