цивил

Македонската јавност се сеќава: Кон што води говорот на омраза?! Неказнивоста мора да престане

Политиката на неказнивост на ширењето и промовирањето на говор на омраза во јавниот простор, на некој начин може да се сфати и како нивно оправдување. Молкот и неказнивоста имаат ист ефект како и да се изразува согласност, па и поттикнување. Дотолку пострашно, тоа го охрабрува користењето на говорот на омразата што неизбежно води кон кривични дела сторени од омраза.

Јавноста може да посведочи како омразата на социјалните мрежи и во јавниот простор води кон опасност да предизвика и резултира со дела од омраза, па и акти на политичко насилство.

ГОВОР НА ОМРАЗАТА, ПОТТИКНУВАЊЕ И ПОВИЦИ НА НАСИЛСТВО

Така на пример, пораките на лидерот и пратеник на Левица, Димитар Апасиев како што се: „Сите ќе ве стреламе“ и „Децата крв ќе ви плукаат“ поттикна закани од неговите симпатизерите дека изреката „децата крв ќе ви плукаат“ не е говор на омраза туку тоа ќе им се случи на сите неистомисленици.Поранешниот член на Антидискриминациска комисија, Тони Науновски, на 25 јануари 2021 година, на Фејсбук објави фотографија на која се гледа како држи вперена снајперска пушка во рацете, при што упати порака: „Кога ќе дојде време за под шатори, со оган ќе се одјавиме. Од Македонија“. Објавата на поранешниот „антидискриминатор“ подоцна е повлечена, меѓутоа предизвика доволно штета.

Во овој случај, мониторингот на ЦИВИЛ регистрираше неколку коментари со омраза и закани. Така, Јове Хаџиевски коментира под статусот: „Викај кога ќе дојде време“, додека Жарко Столески коментира: „1 мил и 100 души доста се… Почињам од Муртино“. Заканувачките пораки се доволно од јасни. Се работи за повик на оружено насилство, а во коментарите тие повици се потврдуваат и детализираат.

КРВАВИ ПРИМЕРИ ЗА ТОА КОН ШТО ВОДИ ГОВОРОТ НА ОМРАЗАТА

Во минатото бевме сведоци дека насилниот упад во Собранието на 27 април, очигледно организиран од инсталациите на режимот на Груевски, користеше експлицитен говор на омраза како главно оружје на пропагандата и мобилизацијата уште од првиот ден по одржувањето на предвремените парламентарни избори во декември, 2016 година, која го означи крајот на владеењето на авторитарната клика на Груевски. Таков беше и говорот на Валентина Божиновска, тогашната претседателка на Комисијата за односи со верските заедници која на протестите пред ДИК најави дека ќе се случи „Ноќ на долгите ножеви“ доколку ДИК одлучи по приговорите спротивно на желбите на ВМРО-ДПМНЕ.

Поранешниот премиер и актуелен бегалец од правдата, Никола Груевски, своевремено ги повика граѓаните „да не седат во папучи, туку да си ја одбранат државата“, еден ден пред да почнат протестите „За заедничка Македонија“.

„Ноќта на долгите ножеви“ всушност се случи на 27 април 2017, кога неколку стотини демонстранти од здружението „За заедничка Македонија“, го нападнаа Македонското собрание за да го спречат изборот на Талат Џафери за претседател на Собранието. По насилството што се случи таа ноќ во Собранието, 27 април го доби името „Крвавиот четврток“, односно, тоа е денот кога се изврши обид за убиство на демократијата!

Ова се само неколку примери кои покрај говорот на омраза поттикнуваа(т) и дела од омраза.

ДЕФИНИЦИИ

Говор на омраза е термин кој означува говор чија намера е да деградира, вознемири, или предизвика насилство или активности врз основа на предрасуди против лица или групи луѓе врз основа на нивната раса, род, возраст, етничка припадност, националност, религија, сексуална ориентација, родов идентитет, хендикеп, јазична способност, морални или политички ставови, социоекономска класа, занимање или изглед (како висина, тежина и боја на коса), ментален капацитет и било која друга особина. Терминот се однесува и на пишана и на усна комуникација, како и некои форми на однесување на јавно место.

Според законот, говор на омраза е секој говор, гестикулација или однесување, пишан текст, или приказ којшто е забранет поради можноста да поттикне насилство или предрасудно дејствување против или од страна на некоја заштитена индивидуа или група, или поради што се деградира или заплашува одредена индивидуа или група.

