Вести од граѓанските организации

Блупринт групата за реформи во правосудството изразува сериозна загриженост за начинот на кој Судскиот совет на Република Северна Македонија (ССРСМ) го спроведе изборот на ВД претседател на Основниот Кривичен суд Скопје на јавната седница одржана на 3 јули 2025 година.
На седницата беа избрани повеќе ВД претседатели на основни судови поради истекување или престанување на мандатот на досегашните претседатели, но немаше конзистентност во начинот и постапката на избор на новите ВД претседатели.
Поточно, за различни кандидати се применуваа различни критериуми и процедури, што фрла сомнеж врз независноста и кредибилитетот на Судскиот совет. Според досегашната пракса на ССРСМ, при предлагање на судија за ВД претседател се наведува причината за предлогот, со оглед дека законската рамка не предвидува детални критериуми за определување на ВД претседател, освен одредбата од Законот за судови1 која гласи: „Во случај на разрешување или престанок на мандатот на претседателот на судот, до избор на нов претседател на судот, Судскиот совет на Република Македонија од редот на судиите во судот определува вршител на должноста претседател на судот кој во последната година е оценет со највисока позитивна оцена и во однос на останатите судии има добиено најголем број бодови“.
И покрај тоа што оценувањето на судиите се спроведува на секои четири години, оваа одредба не треба да се толкува исклучиво како последната календарска година, туку како „последно спроведено оценување“, согласно духот на законот.
Досега, при избор на ВД претседатели се предлагаше истиот претседател да продолжи да ја врши таа функција додека да биде избран нов, доколку има услови за тоа, како што беше случај на вчерашната седница при изборот на ВД претседатели на Гостивар и Дебар. Во други случаи, за ВД претседатели се предлагале судии кои имаат најголем стаж или највисока оценка добиена при последното оценување.
Меѓутоа, во конкретниот случај со Основниот кривичен суд Скопје, вчерашниот предлог за ВД претседател е спорен бидејќи во текот на 2025 година беше спроведено оценување на судиите од овој суд во рамки на нивното кандидирање за судии во Апелациониот суд Скопје. Тоа значи дека во моментот има судии кои се оценети „во последната година“, како што е наведено во Законот за судови. И покрај тоа, не беше наведено дали кандидатот кој беше предложен и избран за ВД претседател има добиено најголем број бодови во однос на останатите судии, согласно барањата на одредбата во Законот за судови, што ја доведува во прашање транспарентноста и законитоста на процесот и предизвикува сомнежи за пристрасност и влијанија во одлуките на ССРСМ.
Сметаме дека секое поинакво постапување при носење на одлуки фрла сомнеж за притисоци и влијанија врз судската власт со што дополнително се поткопува довербата во Судскиот совет, а со тоа и во целиот механизам на владеење на правото и правната држава.
Како група која подолго време ја следи работата на правосудството во целина, потенцираме дека почитувањето на законите и постапките кои се предвидени согласно законските регулативи треба да бидат единствен императив и стандард преку кој се гарантира независноста и самостојноста на судиите. На тој начин се гарантира и владеење на правото, особено што, по препораките од Оценската мисија, ССРСМ се обврза дека ќе ги вложи сите напори да работи транспарентно, конзистентно и согласно законските одредби и процедури.

Блупринт група за реформи во правосудството:
– Институт за човекови права (ИЧП)
– Коалиција „Сите за правично судење“ (КСПС)
– Македонско здружение на млади правници (МЗМП)
– Хелсиншки комитет за човекови права
– Центар за правни истражувања и анализи (ЦПИА)

Македонскиот центар за меѓународна соработка (МЦМС) објавува повик за ангажирање на консултант/ка за подготовка на анализа за родово базирано насилство во спортот. 

