CMGGA

Што е клучно за подобрување на квалитетот на живот bit.ly/anketa— Ве замолуваме да одвоите 5 минути од Вашето драгоцено време и да нè информирате за вашето задоволство од јавните услуги, со пополнување на прашалникот погоре #CHinMK #CivicaMobilitas Civica Mobilitas Македонско лекарско друштво Младински образовен форум – МОФ / Youth Educational Forum -YEF @youtheducationalforum @mcgo_mcec_mk МЦГО […]
The post 📣 Сакаме да го чуеме Вашето мислење! first appeared on Finance Think.
The post 📣 Сакаме да го чуеме Вашето мислење! appeared first on Finance Think.

Во Кратово се одржа Втората регионална средба на жените од руралните заедници од Кратово, Крива Паланка и Куманово, во рамките на проектот „Активни жени“, спроведуван од ХЗ Мајка Куманово, во партнерство со РЦОР Кратово, РЦС Спектар од Крива Паланка и Фондацијата за развој на мали и средни претпријатија Куманово. Средбата ја истакна видливата трансформација и […]

Управувањето со био-отпад е критичен елемент на одржливото урбано живеење. Европските градови применуваат различни стратегии и иновативни технологии за селекција, собирање и преработка на органски отпад, прилагодени на локалните услови. Следните примери од Милано, Каталонија, Франција и Австрија ја илустрираат важноста на едукацијата, финансиските стимули и соработката меѓу граѓаните и општините за постигнување високи стапки на одделно собирање и циркуларна економија. Иако во Европската Унија само околу 26% од отпадот од храна се собира одделно, а дури 75% завршува во депонии или согорување, постојат добри практики кои покажуваат дека со вистински мерки и ангажираност на граѓаните можно е да се постигнат високи стапки на селекција и да се поттикне циркуларната економија.

Милано, Италија – комуникација и едукација
Кога станува збор за собирање на био-отпад во густо населени градови, Милано е одличен пример. Со 1,4 милиони жители, тој е еден од најголемите италијански градови и светски пример за другите. Во 2014 година, Милано ја воведе програмата за собирање на отпад од храна во домаќинствата. Секое домаќинство доби 10-литарска кујнска канта, компостабилни кеси и обемна информативна брошура. Комуникацијата се покажа како клучен дел од логистиката на пилот-програмата. Работниците не беа само обучени да собираат отпад од храна, туку и да ги едуцираат граѓаните за новиот процес на собирање. Кампањата вклучуваше флаери, училишни програми, бесплатна мобилна апликација и веб-страница на повеќе јазици, директна комуникација лице-в-лице и 24/7 корисничка поддршка. Дополнително, воведени се финансиски казни за да се поттикне усогласување. На пример, домаќинство или бизнис кој не користи обезбедени одделни канти за храна се соочува со глоба.
Франција – соработка за промоција на собирањето на отпад
Одделното собирање на био-отпад во Франција долго време беше занемарувано. Сè до 2007 година, мрежата што ги обединува општините, наречена Reseau Compost Plus, успешно почна да ја прави видлива областа на био-отпадот.
Со здружување на силите, мрежата од 28 општини со околу 9 милиони жители воведе собирање на отпад од храна на локално ниво. Reseau Compost Plus обезбедува јавни информации, вклучувајќи препораки и проценки на трошоците. Мрежата исто така управува со контрола на квалитетот на компостот и промовира најдобри практики преку локални настани.
Каталонија, Шпанија – поттикнување преку финансиски стимули
Данокот на депонии и системот на поврат на средства во Каталонија покажуваат како јавната власт може да обезбеди структуриран пристап за собирање на био-отпад. Овој даночен систем ги обврзува општините да плаќаат за депонирање, следејќи го принципот „загадувачот плаќа“.
Австрија – принципот на близина
Австрија успешно го примени принципот на близина во управувањето со био-отпад. Тоа значи дека се придржува до идејата за што е можно повеќе домашно компостирање. Исто така, земјоделскиот био-отпад се обработува децентрализирано, со цел да се поттикне колку што е можно повеќе компостирање на фармите.
Други добри практики за високи стапки на одделно собирање
Има неколку заеднички елементи кај земјите кои постигнуваат високи стапки на собирање. Земјите кои традиционално добро функционираат во одделното собирање, како што се Австрија, Холандија и Белгија, обично:
●Користат био-корпи, обично со тркала, за градинарски и кујнски отпад.
 