Според Член 23 од Кривичниот законик за поттикнување на насилство стои:

(1) Тој што друг со умисла ќе го поттикне да стори кривично дело ќе се казни како да го сторил самиот.

(2) Тој што друг со умисла го поттикнува на извршување кривично дело за кое според законот може да се изречат пет години затвор или потешка казна, а нема да се направи ни обид за дело, ќе се казни како за обид на кривично дело.

Законот може да ја препознае заштитената индивидуа или група според одредени карактеристики. Во некои држави, секоја жртва на говор на омраза може да побара надомест според граѓанско, кривично право или обете.

ОБВРСКА НА ИНСТИТУЦИИТЕ

Институциите, не само што имаат право, туку имаат и законска и морална обврска да ги санкционираат поединците и организираните структури кои што шират говор на омраза и поттикнуваат насилство. Отсуството на спроведување на основните функции на системот, водат кон поделби, нестабилност, страв, но и насилство и крвави инциденти.

ЦИВИЛ со години спроведува мониторинг и често ја алармира јавноста за погубните последици од говорот на омразата и поттикнувањето на насилството во јавната комуникација.

Дехран Муратов во соработка со Мониторинг тим на ЦИВИЛ

Продолжи со читање

  • Отворена канцеларија: Пријави повреда на избирачко право!

    Хелсиншкиот комитет за човекови права ги известува граѓаните дека во недела, 19 октомври 2025 година, канцеларијата на Комитетот ќе биде отворена во текот на целиот ден со цел да им овозможи на граѓаните да пријават  повреда на избирачкото право за време на првиот круг на Локалните избори. Комитетот ги охрабрува сите граѓани кои сметаат дека […]
    Read More… from Отворена канцеларија: Пријави повреда на избирачко право!
    The post Отворена канцеларија: Пријави повреда на избирачко право! appeared first on Хелсиншки комитет за човекови права.

  • Хелсиншки комитет остро реагира против злоупотребата на деца во политички цели

    Хелсиншки комитет за човекови права најостро реагира на сѐ почестите случаи на злоупотреба на деца и малолетници во политички активности во пресрет на претстојните локални избори. Иако официјалната изборна кампања завршува за неколку дена, на социјалните мрежи може да се забележат бројни фотографии и видеа каде децата се злоупотребени за политички цели од страна на […]
    Read More… from Хелсиншки комитет остро реагира против злоупотребата на деца во политички цели
    The post Хелсиншки комитет остро реагира против злоупотребата на деца во политички цели appeared first on Хелсиншки комитет за човекови права.

  • Кога се штеди на превенција, последиците се скапи – граѓанските организации и институциите со заеднички повик за поголеми вложувања во превенцијата

    Граѓанските организации и институциите од здравствениот сектор отворија јавен дијалог за унапредување на пристапот до квалитетни превентивни здравствени услуги за жените, девојките и ранливите групи, на тематскиот форум „Кога се штеди на превенција, последиците се скапи“ одржан на 15.10.2025 година. Главните заклучоци од дискусијата се дека неопходно е вклучување на…

  • Средба со претставници од институциите, експерти и бизнис заедницата

    Finance Think организираше средба со претставници од институциите, експерти и бизнис заедницата на тема „Праведна енергетска транзиција: Кои се придобивките, а кои ризиците“. Клучните заклучоци се: Економски придобивки преку заштеди во цената на електричната енергија за домаќинствата и зголемена конкурентност на компаниите. Почиста и поздрава околина преку поголемо користење на обновливи извори на енергија. Координација […]
    The post Средба со претставници од институциите, експерти и бизнис заедницата first appeared on Finance Think.
    The post Средба со претставници од институциите, експерти и бизнис заедницата appeared first on Finance Think.

  • Работна средба помеѓу старешинството на ИО “Димитар Влахов“ и на СИМ

    На 7.10.2025 год. (вторник) во Домот на НВО во Велес се одржа работна средба помеѓу старешинството на извиднички одред “Димитар Влахов“ Велес и старешинството на Сојуз на извидници на Македонија. На средбата учество зема старешината на СИМ Миќо Стојановски со членови на старешинството на СИМ и извршната канцеларија на СИМ….

Регистрирај се и добивај новости, информации и можности од Цивика мобилитас. Испраќаме не повеќе од 1 до 2 пораки месечно.

Регистрирај се за информатор