CMPG

Здружението на социјални работници на Македонија – ЗСРМ, Скопје за потребите на проектот ЗЗЗ – ЗАЕДНИЧКИ ЗА ЗЕЛЕНО ЗАСТАПУВАЊЕ ЗА ЗАШТИТА НА ЖИВОТНАТА СРЕДИНА финансиран од владата на Швајцарија преку Цивика мобилитас, а кој го спроведуваат Македонскиот центар за меѓународна соработка – МЦМС, НИРАС од…

Во сите општини каде што е активна алатката, граѓаните можат да ја користат новата, подобрена верзија, која е полесна за користење за различни категории на граѓани и за локалната администрација Фото: Блинк 42-21 Проблеми поврзани со инфраструктура, паркови и зеленило, јавно осветлување, како и отпад и чистота се најчестите прашања кои граѓаните ги адресирале до […]
The post Апликацијата „мЗаедница“ ја олеснува комуникацијата меѓу општините и граѓаните first appeared on Metamorphosis.

Интервјуираше: Енис ШакириBIRC Institute Раманда Шеху е мотивирана професионалка со посебен интерес за меѓународните односи и комуникацијата…

На 28.07.2025, во општина Кичево, ја реализиравме информативна и едукативна сесија на тема: „Фацилитација за олеснување на пристапот до институциите за микрофинансирање и програми за микрозаеми“. Целта на сесијата беше да се поттикне економското јакнење на жените преку споделување на информации за достапни ресурси и поддршка. Присутните добија корисни насоки за пристап до грантови, обуки…

Контекст и значење на интервенцијата Ракот на грлото на матката претставува значаен јавно-здравствен предизвик во Северна Македонија. Ефикасен организиран скрининг е клучен за рано откривање на преканцерозни лезии и спречување на инвазивна болест. Моменталниот модел на скрининг главно се потпира на гинеколозите, но недоволниот број на матични гинеколози во одредени…

Автор: м-р Бардул Заими
Образовниот систем во Северна Македонија во ниту еден момент не изгледа дека успеал да им одолее на бројните политички турбуленции од транзицискиот период, партиските влијанија и други влијанија кои во голема мера го намалија квалитетот. Во Северна Македонија не беше создаден кохерентен систем во областа на образованието кој ќе одговара на професионализмот и максималната посветеност што ја бара оваа толку значајна општествена сфера. Напротив, постојано се забележуваат експерименти во образовните политики, моментални решенија, кои повеќе беа импровизации отколку реални обиди за суштинска трансформација, која подразбира добро осмислена законска рамка, документи изработени од професионалци и долгорочни стратегии што градат визија усогласена со глобалните развои.
Во тој контекст, експертите веќе укажуваат дека усогласувањето со европскиот концепт, односно европските закони во образовниот систем на Северна Македонија, претставува витален императив за создавање на нови динамики во високото образование во насока на подобрување на квалитетот.
Кластерот 3, кој ќе се отвори со ЕУ, го става фокусот на конкуренцијата и инклузивниот раст. Во синхронизација со овој кластер, земјите-членки треба да располагаат со законска, административна и финансиска рамка, како и со неопходните спроведувачки капацитети за да се обезбеди здраво финансиско управување со програмите за образование, обука и млади. За целосно и успешно учество во рамковните програми, земјите-членки треба да обезбедат спроведувачки капацитети во областа на истражување и технолошки развој, без да се занемари соодветниот кадар.
Во овој контекст, реформите во областа на образованието и научноистражувачката дејност не се само секторски приоритет, туку и стратешка неопходност која е директно поврзана со квалитетот на човечкиот капитал и способноста на земјата да изгради одржлива и конкурентна економија. Кластерот 3 ги опфаќа поглавјата поврзани со образованието, научноистражувачката дејност и културата (поглавја 25 и 26), додека Кластерот 1 се фокусира на владеењето на правото, етиката и демократското функционирање на институциите. Сите овие димензии имаат директно влијание врз образовниот систем.
ЦЕЛИОТ ИЗВЕШТАЈ ПРОЧИТАЈТЕ ГО ТУКА

Текстот е работен во рамки на проектот „Застапување за инклузивен развој“, финансиски поддржан од Владата на Швајцарија преку програмата Цивика мобилитас.  
Содржината на овој текст е единствена одговорност на Форум за разумни политики, ИОХН и БИРС и на ниту еден начин не може да се смета дека ги одразува гледиштата на Владата на Швајцарија, Цивика мобилитас, или организациите што ја спроведуваат.