●Опремени се со кујнски садови за привремено собирање и складирање на отпадот во кујната.
Овие примери јасно покажуваат дека комбинацијата од современа технологија, паметни системи и активна ангажираност на граѓаните може значително да ја подобри ефикасноста на собирањето на био-отпадот, да ја намали загаденоста и да поттикне циркуларна економија во урбаните средини.
Оваа статија  е подготвена во рамките на проектот „Граѓански активизам за остварување на циркуларна економија во управувањето со органски отпад“ поддржан од Владата на Швајцарија преку Цивика мобилитас.
Содржината на оваа статија е единствена одговорност на Центар за ресурси во животна средина (РЕЦ) – Северна Македонија, Еко Логик и Флорозон – Центар за еколошка демократија  и на ниту еден начин не може да се смета дека ги одразува гледиштата на владата на Швајцарија, Цивика мобилитас, или организациите што ја спроведуваат.
 

Во последниве години, урбаните средини сè повеќе се насочуваат кон одржливи решенија, при што концептот на паметен град станува водечки пример за тоа како технологијата и заедницата можат заедно да создадат одржлив начин на живот. Еден од најзначајните аспекти на одржливоста во градовите е управувањето со отпадот, а посебно со био-отпадот. Во Европа, повеќе градови и региони воведуваат различни иновативни стратегии за собирање и преработка на органски отпад, прилагодени на локалните услови.
Целта на современите системи за управување со био-отпад е да се подобри ефикасноста и одржливоста преку употреба на напредни технологии и паметни решенија. Еден од основните аспекти е поставувањето на сензори за наполнетост и влага во контејнерите за био-отпад.
Сензорите известуваат кога контејнерите се полни или кога содржината има висока влажност, со што се избегнуваат непријатни мириси и непожелни анаеробни процеси. Динамичкото собирање на отпад е уште еден важен елемент. Маршрутите за собирање се оптимизираат во реално време според податоците од сензорите, што ја намалува потрошувачката на гориво, трошоците и емисиите од транспортот. Системите се интегрирани со IoT платформи, кои централно собираат податоци за контејнерите, процесите и логистиката. Ова овозможува следење и анализа на ефикасноста, како и планирање на ресурсите. Дополнително, системите користат аналитика и предвидување, базирана на историски податоци, за да се предвиди количината на био-отпад и да се оптимизира инфраструктурата. Граѓаните исто така се вклучени преку мобилни апликации и известувања, кои информираат кога и како да го одложат својот отпад, поттикнувајќи селективно собирање и едукација за циркуларната економија.
Во последниве години, урбаните средини сè повеќе се насочуваат кон одржливи решенија, при што концептот на паметен град станува водечки пример за тоа како технологијата и заедницата можат заедно да создадат одржлив начин на живот. Еден од најзначајните аспекти на одржливоста во градовите е управувањето со отпадот, а посебно со био-отпадот. Во Европа, повеќе градови и региони воведуваат различни иновативни стратегии за собирање и преработка на органски отпад, прилагодени на локалните услови.
Целта на современите системи за управување со био-отпад е да се подобри ефикасноста и одржливоста преку употреба на напредни технологии и паметни решенија. Еден од основните аспекти е поставувањето на сензори за наполнетост и влага во контејнерите за био-отпад.
Сензорите известуваат кога контејнерите се полни или кога содржината има висока влажност, со што се избегнуваат непријатни мириси и непожелни анаеробни процеси. Динамичкото собирање на отпад е уште еден важен елемент. Маршрутите за собирање се оптимизираат во реално време според податоците од сензорите, што ја намалува потрошувачката на гориво, трошоците и емисиите од транспортот. Системите се интегрирани со IoT платформи, кои централно собираат податоци за контејнерите, процесите и логистиката. Ова овозможува следење и анализа на ефикасноста, како и планирање на ресурсите. Дополнително, системите користат аналитика и предвидување, базирана на историски податоци, за да се предвиди количината на био-отпад и да се оптимизира инфраструктурата. Граѓаните исто така се вклучени преку мобилни апликации и известувања, кои информираат кога и како да го одложат својот отпад, поттикнувајќи селективно собирање и едукација за циркуларната економија.
https://www.constructionweekonline.com/products-services/article-28872-smarter-waste-management-with-beeahs-smart-bins
Овие иновативни технологии и системи не само што ја зголемуваат ефикасноста на собирањето и обработката на био-отпадот, туку придонесуваат и кон подобра хигиена, намалување на непријатни мириси и поттикнување на граѓанската одговорност. Со интеграција на ваквите паметни системи, градовите се приближуваат кон зелени и одржливи стратегии, создавајќи подобра животна средина за сите жители.
Оваа статија е подготвена во рамките на проектот „Граѓански активизам за остварување на циркуларна економија во управувањето со органски отпад“ поддржан од Владата на Швајцарија преку Цивика мобилитас.
Содржината на оваа статија е единствена одговорност на Центар за ресурси во животна средина (РЕЦ) – Северна Македонија, Еко Логик и Флорозон – Центар за еколошка демократија и на ниту еден начин не може да се смета дека ги одразува гледиштата на владата на Швајцарија, Цивика мобилитас, или организациите што ја спроведуваат.

