„Е-општество: Човечкиот интегритет се соочува со дилеми во ерата на вештачката интелигенција, како да се одговори на новите предизвици и кои се решенијата?“ – Мета.мк

Имплементацијата на вештачката интелигенција се случува со побрзо темпо од создавањето регулаторни рамки или усвојувањето минимални стандарди за нејзино одговорно создавање и употреба. Експертите од оваа област за време на дискусијата во рамките на годишната конференција „е-Општество“ ги истакнаа ризиците од „регулација по експериментирање“, етичките дилеми за вклучување на вештачката интелигенција во училниците и јавните услуги, како и потребата од рани заштитни мерки за заштита на правдата и инклузијата за сите граѓани. Беше претставен и Националниот центар за вештачка интелигенција „Везилка“ во РСМ, пишува Порталб.мк

Како што алгоритмите ги обликуваат нашите животи, човековите права и интегритетот се доведуваат во прашање. Низ цела Европска Унија, Законот за вештачка интелигенција (ВИ) поставува стандарди за праведност, транспарентност и одговорност, но им остава на земјите кои не се членки на ЕУ да го регулираат одговорното користење на ВИ.

Разговарајќи за ризиците од постексперименталната регулатива, етичките дилеми за интегрирање на ВИ во училниците и јавните услуги и итната потреба од рани заштитни мерки за заштита на приватноста и инклузијата за сите граѓани, експерти од регионот и пошироко ги споделија своите искуства и предлози.

Ледија Цанга, експерт за управување со ризици од сајбер безбедност од Националниот aворитет за сајбер безбедност на Албанија, нагласи дека новите предизвици на ВИ не се само трендови и технологии, туку пресвртница за тоа што можат да бидат луѓето во ерата на вештачката интелигенција, но, според неа, нема ВИ без луѓе.

Таа објасни дека во овој поглед, креаторите и креацијата се развиваат заедно, но дека ова може да се регулира и дека институциите имаат многу работа.

Вештачката интелигенција се развива брзо, системите стануваат посложени, а последиците се реални. Да дадеме приоритет на човечкото расудување, човечкиот интегритет мора да остане константен, рече Цанга.

Цанга нагласува дека оваа област бара континуирано следење, а меѓу другото, ги спомена и институционалните чекори што ги презема Албанија во оваа насока.

Според неа, ризикот е подобро да се спречи отколку да се открие.

Она што ќе нè заштити не е технологијата, туку начинот на кој ќе ја регулираме и како ќе ја користиме“, рече Цанга. „Вештачката интелигенција комуницира со националните институции, но заштитните мерки се движат побавно од интеракциите со вештачката интелигенција. Затоа, институциите мора да ја балансираат иновацијата и одговорноста, нагласи Цанга.

Од друга страна, Анастасија Илиевска, менаџер на заедницата во Brainster Next, го објасни проектот поврзан со вештачката интелигенција во Република Северна Македонија наречен „Вештачката интелигенција во училницата“, кој произлезе од соработката со Министерството за образование и Bransteer за вклучување на вештачката интелигенција во образованието.

Илиевска вели дека е важно да се учи, но и да се создава.

Целта беше да се едуцираат наставниците во средните училишта за употребата на вештачката интелигенција во образованието, за да можат да ја имплементираат во училницата и да ги учат учениците за вештачката интелигенција, рече Илиевска.

Таа нагласи дека треба да се направат брзи промени и кај наставниците и кај учениците, бидејќи како што објасни, младите луѓе сега се доста креативни. Како пример, таа го наведе случајот на некои ученици од битолско кои создадоа систем за вештачка интелигенција што го продадоа во САД.

Чекорите мора да бидат многу прецизни и точни, посочи таа.

Зија Перко Рогељ, член на Младинскиот советодавен совет на Советот на Европа и член на одборот на „Конект Интернешнл“, рече дека нивната мисија е да ја внесат човечноста во дигиталниот живот.