Во Северна Македонија постојат ограничени информации за распространетоста на родовото базирано насилство во спортот. Оваа анализа има за цел да ја пополни празнината со истражување за природата и степенот на таквото насилство, опфаќајќи ги физичките и психолошките форми на насилство (вербално, невербално, физичко и сексуално вознемирување и злоупотреба и слично) и медиумското покривање на истото. Напоменувајќи дека овие форми меѓусебно не се исклучуваат, туку се преклопуваат.
Доколку сте заинтересирани погледнете го подетално описот на надлежности на следниот линк: 98-06_Opis_na_nadleznost-gender_based_violence_in_sports.pdf
Рокот за поднесување на документите е до 31 јули (четврток) 2025 г. на
Оваа е-пошта е заштитена од spambots, треба да вклучите JavaScript за да ја видите
. 
Подготовката на анализата се реализира во рамки на проектот „Фер игра: поддршка за родова еднаквост во спортските политики“ кој го спроведува ОКСМ во партнерство со МЦМС, Спорт Социал Солушн и Параолимписки комитет, а финансиски е поддржан од Европската унија. Поврзани:

Проектот SMS Facility – Поддршка за малите медиуми од Западен Балкан објавува Јавен повик за аплицирање за Мали грантови за продукција на медиумски содржини за апликанти од Северна Македонија.

Проектот SMS Facility – Поддршка за малите медиуми од Западен Балкан се имплементира од конзорциум составен од шест граѓански организации за поддршка на медиуми – Centar za promociju civilnog društva CPCD (Босна и Херцеговина) како водечки апликант (ВА), Thomson Media gGmbH (Германија), Science & Innovation for Development SCIDEV (Албанија), Kosovo Glocal (Косово), Centar za demokratsku tranziciju CDT (Црна Гора) и Фондација Метаморфозис (Северна Македонија) кои го имплементираат проектот во шест земји од Западен Балкан. Проектот SMS Facility – Поддршка за малите медиуми од Западен Балкан е насочен кон унапредување на медиумската слбода, организацискиот капацитет и институционалната отпорност на малите медиуми низ регионот.

Целта на овој повик е да обезбеди насочена финансиска поддршка за мали и локални медиумски организации низ Западен Балкан (Албанија, Босна и Херцеговина, Косово, Црна Гора, Северна Македонија, Србија), со цел подобрување на квалитетот, професионализмот и влијанието на нивната медиумска содржина.

Во следните документи можете да ги најдете деталните упатства и потребните формулари за аплицирање:

-     Анекс 1 – Упатства за SMS MKD MCP 01/2025

-     Анекс 2 – Формулар за проектен предлог SMS MKD CP 01/2025

-     Анекс 3 – Буџет SMS MKD MCP 01/2025

На 30 јуни 2025 година се одржа онлајн воведна обука за избраните грантисти на повикот за Акциски грантови за поддршка на локалните избори 2025. На настанот беа обучени претставници на организациите кои ќе реализираат проекти насочени кон зајакнување на демократијата во државата преку подобрен изборен процес со фокус на зголемена транспарентност, кредибилитет и инклузивност. 