Продолжуваме со настани на отворено со караванот за демонстрирање на експерименти во училиштата односно „Работилница за повторна употреба и пренамена на био-отпад за ученици” кои ги рализираме со ученици од 20 основни училишта од Скопскиот регион. На 7.10.2025 го посетивме ООУ “ Христијан Тодоровски Карпош” од општина Карпош кадешто триесетина ученици од основното училиште придружени од 4 волонтери соученици кои им асистираа на нашите Експерти имаа можност да се запознаат со опремата од Биотехнолошката Лабораторија и заедно да изведуваме експеримети за пренамена на органскиот отпад.

Знаете ли зошто се користи биодизелот и каде ги прашавме нашите ученици, по што самите направија био дизел. Продолживме со експериментирањето и дискусијата за циркуларна економија и за намалување на отпадот.

Овие настани на отворено со караванот за демонстрирање на експерименти во училиштата се реализираат во рамките на проектот „Граѓански активизам за остварување на циркуларна економија во управувањето со органски отпад“ спроведуван од Resource Environmental Center – REC North Macedonia во партнерство со Eco – Logic и Center for Environmental Democracy – FlorozonФлорозон – Центар за еколошка демократија.

Проектот е подржан од владата на Швајцарија преку Цивика мобилитас.
#CivicaMobilitas #CHinMK, Цивика мобилитас (civicamobilitas.mk)

Денес гостувавме во утринската програма на ТВ АЛФА !

Разговаравме за тоа колку е важно правилното постапување со био-отпадот и како преку мали секојдневни чекори можеме да придонесеме кон почиста животна средина.

Истакнавме зошто био-отпадот претставува голем дел од комуналниот отпад, кои се ризиците кога завршува на депонии, но и какви можности нуди за компостирање, производство на органско ѓубриво и развој на циркуларната економија.

Благодарност до ТВ Алфа за поканата и можноста да ја споделиме пораката дека секоја промена започнува од нас самите!

Погледнете од прилогот

Проект во рамки на #CivicaMobilitas со поддршка на #CHinMK

Спроведуван од:
Resource Environmental Center – REC North Macedonia во партнерство со Center for Environmental Democracy – Florozon & Eco – Logic

youtube.com/watch?feature=shared&fbclid=IwY2xjawMvR7dleHRuA2FlbQIxMQABHrj-tY4QdRS0-Dl9y1-wwvt1mjLuNk3ENy8qz0YnFAB6xt5gEnsAFPFsXwCK_aem_QTHjjzwU1qaFFS7PZfwgvg&v=iqxeEBh2m1s