Автор: м-р Бардул Заими
Образовниот систем во Северна Македонија во ниту еден момент не изгледа дека успеал да одолее на бројните политички турбуленции во транзицискиот период, партиските и други влијанија што во голема мера го намалија квалитетот. Не беше создаден кохерентен образовен систем што би одговарал на професионализмот и максималната посветеност што ја бара оваа толку значајна општествена сфера. Напротив, цело време се појавуваа експерименти во образовните политики, моментални решенија, кои повеќе беа импровизации отколку вистинска суштинска трансформација со добро осмислена законска рамка, документи изработени од стручњаци и долгорочни стратегии со визија во согласност со глобалниот развој.
По повеќе од три децении од почетокот на транзицијата, Северна Македонија сè уште се соочува со длабоки предизвици поврзани со преминот од реформи што главно се засноваа на краткорочни политички интереси, кон одржливи и професионални реформи базирани на експертиза. Овој процес е особено важен во секторот на високото образование, каде политичките влијанија и недостатокот на континуитет ја поткопаа довербата, квалитетот и ефикасноста на образовниот систем.
Експертите во областа на образованието укажуваат дека една од клучните пречки за суштинските реформи во високото образование е отсуството на широк и стабилен политички консензус што може да заштити и да имплементира долгорочни стратегии без дневнополитички интервенции. Регионалните искуства, како што е словенечкиот модел, покажуваат дека успехот на структурните реформи произлегува од континуирани политики, вклучување на академската заедница и поддршка од државните институции во подолг временски период.
Во согласност со овие потреби, Северна Македонија направи конкретни чекори со формирањето на 6 ноември 2024 година на Националното координативно тело за реформи во високото образование – сеопфатен ентитет што ги обединува претставниците на државните институции, универзитетите, бизнисот и граѓанското општество, со мандат да ја врати квалитетата, стандардизацијата и инвестициите во науката и истражувањето. Ова тело има за цел да започне длабока структурна реформа, подготвувајќи конкретни предлози за подобрување на образовниот систем во наредните 18 месеци.
Сепак, предизвиците остануваат големи. Извештаите на Европската комисија за 2023 и 2024 година[1], како и анализите на меѓународните организации како УНДП и ОЕЦД/СИГМА, ја истакнуваат недостигот од технички и човечки капацитети, политизацијата на универзитетите и фрагментацијата на законодавството како фактори што го попречуваат консолидирањето на реформите во високото образование. Без надминување на овие бариери, според експертите, Северна Македонија ќе продолжи да се соочува со предизвици во изградбата на деполитизирани, независни и одговорни институции кон академската заедница и општеството.
ЦЕЛАТА СТУДИЈА МОЖЕ ДА ЈА ПРОЧИТАТЕ ТУКА

Текстот е работен во рамки на проектот „Застапување за инклузивен развој“, финансиски поддржан од Владата на Швајцарија преку програмата Цивика мобилитас.  
Содржината на овој текст е единствена одговорност на Форум за разумни политики, ИОХН и БИРС и на ниту еден начин не може да се смета дека ги одразува гледиштата на Владата на Швајцарија, Цивика мобилитас, или организациите што ја спроведуваат.