Со вкупен фонд од околу 110.000 евра, овие грантисти ќе придонесат за зајакнување на граѓанските организации и граѓаните, преку нивно активно учество и ангажирање во мониторингот на Локалните избори планирани во октомври 2025 година. Покрај набљудувањето на изборниот процес, овие грантисти ќе работат на справување со различни предизвици, вклучително и мониторинг на говор на омраза, хибридни закани во дигиталниот простор, мониторинг на јавните набавки од страна на општините во изборната година, но и ќе се фокусираат на специфични целни групи како што се жените, младите, вклучувањето на малцинските групи како Ромите, руралните заедници, лицата со попреченост итн.
“Целта на нашиот проект е да придонесе кон зголемена транспарентност и отчетност во локалната власт преку следење на трошоците за јавни набавки во општините во изборната година, намалувајќи ги можностите за злоупотреба на јавни средства за остварување изборна предност“ рече Герман Филков, претседател на Центарот за граѓански комуникации од Скопје.
Проектот се состои од неколку компоненти, додаде тој: “Подобрена транспарентност преку следење и известување за трендовите во трошењето на јавните средства во општините, со што се намалуваат можностите за нивна злоупотреба во изборите; Зголемена јавна свест преку подобро информирање на граѓаните и медиумите за трошоците за јавните набавки во изборната година, што доведува до поголема јавна контрола и одговорност; Зголемен ангажман на медиумите преку медиумските извештаи и покривањето на наодите од трендовите во јавните набавки што придонесуваат за избалансирани и засновани на факти дискусии за трошењето во изборната година и Зголемена одговорност за ранливите категории преку проценка дали зголемените набавки ги подобруваат условите за живот и работа на жените, младите и маргинализираните групи што придонесува за подобрување на одговорноста при распределба на јавните средства во однос на овие луѓе“.
Институтот за социјална промена ИнСоК од Тетово својот проект: “Фер избори-можности за помалите заедници“  ќе го спроведува во партнертство со Здружението за права и хуманост ИНТЕГРА НАУ од Скопје. “Проектот има за цел да ја подобри транспарентноста, инклузивноста и отчетноста на локалните избори во 2025 година, преку намалување на изборните манипулации и зајакнување на изборните права на помалите заедници и ранливите групи“ рече Самет Скендери од ИнСоК. “Во рамки на овој проект кој ќе го спроведуваме во Тетово, Шуто Оризари, Куманово, Штип и Битола, ќе работиме на  зголемување на информираноста на граѓаните посебно од помалите заедници и ранливите групи; зајакнување на изборниот мониторинг; обезбедување на правна заштита преку формирање на две правни советувалишта за помош на граѓаните со акцент на преставници на помалите заедници и ранливи групи, како и подобрување на медиумската транспарентност преку мониторинг на известувањето за изборите и идентификување на дезинформации“, истакна тој.
Повеќе детали за сите единаесет акциски грантови за поддршка на локалните избори 2025 се достапни на веб-страната на Граѓанскиот ресурсен центар.
На обуката грантистите се запознаа со клучните правила и процедури за спроведување на проекти финансирани од Европската Унија, како што се финансиското работење и потребните пропратни документи за финансиско известување, набавки на добра и услуги во рамки на проектот, како и процесите на мониторинг и известување, комуникација и видливост.
Акциските грантови за поддршка на локалните избори 2025 се дел од проектот „ЕУ поддршка на Граѓанскиот ресурсен центар – фаза 2“ финансиран од Европската Унија, а спроведуван од Националната фондација за развој на граѓанско општество Граѓански ресурсен центар, Македонскиот центар за меѓународна соработка, Медиа плус, Штип и Асоцијација за демократски иницијативи – АДИ, Гостивар.

< Пред   Следно >

Поврзани:

Луна Китановска, член на нашиот тим во Еко Логик, од 8 до 11 јули 2025 година ќе учествува на годишниот самит на Global Shapers Community – иницијатива на Светскиот економски форум, што ќе се одржи во Женева, Швајцарија.

Овој престижен настан ги обединува инспиративните млади лидери од целиот свет кои работат на создавање позитивни и одржливи промени во своите заедници. На самитот ќе присуствуваат повеќе од 500 куратори од над 500 градски хабови и 150 земји, кои ќе имаат можност да воспостават глобални врски и да разменат искуства со меѓународни лидери и експерти.

Луна како куратор ќе учествува во презентации на иновативни проекти и ќе биде дел од важни дискусии, истовремено активно вмрежувајќи се и претставувајќи ја посветеноста на Еко Логик кон одржливиот развој и климатските акции.

Global Shapers Community брои речиси 20.000 млади лидери во над 500 хабови ширум светот, кои веќе реализирале над 3.000 локални проекти, допирајќи повеќе од 2,5 милиони луѓе и инспирирајќи промени на глобално ниво.

За повеќе информации за Global Shapers Community посетете:🌐 globalshapers.orgИсто така, следете дел од сесиите онлајн тука:📺 nextgennow-2025

Со заеднички чекори кон поодржлива иднина!

Александар Кржаловски, лидер на тимот на Цивика мобилитас, ја истакна важноста на колективниот ангажман и го најави процесот на „капитализација“ на најголемата програма за поддршка на граѓанското општество која речиси две децении ја поддржува Владата на Швајцарија.