Во нашето секојдневие често не размислуваме каде завршуваат органските остатоци од храната, земјоделските производи или отпадот од градините и парковите. Но токму овој вид отпад — познат како био-отпад претставува значителен дел од вкупниот комунален отпад што се создава во домаќинствата, установите, угостителските објекти, градините и пазарите на земјоделски производи. Станува збор за органски отпад, како што се остатоци од храна, расипано овошје и зеленчук, талог од кафе, хартиени салфетки со остатоци од храна, треви, лисја, гранки и градинарски отпад кој се распаѓа по природен пат. Во Северна Македонија, био-отпадот сочинува до 40-50% од вкупниот отпад што завршува на депониите, што укажува на неговата нагласена присутност.
За жал, овој тип отпад најчесто се третира како обичен комунален отпад, без никаква селекција, и завршува на несоодветни депонии каде што создава значителни штетни емисии и придонесува за климатските промени. Имено, неправилното складирање и третирање на био-отпадот доведува до создавање на метан –стакленички гас кој има значителен удел во глобалното затоплување. Дополнително, био-отпадот што се разградува неконтролирано на отворено емитува непријатни миризби и привлекува штетници, што претставува ризик за јавното здравје и квалитетот на животната средина. Затоа, неопходно е да се воспостават функционални системи за негово одделно собирање и селекција, почнувајќи од самите граѓани и нивните домаќинства. Одвојувањето на био-отпадот е првиот чекор кон воспоставување на циркуларна економија во која отпадот се третира како ресурс.Селектираниот био-отпад може да се искористи за производство на компост – природно органско ѓубриво со висока хранлива вредност за почвата, или пак да се пренамени во биогас кој се користи како обновлив извор на енергија. На тој начин, од материјал што инаку би завршил на депонија, се добиваат производи со висока економска и еколошка вредност. Воедно, со развивање на системи за управување со био-отпадот се отвораат можности за нови зелени работни места, особено во секторите на социјалното претприемништво, земјоделството и енергетиката.
Клучен предуслов за успешно управување со био-отпадот е подигнувањето на јавната свест и информираноста кај граѓаните. Во таа смисла,  потребно е да се разбере дека био-отпадот не е безвреден, туку напротив – претставува важен ресурс кој ако соодветно е искористен може да ја намали потребата од хемиски ѓубрива, да ја подобри почвената структура и да го намали притисокот врз депониите. Во време кога климатските предизвици се сѐ понагласени, а урбаните средини се соочуваат со зголемен обем на отпад, управувањето со био-отпадот станува не само еколошка обврска, туку и прашање на одржлив развој и општествена одговорност. Затоа, важно е оваа тема да биде поставена високо на агендата на локалните власти, институциите и граѓанските организации, а секој граѓанин да стане активен дел од решението.
 
 
 
Оваа статија  е подготвена во рамките на Проектот „Граѓански активизам за остварување на циркуларна економија во управувањето со органски отпад“спроведуван од Центар за ресурси во животна средина (РЕЦ) – Северна Македонија,  Еко Логик и Флорозон – Центар за еколошка демократија и е поддржано од Владата на Швајцарија преку Цивика мобилитас
Содржината на оваа статија е единствена одговорност на Центар за ресурси во животна средина (РЕЦ) – Северна Македонија, Еко Логик и Флорозон – Центар за еколошка демократија  и на ниту еден начин не може да се смета дека ги одразува гледиштата на владата на Швајцарија, Цивика мобилитас, или организациите што ја спроведуваат.

