Разликата меѓу вистинското и лажно новинарство

Новинарството стана предмет на јавна анализа како никогаш досега во моите четири децении во професијата. Претседателот Трамп ги нападна таканаречените „лажни вести“ и се обиде да го делегитимизира „watchdog“ известувањето со таков жар кој ги прави обидите на Претседателот Ричард Никсон бледи во споредба. Washington Post и New York Times започнаа една од поголемите војни на весниците на денешницата во нивната решеност да ги обелоденат лагите и злоупотребите на администрацијата.

Често ме прашуваат, преку мејл и на јавни настани: Како Американците да го дефинираат „вистинското новинарство“ и да го разликуваат од „лажните вести“? Кои се стандардите на автентичното новинарство? Како снабдувач и потрошувач на вести, еве шест области кои треба да се разгледаат:

  1. Протечени информации и анонимни извори

„Може никогаш повеќе да не се случи уште едно Длабоко грло“ доколку на новинарите не им се дозволи да го заштитат идентитетот на нивните извори, рече републикански конгресмен од Индијана во интервју по телефон во јули 2007 година за легислативата која ќе им даде таква гаранција на новинарите. Неговото име е Мајк Пенс, сега потпретседател во администрација која е бесна на протекувањето на информации.

Еве ја реалноста: многу стории за владини злоупотреби едноставно не би биле можни без анонимни извори. Ова е мојот стандард: Новинарот мора да ја измери автентичноста и мотивацијата на изворот и – подеднакво важно – да ги поткрепи информациите и а други начини. Мејнстрим новинските организации ги вклучуваат тие услови и бараат од уредникот да го знае идентитетот и да го оцени кредибилитетот на изворот пред да ја одобри сторијата. Во случаи кога се работи за националната безбедност, поголемите новински организации рутински им даваат на владините функционери можност да ги означат деталите кои би можеле да загрозат разузнавачки или воени операции.

Што се однесува до предлогот на Белата куќа на Трамп дека ваквите анонимни протечени информации не се чесни и го поткопуваат националниот интерес, размислете за тоа како мејнстрим медиумите ја разобличија дволичноста на оваа администрација. Дали на Американците навистина би им било подобро доколку не знаат дека Трамп им кажал зад затворени врати на своите руски гости дека го отпуштил Директорот на FBI Џејмс Коми… или дека или дека состанокот на Доналд Џуниор со Русите бил со цел да понуди потенцијално нелегална размена на иформации за оцрнување на Хилари Клинтон… или дека адвокатот на Трамп катастрофално погрешил во тврдењето дека претседателот немал ништо со составувањето на наведувачката изјава за состанокот? Само пред некој ден Американците дознаа – преку протечен запис – дека претходните известувања за „непријатен телефонски разговор“ помеѓу Трамп и австралискиот премиер, кои Трамп ги исмеа како „лажни вести“, биле всушност точни.

Нашето право да знаеме што луѓето на власт прават понекогаш бара анонимност на изворите. Инаку, оставени сме на милост и немилост на таканаречените јавни службеници кои сакаат да ја спинуваат или измислат вистината.

  1. Слепи цитати

Додека анонимните извори можат да бидат критични за обезбедување на фактите на сторијата – преку набавка на документи или прераскажување на таен состанок – мене ме мачат цитати без извор кои се еднакви на мислење или шпекулација. Белата куќа на Трамп е мета на многу такви „слепи цитати“ во ова кратко време на власт.

Свирам фаул: Како читател или гледач, сакам да знам кој „висок функционер од Белата куќа“рекол нешто и зошто. Познато е дека самиот претседател побарал да биде нарекуван „висок функционер во администрацијата.“

Користењето на слепи цитати е епидемија во националните медиуми. Гледам како повремено се вовлекува и на нашите страници. Особено е загрижувачки да се види неименуван извор кој задава низок удар некому. Тоа само го нарушува нашиот кредибилитет кај и онака скептичните читатели кои не знаат што да  веруваат.

  1. Официјална изјава

Како новинари, секогаш треба да настојуваме да добиваме официјални изјави. Нашата задача е да ги претставуваме читателите – и да ги информирано за тоа што го знаеме – а не да се умилкуваме на тајни кругови. Извини Ентони Скарамуци, требаше да знаеш дека Рајан Лиза од New Yorker беше нашите очи и уши, не твое уво за плачење, кога тргна со вулгарни навреди против твоите набрзо бивши колеги од Белата куќа.

 

  1. Го твиташ, сносиш одговорност

Некои новинари и уредници се чини мислат дека ќе „им пројде“ кога објавуваат лично мислење на социјалните мрежи за луѓе или прашања за кои пишуваат. Нема. Тоа е јавен форум. Вистинскиот професионализам бара од новинарот да избегнува дури и перцепција за пристрасност. Ако претседателот Трамп сноси одговорност за своите твитови – како што и треба – тогаш треба и ние.

