Finance think

“Отворен Балкан“ – стимул и притисок за побрзо реформирање на пазарот на труд

Регионалната економска интеграција е од исклучително значење за нашата економија. Земајќи ги предвид нашите аспирации да станеме полноправна членка на Европската Унија, Иницијативата Отворен Балкан треба да овозможи побрзо структурно прилагодување за справување со сите предизвици кои ги носи отворениот пазар.

За да одговориме какви ќе бидат ефектите за пазарот на труд од иницијативата Отворен Балкан, и од процесот на преговори и пристап кон ЕУ, неколку аспекти се значајни. Прво, каква е моменталната структура на пазарот на труд, посебно во поглед на недостигот од одредени категории квалификуван кадар, 2) каква е структурата на платите споредбено со земјите кон кои се отвараме, и 3) колку сме решени и подготвени за структурни промени.

Во нашата студија ја анализиравме побарувачката и понудата за работна сила, според регистрираните невработени лица во Агенцијата за вработување. Во моментот имаме 112 илјади регистрирани невработени лица и побарувачка од компаниите за 2023 година од околу 15000 лица.

Резултатите покажаа дека имаме поларизирана состојба, односно особено суфицитарни јазови кога понудата на невработени лица за одредени занимања е драстично поголема од побарувачката, и дефицитарни јазови кај други занимања. Така, кај занимањата со високи вештини доминираат суфицитарните јазови, постигнувајќи го максимумот кај занимањата кои ги генерираат педагошките факултети, каде што на за едно отворено работно место имаме дури до 75 невработени лица. На другата страна постои дефицитот за работници во услужните дејности и општи работници во различни занимања, посебно помошен персонал.

Предноста од регионалната интеграција и можноста за движење на работната сила е кусоците од работници, особено во пограничните региони, да бидат пополнети со работна сила од соседните земји. Но, постојат и ризици дефицитарните јазовите со високи вештини да се продлабочат, кај занимањата за стручњаци и техничари во информатичко-инженерските области, каде што и мобилноста е стандардно поголема.

Вториот аспект е каква е структурата и премијата на плати и за одредено занимање помеѓу земјите, за едно лице да одлучи да премине на пазарот на труд во соседната земја. Во контекст на Иницијативата отворен Балкан, кај занимањата со ниски вештини веројатно овие премии се ниски или не постојат, земајќи предвид дека и нашата минимална и просечна плата се слични со останатите земји од Западен Балкан. Сепак, за дејностите од сезонски карактер и циклична потреба од работници може да се појават разлики во платите и тоа да предизвика дополнителен притисок на веќе постоечките недостатоци од работници.

На среден рок, Иницијативата Отворен Балкан треба да биде стимул и форма на притисок за побрзо реформирање на пазарите на труд, за да низ пристапните процеси кон ЕУ ние целосно се подготвиме за справување со предизвиците кои ни претстојат. Тие структурни реформи се во прилагодување на образовните политики согласно побарувачката на пазарот на труд, потоа оневозможување на злоупотреба на системот и брза транзиција од систем на социјална поддршка кон систем на вработување и справување со неформалната економија.

Продолжи со читање

  • Метаморфозис го одбележува Меѓународниот ден за универзален пристап до информации – 28 септември преку промоција на резултати од Индексот на отвореност на извршната власт

    Според Индексот на отвореност за 2024 година, исто како и претходната година, Владата на Северна Македонија е најотворена институција меѓу групите од извршната власт, министерства и органи на државната управа, исполнувајќи 77,32 % од критериумите. Во споредба со претходната година има забележано пад од минимален 1 отсто, кој се повторува втора година по ред. Фондација […]
    The post Метаморфозис го одбележува Меѓународниот ден за универзален пристап до информации – 28 септември преку промоција на резултати од Индексот на отвореност на извршната власт first appeared on Metamorphosis.

  • Програма за Текстилијада #9

    📢 ТЕКСТИЛИЈАДА 9 – Штип03–04 октомври 2025 📅 Петок, 03.10.2025 10:00 – Отворање на „Текстилијада 9“ – Откривање на мурал „Иднината

  • МЛАДИТЕ УЧЕА КАКО ДА ВРШАТ МОНИТОРИНГ НА РЕЧНИТЕ КОРИТА

    Младите од Општина Карпош, Општина Зелениково и Општина Ѓорче Петров, учеа како да вршат мониторинг на речните корита.

    Вчера, во Домот на култура во општина Ѓорче Петров се одржа едукативен настан посветен на мониторинг на водните текови, во организација на граѓанските организации Resource Environmental Center – REC North Macedonia, Center for Environmental Democracy – Florozon и Еко Логик.

    Настанот е дел од проектот „Брза проценка на водотеците на Западен Балкан – Фаза 2“, поддржан од U.S. Forest Service and Department of Defense EUCOM and Forest Service International Foundation.

    Настанот започна во 09:30 часот со едукативна сесија, по што следеше практична теренска вежба на реката Лепенец. Таму младите учесници и претставници од општините имаа можност директно да ја применат СВАП методологијата (Stream Visual Assessment Protocol) и да научат како се проценува состојбата на едно речно корито. Дополнително, беа идентификувани и жешки точки долж реката Лепенец.

    Целта на овој настан беше да ги запознае младите и претставниците од општините со современи методи за проценка на квалитетот на водните текови, да ги зајакне капацитетите на локалните чинители – институции, граѓански организации и експерти, како и да поттикне поширока јавна дискусија за заштита и одржливо управување со водните ресурси.

    Настанот беше наменет за млади на возраст од 15 до 30 години како и за претсавници од општините од општините Карпош, Зелениково и Ѓорче Петров, кои преку интерактивна едукација и теренска работа стекнаа нови знаења и вештини за мониторинг и заштита на речните корита.

  • Младите од општина Карпош, општина Зелениково и општина Ѓорче Петров,  учеа како да вршат мониторинг на речните корита

    Скопје, 24 септември 2025 година Вчера, во Домот на култура во општина Ѓорче Петров се одржа едукативен настан посветен на мониторинг на водните текови, во организација на граѓанските организации Центар за ресурси во животната средина (РЕЦ) – Северна Македонија, ФЛОРОЗОН – Центар за еколошка демократија и Еко Логик. Настанот е дел од проектот „Брза проценка […]

  • Локалната самоуправа сè уште далеку од вистинска отвореност – просекот порасна на 40%

    Фондација Метаморфозис и Рурална Коалиција ги претставија наодите од Процената на доброто владеење во единиците на локалната самоуправа во Република Северна Македонија изготвена преку Индексот на отвореност за 2025 година на тематскиот форум „Отворена општина – активна заедница“. Процената претставува длабинска анализа на работата на локалната самоуправа која дава резиме на вкупните перформанси на локалната […]
    The post Локалната самоуправа сè уште далеку од вистинска отвореност – просекот порасна на 40% first appeared on Metamorphosis.

  • Пријави се за коучинг сесија за справување со родово базирано сајбер насилство во Штип

    Иницијатива за европска перспектива во партнерство со ГО Заеднички вредности а во рамки на проектот Младите жени против онлајн насилство, започнува спроведување на групни коучинг сесии во 4 градови низ земјата (Скопје, Куманово, Штип, Струмица).  ✨ Што добиваш?🔹 Специјално развиена програма за коучинг🔹 Мултисекторско учење: правници, психолози и експерти за сајбер-безбедност Повикот…

Регистрирај се и добивај новости, информации и можности од Цивика мобилитас. Испраќаме не повеќе од 1 до 2 пораки месечно.

Регистрирај се за информатор