Хелсиншкиот комитет за човекови права и Комисијата за спречување и заштита од дискриминација (КСЗД) застапувани од Адвокатското друштво „Зефиќ Јакимовска и партнери“, поднесе тужба од јавен интерес до надлежниот суд против Владата на Република Северна Македонија и Министерството за здравство, поради системска и продолжена дискриминација врз индивидуалните земјоделки, осигуренички во системот на задолжително здравствено осигурување.
Тужбата е поднесена како дел од проектот „Еднаквост сега – Зајакнување на маргинализираните заедници за социјална инклузија и недискриминација“, финансиски поддржан од владата на Швајцарија, преку Цивика Мобилитас, со грантови за граѓански ангажман.
Случајот се однесува на правната празнина со која се исклучуваат индивидуалните земјоделки од правото на платено породилно отсуство и боледување и покрај тоа што редовно плаќаат здравствено и социјално осигурување. Со ова, жените земјоделки се ставаат во нееднаква положба во споредба со останатите осигуреници, што претставува интерсекциска дискриминација по основ на пол, род, личен статус и припадност на маргинализирана група.
Комисијата за спречување и заштита од дискриминација веќе утврди постоење на продолжена и индиректна дискриминација од страна на Министерството за здравство, како и дека постојниот законски модел создава нееднаквост и несигурност за оваа ранлива категорија. по претставка поднесена од Мрежата за заштита од дискриминација.
Иако Владата од 2023, секоја година носи програма за поддршка на социјалната сигурност на жените кои вршат земјоделска дејност, податоците покажуваат дека тие мерки се неефикасни, несистемски и нецелосно применети – од вкупно 10 барања, за две години, биле одобрени само две барања за поддршка.
Хелсиншкиот комитет и Комисијата за спречување и заштита од дискриминација преку оваа тужба бараат измени и дополнување на Законот за здравствено осигурување, со цел обезбедување еднаков третман за жените земјоделки во системот на здравствена заштита. Поконкретно да се  утврди дискриминацијата, судот да наложи измени на Законот за здравствено осигурување (чл. 13, 14, 16, 17 и 18) и да се обезбеди еднаков третман за индивидуалните земјоделки во остварувањето на нивните права.
Комисијата и Хелсиншкиот комитет сметаат дека системската правна нееднаквост мора итно да се надмине со законски измени, со што конечно ќе се овозможи реална и остварлива заштита на работничките и репродуктивните права на индивидуалните земјоделки.
Оваа постапка е од јавен интерес и ја повикуваме јавноста, институциите и медиумите да ја следат и поддржат борбата против дискриминацијата на жените земјоделки, бидејќи сегашната програма на Министерството за земјоделство, преку која земјоделките треба да аплицираат за надоместоци, не претставува системско решение.

Мислењата кои се изразени овде не нужно ги одразуваат ставовите на швајцарската влада, Цивика мобилитас или организациите што го спроведуваат проектот.

На 2 јули 2025 во Хотел Парк Неготино ја реализиравме првата од три презентации – сесии посветени на запознавање на медицинскиот персонал со протоколот за опфат и третман на лицата со попреченост.

✅ Веќе знаете дека овие настани и целата иницијатива е овозможена во рамки на проектот со наслов “Соочување со предизвиците и стигматизацијата“, во рамки на проектот на Civica Mobilitas Цивика мобилитас кој е финансиран од Владата на Швајцарија 🇨🇭, преку Embassy of Switzerland in North Macedonia a кој го спроведуваат Македонскиот центар за меѓународна соработка (МЦМС), НИРАС од Данска и ФЦГ Шведска.

✅ Искуство, препораки преплетени со случки од почетоците на група лекари и медицински пероснал кои се случиле кога некој од лекарите незнаејќи како и на кој начин да пристапи на некое лице со попреченост покажувале доза на “стигматизација“, НО НЕ затоа што сакале или ја имале намерата да го стигматизираат тоа лице со попреченост, туку баш напротив да не му зададат болка или дополнителен стрес на тоа лице.

✅ Прва од лекарите кои се одважија и подготвија своја презентација беше д-р Розјана Николова Јанева 🩺која е гинеколог и укажа на своите почетоци и првите средби при преглед на кориснички од ДЦ на Порака Неготино од Неготино.Д-р Розјана преку своја презентација даде свој личен пример но и препораки како и на кој начин би требало да се реализира еден конкретен и квалитетен гинеколшки преглед на женско лице со попреченост, посебно на лице со пречки во менталниот развој.

✅ Со свој став и видување па и препораки се приклучи и д-р Аспарух Димковски 🩺 чија што специјалност е стоматологијата и кој веќе долги години е и матичен сотматолог на лицата со пречки во менталниот развој на ДЦ Порака Неготино во Неготино.