  1. Вие не сте сторијата

Судирот на неделата на кабловската телевизија беше дуелот помеѓу дописникот на CNN Џим Акоста и постариот советик во Белата куќа Стивен Милер за значењето на Статуата на слободата. Акоста ја премина линијата помеѓу поставување прашања и истакнување, а Милер возврати во стилот на Скарамучи – што загарантирано предизвика низа бесни реакции на CNN и Fox News. Резултатот беше разлутена публика наместо информации, и потсетник за новинарите: Вие не сте сторијата.

  1. Корекции и одговорност

Веројатно најочигледната разлика помеѓу вистински и лажни вести е подготвеноста на организацијата да ги признае и поправи своите грешки – и да ги подигне стандардите за да спречи тоа поворно да се случи. CNN заслужува пофалба за тоа што ја повлече приказната за истрагата во Сенатот за наводен состанок помеѓу директор на руски инвестициски фонд и член на преодниот тим на Трамп (Скарамучи). Тројца вработени во CNN дадоа отказ откако приказната падна во вода.

Помалку благороден беше начинот на кој “Fox & Friends” — ве сегмент најавен од нивниот најголем поддржувач, претседателот – неодана хипервентилираа за она што испадна дека е лажно обвинување дека сторија на New York Times го попречила обидот на американската војска да го убие лидерот на група на Исламската држава. Попатното појаснување на Fox едвај беше забележливо.

Автентичното новинарство бара непоколеблив и фокусиран пристап кон вистината, и одговорност за ненамерните но неизбежни грешки по пат. Се чини дека тие квалитети многу недостасуваат во Белата куќа на Трамп, што претставува предизвик но и можност за мојата професија.

Од John Diaz

The post Разликата меѓу вистинското и лажно новинарство appeared first on ССНМ.

Продолжи со читање

  • Метаморфозис го одбележува Меѓународниот ден за универзален пристап до информации – 28 септември преку промоција на резултати од Индексот на отвореност на извршната власт

    Според Индексот на отвореност за 2024 година, исто како и претходната година, Владата на Северна Македонија е најотворена институција меѓу групите од извршната власт, министерства и органи на државната управа, исполнувајќи 77,32 % од критериумите. Во споредба со претходната година има забележано пад од минимален 1 отсто, кој се повторува втора година по ред. Фондација […]
    The post Метаморфозис го одбележува Меѓународниот ден за универзален пристап до информации – 28 септември преку промоција на резултати од Индексот на отвореност на извршната власт first appeared on Metamorphosis.

  • Иницијатива за формирање на Националното собрание на млади

    На 25.9.2025 год. во хотел Александар Палас во Скопје се одржа иницијативна средба за формирање на Националното собрание на млади во согласност со Законот за младинско учество и младински политики.  На средбата присуствуваа 40 младински организации, претставници на Владата, Министерството за социјална политика, демографија и млади и меѓународни организации. Како…

  • Програма за Текстилијада #9

    📢 ТЕКСТИЛИЈАДА 9 – Штип03–04 октомври 2025 📅 Петок, 03.10.2025 10:00 – Отворање на „Текстилијада 9“ – Откривање на мурал „Иднината

  • МЛАДИТЕ УЧЕА КАКО ДА ВРШАТ МОНИТОРИНГ НА РЕЧНИТЕ КОРИТА

    Младите од Општина Карпош, Општина Зелениково и Општина Ѓорче Петров, учеа како да вршат мониторинг на речните корита.

    Вчера, во Домот на култура во општина Ѓорче Петров се одржа едукативен настан посветен на мониторинг на водните текови, во организација на граѓанските организации Resource Environmental Center – REC North Macedonia, Center for Environmental Democracy – Florozon и Еко Логик.

    Настанот е дел од проектот „Брза проценка на водотеците на Западен Балкан – Фаза 2“, поддржан од U.S. Forest Service and Department of Defense EUCOM and Forest Service International Foundation.

    Настанот започна во 09:30 часот со едукативна сесија, по што следеше практична теренска вежба на реката Лепенец. Таму младите учесници и претставници од општините имаа можност директно да ја применат СВАП методологијата (Stream Visual Assessment Protocol) и да научат како се проценува состојбата на едно речно корито. Дополнително, беа идентификувани и жешки точки долж реката Лепенец.

    Целта на овој настан беше да ги запознае младите и претставниците од општините со современи методи за проценка на квалитетот на водните текови, да ги зајакне капацитетите на локалните чинители – институции, граѓански организации и експерти, како и да поттикне поширока јавна дискусија за заштита и одржливо управување со водните ресурси.