Учесниците дискутираа за Советот за соработка со и развој на граѓанскиот сектор, како клучен механизам за институционален дијалог. Никица Кусиникова, претседателка на Советот и извршна директорка на Конект посочи дека Советот е важен, иако често е игнориран. Според неа, тој треба да служи како постојана алатка за застапување, а не само во кризни моменти. „Јас во Советот не ја претставувам само мојата организација – туку целиот сектор. Сакам информациите за работата на Советот да стигнат до што е можно повеќе организации, и секоја од нив да има можност да се вклучи,“ истакна Кусиникова зборувајќи за приближувањето до граѓанските организации и зголемувањето на транспарентноста. Валентина Величковска, член на Советот од Граѓанскиот ресурсен центар го нарече Советот „мост“ помеѓу организациите и институциите, истакнувајќи дека, според последното истражување, 56% од граѓанските организации го препознаваат како релевантен. Учесниците сугерираа да се подобри комуникацијата преку месечни билтени и да се зголеми отчетноста на Советот.

На Средбата за вмрежување беше отворена дискусија за можностите за создавање на платформа на граѓанските организации. „Се почестите апели за солидарност во граѓанскиот сектор и потребата од меѓусебна поддршка не мотивираше да го отвориме прашањето на градење платформа во овој форум на граѓански организации“, рече Гонце Јаковлеска од Цивика мобилитас. Со присутните беа споделени искуствата од Граѓанската платформа на Македонија (ГПМ), која беше основана во 2004 година. Игор Тасевски од Центарот за граѓански иницијативи (ЦГИ-Прилеп) и Лулзим Хазири од Асоцијација за демократска иницијатива (АДИ-Гостивар) како домаќини на Секретаријатот на ГПМ ги презентираа искуствата и достигнувањата од активниот период Платформата, истакнувајќи ја нејзината улога во координација, застапување и зголемување на капацитетите на граѓанските организации. „Платформата беше важен двигател за транспарентност, добро управување и демократски дијалог, а многу од постигнатите резултати и денес се важна основа за функционирањето на ГО“, рече Тасевски. „И покрај постоењето на бројни тематски мрежи кои работат на различни прашања како борба против корупција, сиромаштија, владеење на правото и медиумски слободи, во Македонија недостига еден обединет и јасен глас на целото граѓанско општество. Токму тоа е клучниот предизвик што треба да го решиме – да создадеме платформа која ќе ги спои сите овие различни гласови во еден силен и кохерентен фронт, со цел поефикасно застапување и влијание“, рече Хазири од АДИ. Граѓанското здружување на регионално ниво, низ призмата на функционирањето на Балканската мрежа за развој на граѓанското општество (БЦСДН) го презентираше Ања Босилкова-Антовска. Таа се осврна на уште неколку активни платформи од регионот и пошироко.

За едно од клучните прашања на граѓанското општество, довербата, учесниците имаа можност да ги слушнат резултатите од истражувањето спроведено од Цивика мобилитас што ги презентираше Фанија Ивановска од МЦМС. Петруш Тоинес ги потсети грантистите на ПЕПА (политичко-економска и анализа на моќ), и она што беше сработено на претходната Средба.
Претставничките на УНДП, Лејла Небиу и на НДИ, Благородна Шопова зборуваа за проектите кои ги спроведуваат со општините. Небиу го презентираше проектот за зајакнување на општински совети, а Шопова зборуваше за проектот „Заедници водени од интегритет“. Учесниците потенцираа дека институционализацијата на дијалогот, транспарентното финансирање и вклученоста на граѓаните се основа за ефикасна локална власт. Свои искуства со локалната власт споделија и грантистите: Сабина Факиќ од Центарот за граѓански комуникации, Марјан Главинчевски од ИПО „Крсте Јон Струга“, Марјана Јанческа од Метаморфозис, Ивана Ц. Стојчева од ХЗ „Мајка“ Куманово.

За локалната самоуправа и граѓанското општество зборуваа и Министерот за локална самоуправа Златко Перински, Амбасадорката Улман и заменик директорката на ЗЕЛС, Дема Мехмети. Министерот се осврна на планираните измени на Законот за локална самоуправа, дигитализацијата, воведувањето на унифицирани веб-платформи за општините и креирањето општинскиот развоен индекс. Тој ја истакна вклученоста на ГО преку поднесување на иницијативи во рамки на Советот на општините. „Заради високиот праг од 10% многу ретко се разгледуваат предлози и иницијативи од граѓани. Затоа решивме тој праг да го намалиме 5%“, рече Перински и додаде дека предлогот работата на советот задолжително да биде јавна е одговор на иницијатива на граѓанскиот сектор.