Заштитата на човековите права е исклучително важна, затоа се обидуваме да се справиме со дискриминацијата и другите негативни наративи. Регулативата е неопходна и мора да биде на прво место за да се обезбеди заштита на човековите права и младите луѓе, а иновациите мора да бидат на второ место, рече Зија Перко Рогељ.

Таа, исто така, нагласи дека младите луѓе мора да имаат простор и да бидат вклучени и слушнати. За ова, како што рече, владите имаат голема одговорност.

Како може да се надмине овој регулаторен јаз во Република Северна Македонија?

За таа цел, Мила Браун, истражувач за политики за вештачка интелигенција, ги презентираше наодите од нејзината студија за прилагодување на политиките на Северна Македонија кон Законот на ЕУ за вештачка интелигенција.

Истражувањето покажа дека земјата има силен сајбер систем и општа заштита на податоците, но правниот систем не е многу сеопфатен, а институционалниот капацитет не е доволно опремен, рече Браун.

Таа, меѓу другото, рече дека ако Република Северна Македонија сака да се приклучи на ЕУ, мора да работи во оваа насока. Сепак, според неа, институционалните капацитети се ограничени.

Вештачката интелигенција повеќе не е прашање на иднината, туку на сегашноста, рече таа.

Везилка, центарот за вештачка интелигенција што се очекува да го трансформира РСМ

Во Северна Македонија е воведен Националниот центар за вештачка интелигенција „Везилка“, проект кој има за цел да создаде државен екосистем за одговорно и сигурно користење на вештачката интелигенција.

Овој проект, вреден вкупно околу 6 милиони евра, се спроведува со финансиска поддршка од Европската Унија преку програмата Хоризонт Европа и иницијативата EuroHPC, а е кофинансиран од Министерството за дигитална трансформација и Факултетот за информатика и компјутерско инженерство (ФИНКИ) како лидер на проектот.

Претставувајќи го овој центар, професорот Игор Мишковски од ФИНКИ објасни дека овој проект се фокусира и ќе трансформира пет приоритетни области: здравство, зелена енергија, земјоделство, јазик, јавна администрација. Меѓу другото, тој ги спомена предизвиците и можностите.

Северна Македонија во моментов е во раните фази на усвојување на вештачката интелигенција, со ограничена пенетрација во индустрискиот, јавниот и социјалниот сектор, рече Мишковски.

Тој нагласи дека „Везилка“ има пет главни стратешки цели, имено: Зајакнување на националниот екосистем за вештачка интелигенција; обезбедување прилагодени услуги за вештачка интелигенција за стартапи, мали и средни претпријатија и јавни институции; развивање и задржување на таленти во вештачката интелигенција; овозможување стратешка соработка; поддршка на Владата.

Везилка треба да се памети како носител на одговорна и човечки ориентирана вештачка интелигенција во Република Северна Македонија, преку доближување на интелигентната технологија до граѓаните и нејзино насочување кон значајни општествени промени. За три години од сега, сакам да се осврнеме назад и да кажеме: Ова беше моментот кога сè се промени, рече Мишковски.

„Везилка“ ќе биде партнерска единица на европската фабрика за вештачка интелигенција „Фарос“, со седиште во Грција, која ќе им обезбеди на македонските институции, истражувачи, компании и стартапи пристап до европски суперкомпјутери и напредни простори за податоци. Ќе функционира како центар за обука и развој на човечки капитал, каде што ќе се организираат обуки, практични проекти и образовни програми во областа на вештачката интелигенција.

Инаку, денес во Скопје се одржува 21-то издание на Меѓународната конференција е-Society.Mk од Фондацијата Метаморфозис. Оваа година, Конференција е посветена на темата „Интегритетот во сржта на дигиталната трансформација“, истражувајќи како брзиот технолошки напредок ја преобликува демократската одржливост, човековите права и социјалната доверба во еден сè повеќе меѓусебно поврзан свет.

Линк до оргиналниот текст: Е-општество: Човечкиот интегритет се соочува со дилеми во ерата на вештачката интелигенција, како да се одговори на новите предизвици и кои се решенијата? – Meta.mk