    Настанот беше наменет за млади на возраст од 15 до 30 години како и за претсавници од општините од општините Карпош, Зелениково и Ѓорче Петров, кои преку интерактивна едукација и теренска работа стекнаа нови знаења и вештини за мониторинг и заштита на речните корита.

  • Собирање и валоризација на биоотпад: Проблеми и решенија

    Големи количини на органски отпад завршуваат на депониите. Има бројни примери во Европа што се фокусираат на иновативни решенија во градовите, коишто придонесуваат за преработка на биоотпад во производи со висока додадена вредност.

    Околу 225 милиони тони цврст комунален отпад (ЦКО) се собрани во 2020 година во Европа (505 кг по глава на жител). Во ЕУ 50% од него се отстранува (27% за добивање енергија од отпад во постројки за согорување и 23% се депонираат), 48% се искористува (30% во постапки за рециклирање и 18% при селективно собирање за добивање компост), додека 2 % неконтролирано се губи (отстранува).
    Имајќи го вo предвид влијанието што биоотпадот го има врз животната средина поврзано со генерирањето на стакленички гасови, како и големата економска загуба, заради трошоците за данок за негово депонирање, или губење на вредноста на различните рециклирачки материјали што се наоѓаат во ЦКО (пластика, хартија, метали и стакло, заедно со отпадната органска материја), правилното постапување со биоотпадот е клучно за унапредување на живеењето во градовите.
    Стапката на валоризација на цврстиот комунален отпад е повисока во земјите од Централна и Северна Европа (околу 60%) отколку во земјите од Јужна и Источна Европа (околу 20%), каде што инфраструктурата за собирање и третман на отпад, како и свеста за животната средина, се помалку развиени.
    Новото европско законодавство и стратегии за управување со отпад (Рамковна директива за отпад 2018/8511, Водечката иницијатива на патоказот во рамки на Европа 2020, Акциониот план за циркуларна економија за 2030 година) идентификуваат приоритети во третманот на отпад: превенција, повторна употреба, рециклирање, преработка и отстранување.
    Многу градови во ЕУ се соочиле со предизвици поврзани со организација и оптимизирање на системот за селекција и селективно собирање на биоотпадот од домаќинствата во градот, со цел зголемување на вредноста на рециклирачките материјали на ЦКО, со посебен фокус на валоризацијата на биоотпадот.

    ПРОБЛЕМИ
    РЕШЕНИЈА

    Ниска мотивација за рециклирање. Недостаток на знаење за тоа како да се одвои отпадот.
    Граѓаните мора да се сметаат за основа на синџирот за рециклирање на биоотпад. Потребни се податоци за селективното собирање, за системот да се организира на одржлив начин.

    Во оваа смисла, подигнувањето на свеста на граѓаните за начинот на селектирање и рециклирање е значајно, за да се зголеми вредноста на биоотпадот. Потребна е доследно следење на чекорите во постапувањето со биоотпадот (како селекција и преттретман на органската фракција на ЦКО), со цел да се избегне контаминација и несакано предвремено разградување на биоотпадот, што го намалува неговиот потенцијал за валоризација во производи со висока додадена вредност (како компост и сл.).
    Извор: https://waste-management-world.com/
    Оваа статија е подготвена во рамките на Проектот „Граѓански активизам за остварување на циркуларна економија во управувањето со органски отпад“спроведуван од Центар за ресурси во животна средина (РЕЦ) – Северна Македонија, Еко Логик и Флорозон – Центар за еколошка демократија и е поддржано од Владата на Швајцарија преку Цивика мобилитас
    Содржината на оваа статија е единствена одговорност на Центар за ресурси во животна средина (РЕЦ) – Северна Македонија, Еко Логик и Флорозон – Центар за еколошка демократија и на ниту еден начин не може да се смета дека ги одразува гледиштата на владата на Швајцарија, Цивика мобилитас, или организациите што ја спроведуваат.

  • Младите од општина Карпош, општина Зелениково и општина Ѓорче Петров,  учеа како да вршат мониторинг на речните корита

    Скопје, 24 септември 2025 година Вчера, во Домот на култура во општина Ѓорче Петров се одржа едукативен настан посветен на мониторинг на водните текови, во организација на граѓанските организации Центар за ресурси во животната средина (РЕЦ) – Северна Македонија, ФЛОРОЗОН – Центар за еколошка демократија и Еко Логик. Настанот е дел од проектот „Брза проценка […]

Регистрирај се и добивај новости, информации и можности од Цивика мобилитас. Испраќаме не повеќе од 1 до 2 пораки месечно.

Регистрирај се за информатор