Амбасадорката Улман осврнувајќи се на примерот на Швајцарија рече дека децентрализацијата носи демократија и дека верува дека соработката на ГО и локалните власти е потребна. „Мислиме дека е подобро да се организирате заедно за да влијаете и да најдете решение за проблемите. Овој дијалог е од клучна важност, демократијата не функционира без дијалог. Демократијата бара поврзување“, рече таа.„Фискалната децентрализација е нашата најголема болка“, рече Дема-Мехмети зборувајќи за општините. „Ме радува фактот дека форумите во заедницата се препознаени и ќе бидат дел од новиот Закон за локална самоуправа. ЗЕЛС работеше на институционализација и благодарни сме на Швајцарската амбасада што ни даде таква алатка. Се надевам дека во иднина ќе можеме заеднички да помогнеме во спроведувањето на овие форуми“, рече таа и изрази подготвеност за заедничка работа на критериумите за финансирање на ГО на локално ниво.

Учесниците кои се вклучија во дискусијата ја потенцираа нерамномерната распределба на буџетски средства меѓу спортските клубови и граѓанските организации (Роберто Паризов од Еко-живот), и потребата од поголеми вложувања во регионалниот развој и подобри услови за живот во руралните средини (Лилјана Јоноски од Руралната коалиција). Средбата заврши со порака дека само преку соработка, отворен дијалог и координирани активности може да се постигнат трајни промени и да се изгради поинклузивна и одговорна локална демократија.
Линк до оргиналниот текст: Соработката меѓу граѓанскиот сектор и општините ќе помогне во градењето транспарентна локална власт – Civica Mobilitas

🚶‍♂️🌄
На 30 јуни беше организирана првата прекугранична заедничка патрола во заштитениот планински масив Шар-Кораб – кај граничната пирамида бр. 9, во регионот на планината Веливар, во рамки на Националниот парк Маврово и Заштитената зона Кораб-Коритник, во близина на населените места Рабдишт (Албанија) и Жировница (Северна Македонија).
🔍 Целта на патролата беше да се зголеми ефикасноста во надзорот и целосното мониторирање на прекуграничните заштитени зони, како и подобро откривање и спречување на незаконски активности. Патролата ги координираше напорите за заштита на екосистемите кои се протегаат преку двете земји.
👥 Во патролата учествуваа претставници од институциите на двете земји – чувари и стручњаци од Националниот парк Маврово, Националниот парк Шар Планина, Природниот парк Кораб-Коритник, гранична полиција, пожарникари и локални чувари од околните села.
🚶‍♀️🚶‍♂️ Тимот од Северна Македонија тргна од пасиштата кај с. Жировница со пешачење над 10 км, а албанскиот тим од кај бачилата на Илница до пасиштата над с. Рабдишт – околу 8.5 км. По средбата, патролата продолжи со дрон и двоглед, мапирајќи и запишувајќи знаци на нелегално берење на лековити растенија, прекумерна паша, нелегални премини од туристи, чаури од лов, и други интервенции од мештани.
🔭 Забележана беше и појава на дива коза, мечка, срна, орел, како и нивните најчести коридори. Истовремено беа евидентирани и критични зони со ризик од пожари.
🔁 Средбата заврши со размена на информации, искуства и потребата за постојана координација. Албанската страна доби задача да ги засили контролите во пунктовите за собирање лековити растенија – особено за заштита на листовите од боровинка, корените од салеп, и примулата.
📅 Следни заеднички патроли ќе се реализираат во периодот јуни – септември 2025.
🌍 Активноста се реализира во рамки на проектот „Заштита и одржливо користење на заштитените подрачја на Шар Планина, Маврово и Кораб-Коритник“, финансиран од PONT – Prespa Ohrid Nature Trust, имплементиран од ALCDF во партнерство со CSCD и ЛАГ Туристичка Дебар.
#ШарКорабПатрола #ПрекуграничнаСоработка #ЗаштитаНаПриродата #ОдржливРазвој #PONT #ALCDF #Маврово #КорабКоритник #ЗаштитениПодрачја

Related

На 24 јуни 2025 година, тимот на Македонскиот центар за меѓународна соработка (МЦМС) организираше онлајн обука за претставници на граѓански организации од регионот, фокусирана на техники на истражувачко новинарство и анализа на позначајни случаи на корупција во регионот. Обуката е дел од напорите на СЕЛДИ за зајакнување на капацитетите на граѓанските организации добитници од СЕЛДИ Програмата за мали грантови. Учесници на обуката беа добитниците на грантови, како и други организации од регионот кои учествуваа на повикот за Програмата.