Технологијата го обликува начинот на размислување и тоа бара не само промена на методите на предавање, туку и на самиот пристап кон образованието. Универзитетот треба да се трансформира од место кое само дистрибуира знаење во лабораторија каде што значењето се гради заеднички. Во спротивно, знаењето ризикува да падне на нивоа кои веќе не служат ниту за општествена конкуренција. Wesch, исто така, ја критикува употребата на технологијата во наставата, велејќи дека често го одвлекува вниманието на студентот и го оттргнува од суштинските проблеми. Образованието сѐ повеќе се перципира како пазарен производ.
Пишува: Ахмед Ќазими
Michael Wesch (2008) ги анализираше предизвиците на високото образование во модерната епоха и забележа дека денешната генерација е поинаква – силно се потпира на технологијата и поради тоа знаењето го перцепира на поинаков начин.Според него, високото образование не може да биде одвоено од секојдневниот живот и работа на младите. Технологијата го обликува начинот на размислување и тоа бара не само промена на методите на предавање, туку и на самиот пристап кон образованието. Универзитетот треба да се трансформира од место кое само дистрибуира знаење во лабораторија каде што значењето се гради заеднички. Во спротивно, знаењето ризикува да падне на нивоа кои веќе не служат ниту за општествена конкуренција.Wesch, исто така, ја критикува употребата на технологијата во наставата, велејќи дека често го одвлекува вниманието на студентот и го оттргнува од суштинските проблеми.Образованието сѐ повеќе се перципира како пазарен производ.
Во фокусот е економската димензија, каде образованието се третира како „стока“ што ја зголемува ефикасноста на економијата во услови на глобална конкуренција. Во овој контекст, реформите имаат за цел создавање на „заеднички пазар на образование“. Таа логика доведе до тоа универзитетите да се однесуваат како пазарно ориентирани организации, исто како и секоја друга јавна услуга.
Но, може ли универзитетот да се спореди со производна линија во фабрика?И во универзитетскиот систем имаме „влез“ (професори, студенти, простории и услови за работа) и се очекува квалитетен „излез“ (диплома, знаење). Но, дали ова е вистинскиот начин на размислување? Дали клиентот (студентот што плаќа) секогаш е „во право“? Може ли на овој начин да се управува со квалитетот?
Примената на неолибералните принципи во високото образование донесе видливи последици:

пад на квалитетот на услугите,

намалување на работните места,

зголемување на школарините (самофинансирање),

зголемување на соодносот студент–професор,

поголемо оптоварување за наставниците, често на сметка на научно-истражувачката работа.

Универзитетите се натпреваруваат за повеќе студенти бидејќи тоа носи повеќе средства.Vodičar (2013) прашува: Дали универзитетот треба да биде место каде се формира економски успешен човек или човек што знае да размислува?Американските експерти не се изненадени што многу млади кои се успешни во технолошката сфера не биле успешни студенти.
Ова отвора сериозни прашања за тоа што всушност претставува „успех“ и како го замислуваме образованието во свет под влијание на технологијата и пазарот.
Глобалното учество во образованието е во пораст и е поттикнато од демографскиот и економскиот раст, како и од промените во јавните политики. Истовремено, нашето население се менува и старее. Со зголемената глобална мобилност, се случуваат драматични промени во географијата на глобалните извори на таленти. Ова е глобално вложување обликувано од геополитички фактори. Успехот (или неуспехот) на ова вложување е показател за капацитетот за производство на знаење и привлекување на таленти.
Геополитичките тензии се придружени со конкуренција (и соработка) во полето на знаењето и науката – што претставува темел на економиите на 21 век. Индустрија 4.0 и 5.0 го трансформираат трудот и пазарот на труд. Повеќето нови работни места се во глобални сектори со високи квалификации, но постои постојана потреба и за вработување со средни и ниски квалификации (Hazelkorn, 2023)
Текстот е работен во рамки на проектот „Застапување за инклузивен развој“, финансиски поддржан од Владата на Швајцарија преку програмата Цивика мобилитас.  
Содржината на овој текст е единствена одговорност на Форум за разумни политики, ИОХН и БИРС и на ниту еден начин не може да се смета дека ги одразува гледиштата на Владата на Швајцарија, Цивика мобилитас, или организациите што ја спроведуваат.