✅ Свои видувања и сугестии дадоа и присутните лица со попреченост, нивни старатели поставувајќи прашања, но давајќи свои гледишта како да се подготви едно лице за преглед кај одреден лекар.

✅ Скоро па сите дадоа свој коментар за разликите кои постојат во јавното и приватното здравство, а тоа е насока во која ние како носители на оваа иницијатива би требало да ги насочиме своите сугестии и препораки.

✅ Свој искрен став и препорака стигна и од г-дин Петров Ване дел од асоцијацијата на здруженија на лица со ретки болести за вметнување на дел во предлог измените на Законот за здравствена заштита, посебно во Законот за Мој Термин.Сите учесници имаа што да кажат и препорачаат за остварување на целта на нашава иницијатива.

✅ Благодарност до сите кои го исполнија денот со потребни – конкретни препораки кои ќе бидат вметнати во прирачникот кој ќе се изработи во периодот кој следи.🙏

Civica MobilitasВлада на Република Северна МакедонијаМакедонски центар за меѓународна соработка – МЦМСМинистерство за здравство / Ministria e ShëndetësisëМинистерство за труд и социјална политикаMinistry of Digital TransformationМинистерство за локална самоуправаОпштина ВелесОпштина Кавадарци / Municipality of KavadarciPoraka NegotinoЗдружение на лица со церебрална парализа и други попречености – ВелесЕко-Живот, Eco-Life KavadarciEmbassy of Switzerland in North Macedonia

Како изгледа кога три граѓански организации здружуваат сили за да им овозможат на младите да станат двигатели на промени? Како изгледа кога Eзерото станува училница, а бродот подиум за гласот на младоста и науката? Проектот „Да учиме за климатските промени“ ја даде токму таа можност за генерациите кои учат, соработуваат, замислуваат решенија и храбро чекорат кон одржлива иднина.
Спроведуван од Извидничко поречанскиот одред „Крсте Јон“ – Струга, здружението Центар за одржлив развој на заедницата – Дебар и Регионалниот зелен центар – Охрид, поддржан од Цивика мобилитас преку Владата на Швајцарија, проектот е фокусиран на децата и младите од Струга, Охрид и Дебар. Иницијативата ги надмина бариерите на возраста, јазикот и општинските граници, градејќи една заедничка мрежа на знаење, емпатија и акција.

Една од серијата активности што ја обележаа оваа иницијатива започна со дводневна обука во Струга, каде 30 млади учесници добија основа за проектна работа: од анализа на повикот, дефинирање цели, до изработка на логичка рамка и составување буџет. За многумина ова беше првпат да се запознаат со концептите кои се темел на граѓанското дејствување. „Беше многу интересно, имаше дружење, тимска работа, многу искуства што инаку не би ги очекувала од секојдневниот живот, ако не бевме на проектов“, вели Мина Краљ, (13 години) учесничка од Струга. „Сега веќе имам некое познавање за тоа како се пишува проект, и тоа ме прави посигурна“.
Оваа обука беше вовед во петдневниот младински камп за климатски промени. Динамично, едукативно и емотивно искуство во кое младите го продолжија започнатото. Нивната задача беше амбициозна односно, да осмислат по една проектна апликација за климатски прашања, што реално може да се спроведе во нивните општини. Но, уште поважно беше да создадат нешто свое, нешто што ги одразува нивните грижи и нивните соништа.

Во секоја активност, започнувајќи од утринските вежби за фокус и смирување, до креирањето на визуелни презентации, се чувствуваше посветеноста на тимот. Една од учесничките, Јана Танаскоска од с.Калишта, струшко вели: „Ми беше првпат да учествувам во ваков проект. Сара, нашата обучувачка, ни даде простор да зборуваме сите, и ми се допадна што истовремено преведуваше и на македонски и на албански јазик. Кампот најмногу ќе го паметам по дружењето, но и по тоа што научивме колку е важно да можеш да напишеш и да спроведеш идеја“. Младите не беа само учесници туку и автори. Една група предложи еко-иницијатива за Вишни, мало планинско село каде често се остава отпад од посетителите. Нивните предлози беа поставување соларни штекери, организирање работилници, подигање на свеста меѓу жителите и посетителите. „Сакаме да покажеме дека и ние од Струга знаеме што се случува во светот“, додаде Јана. Редон Јајага, (17 години) од Дебар, опишува како за него кампот бил вистинска пресвртница: „Научив многу, не само за проектите, туку и за себе. По природа сум затворен тип, а тука стекнав пријатели, почнав и по малку да зборувам македонски. Најголем предизвик не ми беше буџетот, туку како да најдеме решение за сите проблеми“.