Обуката беше спроведена од претставници на Центар за мониторинг и истражување, Организација за демократија, антикорупција и достоинство – ЧОХУ, партнерска организација на СЕЛДИ од Косово. Бесник Болетини, истражувачки новинар во ЧОХУ/Препортр, и Алтин Адеми, извршен директор на ЧОХУ, како обучувачи ја споделија својата експертиза стекната од нивното долгогодишно искуство во оваа област.
Учесниците се запознаа со методи за истражување на политичка патронажа и финансирање на политички партии, односно начини за како да се идентификуваат шеми на влијание и злоупотреба на јавни средства. За практичен осврт, обучувчите презентираа примери од истраги во секторите за животна средина и земјоделие во Косово, како што е случајот со индустриското загадување од Фероникели и неправилностите при доделување на земјоделски субвенции.
Проблемите во здравствениот сектор беа илустрирани преку случајот со шверц на цитостатици, покажувајќи како истражувачите користеле прикриени посети, следење на баркодови и фармацевтски записи за да откријат сериозни пропусти во надзорот.

Со главна цел стекнување на вештини за истражување, учесниците беа запознаени со различни дигитални алатки и ресурси за спроведување онлајн истраги, вклучувајќи платформи за истражување компании, верификација на фотографии и пристап до архивирана интернет-содржина. Обучувачите дадоа и насоки за истраги преку социјални мрежи и пристапување до финансиски и податоци за лобирање од платформи на Европската Унија.
Обуката заврши со преглед на неколку високопрофилни случаи на корупција од целиот регион и дискусија меѓу учесниците за заедничките предизвици и дејствувања во иднина.
Видеото од обуката одржана е достапно на ОВОЈ ЛИНК, додека презентацијата може да се превземе на ОВОЈ ЛИНК.
[embedded content]
Обуката е дел од проектот „Граѓанско општество за добро владеење и антикорупција во Југоисточна Европа: Градење на капацитети за застапување врз база на докази, влијание врз политики и граѓански ангажман (СЕЛДИ.нет)“

Следно >

Поврзани:

Извештајот е дел од проектот на “Превенција и заштита од родово базирано насилство во Северна Македонија – Фаза II”, имплементиран од Фондот за население на Обединетите нации УНФПА и поддржан од Британската амбасада.
Проектот има за цел да ги зголеми напорите на државните институции и организациите на граѓанското општество за ефикасно спроведување на Законот за спречување и заштита од насилство врз жените и семејно насилство на национално и локално ниво. Со поддршка на сеопфатни услуги за родово базирано насилство, проектот ќе придонесе мерките за превенција и заштита да бидат достапни низ целата земја.
Во јули 2024 година Хелсиншкиот комитет започна со спроведување на проектот „Поддршка на НВО за обезбедување правна помош на жртви на РБН и одржливи сервиси за мобилизирање локална поддршка” поддржан од страна на Фондот за население на Обединетите нации. Главната цел на соработката е да се поддржи граѓанската организација да има одржливост и да обезбеди долгорочни услуги за преживеаните и жртвите на родово базирано насилство. Секој придонес што го добива Комитетот, го вложува директно кон сервисот за бесплатна правна помош, осигурувајќи дека дадената поддршка има опипливо и трајно влијание.
Одржливото финансирање е од клучно значење не само за одговор на непосредните потреби, туку и за изградба на систем и сервис на бесплатна правна помош кој непречено и целисходно ќе ги штити правата и достоинството на граѓаните.
Оттаму, овој извештај ги претставува податоците за обезбедената правна и параправна помош на жртви на родово базирано и семејно насилство, како и мониторингот на судски случаи поврзани со родово базирано и семејно насилство, во периодот од јули 2024 година до март 2025 година.
Дополнително, накратко ќе бидат презентирани заклучоците од форумите со жени во ситерегиони на државата надвор од Скопје.