На 13 и 14 мај во Отешево, Ресен, се одржа Тематскиот состанок посветен на Преговарачко поглавје 27 „Животна средина и климатски промени“, кој се фокусираше на „Управувањето со отпад поврзано со регионалниот систем за управување со отпад во РСМ“ , со Пелагонискиот плански регион како студија на случај. На состанокот учествуваат експерти и медиумски работници од Битола, Прилеп и Ресен.
Марија Евтимовска, експерт за организирање на кампањи и граѓански активист НВО ЕКО-ГЕРИЛА ПРЕСПА РЕСЕН, одржа излагање за усогласувањето на домашната легислатива и практика наспроти критериумите за ова поглавје.
Виолета Глигороска од Евротинк го презетираше проектот Медиумите за ЕУ во чии рамки се одржа состанокот.

Tags: животна средина локален развој локални политики  медиуми

Денеска во Подгорица започна регионалниот проект „Младински ангажман за европеизација на Балканот“, организиран од младински организации од Црна Гора, Косово и Северна Македонија. Настанот се одржа во просториите на Europe House и го стави во фокус гласот на младите во процесот на европска интеграција на регионот, пренесува kdp.mk.
Настанот беше отворен со поздравни говори од претставниците на партнерските организации: Милица Дедиќ, извршна директорка на НВО ГЛАС од Црна Гора, Лорик Идризи – програмски директор во BIRC од Северна Македонија и Дренуша Латифи – претставничка на CFID од Косово.
Презентацијата на проектот ја водеше регионалниот координатор Лорик Идризи, кој го претстави визијата и целите на иницијативата, која има за цел да ги зајакне младите низ Западен Балкан преку прекуграничен дијалог, граѓанско учество и промовирање на европските вредности.
Лорик Идризи – програмски директор во BIRC од Северна Македонија
Еден од најзначајните моменти од денот беше младинскиот панел со наслов „Што значи европеизација за нас?“, каде што млади од Црна Гора, Косово и Северна Македонија ги споделија своите размислувања за вклученоста на младите во патот кон Европската Унија. Панелистите – Даница Среткоска, Мојаш Канкараш и Ррон Укимерај – понудија лични перспективи за заедничките предизвици и можности со кои се соочуваат младите во нивните општества. Модераторка на панелот беше Тијана Војиновиќ од Црна Гора. Панелот се одржа на англиски јазик и беше отворен за јавноста.
Милица Дедиќ, извршна директорка на НВО ГЛАС
„Овој панел е еден од најважните моменти на проектот. Станува збор не само за ставовите на институциите, туку и за тоа што веруваат, сонуваат и посакуваат самите млади за својата иднина во европското семејство,“ се наведува во заедничката изјава од организаторите.
Дренуша Латифи – претставничка на CFID од Косово
Настанот продолжи со тематска сесија со Марија Милошевиќ, секретарка на Комисијата за европски интеграции во Парламентот на Црна Гора, која зборуваше за улогата на законодавните институции во процесот на интеграција и за потребата тој да стане подостапен и поразбирлив за граѓаните. „Европските прашања и самиот процес на интеграција треба да се демистифицираат – граѓаните треба да ги доживуваат како дел од секојдневниот живот, а не како нешто далечно и комплицирано,“ истакна таа.
Марија Милошевиќ, секретарка на Комисијата за европски интеграции во Парламентот на Црна Гора
На крајот од настанот, партнерите на проектот одржаа затворена стратешка сесија на која се дискутираа следните чекори кон организацијата на следниот настан што ќе се одржи во Скопје. Разговорите беа фокусирани на зајакнување на соработката меѓу партнерите, утврдување на временската рамка и изработка на заедничка стратегија за медиумско покривање и комуникација.
Проектот „Младински ангажман за европеизација на Балканот“ е поддржан од Western Balkans Fund (WBF) и се очекува да се прошири во повеќе земји од регионот, градејќи мостови на соработка меѓу младите и придонесувајќи кон приближување на општествата од Западен Балкан кон Европската Унија.