Во текот на кампот, младите развиваа свои идеи и правеа цртежи со лична визуализација на светот што сакаат да го изградат. И кога на крајот беше време за презентирање, секој глас звучеше храбро и сигурно. Некои проекти се насочија кон заштита на животински видови во изумирање, други кон рециклажа и чистење, трети кон локално застапување. Она што ги обединуваше сите беше желбата за промена и иницијативата што доаѓа од самите нив.
Кулминацијата на неделата беше 21 јуни – Денот на Охридското Езеро. На бродот „Галеб“, на Езерото, се одржа регионален настан кој ги обедини науката, граѓанскиот сектор, институциите, младите и нивните семејства. Тоа не беше обичен настан, туку жива, симболична слика на она што го претставува овој проект или заедништво и решителност.

„Започнавме со работилници во училиштата, инициравме дискусии, направивме 45 објави што стигнаа до над 45.000 луѓе. Младите сакаат да се вклучат, треба само да им се даде можност,“ рече Ана Бојаџиева, координаторка од Регионалниот зелен центар – Охрид.
Панел-дискусијата на бродот беше водена од експертот за управување со води, Дејан Пановски, кој истакна дека Денот на Езерото, востановен во 2000 година од македонско-албанскиот одбор, е симбол на прекуграничната соработка и заедничката грижа за природниот ресурс. Во панелот учествуваше и д-р Орхидеја Тасевска од Хидробиолошкиот завод од Охрид, која ги истакна сериозните предизвици со кои се соочува Езерото: пад на водостојот, зголемен притисок врз автохтоните видови, нарушување на биолошката рамнотежа. „Секоја капка што ќе ја изгубиме денес, може да биде ненадоместлива утре“, рече таа, посочувајќи на потребата од итна акција. „За мене највпечатливо беше тоа што младите не само што беа таму, тие зборуваа, имаа идеи и беа слушнати“, додаде Душица Боева, експерт за Аква култура. „Тоа што го видов на бродот не беше само панел-дискусија, туку тоа беше заедничка грижа и подадена рака меѓу генерации“.

Проектот „Да учиме за климатските промени“ успешно ги руши бариерите, генерациски, национални и институционални. Ја потврдува важноста на секој поединец, особено на младите, во заштитата на нашето најскапоцено наследство – природата и водата. Се зајакнуваат капацитетите на младите, се градат мостови меѓу заедниците, се овозможува реална микро-поддршка за нивни проекти.
Во еден миг, бродот стоеше закотвен со поглед кон стариот дел на Охрид. Над него небо, под него Езерото, а на него, млади што се смеат, слушаат, предлагаат, и експерти, претставници на локалната власт, и родители кои им ја даваат најголемата поддршка за вклучување во иницијативи за заштита на животната средина.
На крајот од оваа извонредна недела, не остана само споменот од дружбата, знаењето и енергијата, туку и нешто многу поважно: чувство на моќ кај младите дека тие можат да иницираат вистински промени. Во нивните очи се гледаше одлучноста, во нивните идеи – решенија, а во нивниот ангажман иднината што сите ја посакуваме.

И како што рече Душица И. Боева „Токму младите се двигатели на промените и клучни актери во креирањето на идни политики“. Преку лични сведоштва и креативни еко-иницијативи, тие покажаа дека ангажманот на новите генерации не е само инспиративен туку и ефикасен.
Проектот „Да учиме за климатските промени“  отвори простор за учење, создаде заедница или мрежа на млади луѓе кои размислуваат, дејствуваат и ја гледаат иднината не како предизвик, туку како можност што започнува со нив. Нам ни останува да ги следиме нивните чекори и да сведочиме на патот од идеја до реализација.