Author: Здружение Центар за ресурси во животната средина (РЕЦ)

Продолжуваме со настани на отворено со караванот за демонстрирање на експерименти во училиштата односно „Работилница за повторна употреба и пренамена на био-отпад за ученици” кои ги рализираме со ученици од 20 основни училишта од Скопскиот регион. На 7.10.2025 го посетивме ООУ “ Христијан Тодоровски Карпош” од општина Карпош кадешто триесетина ученици од основното училиште придружени од 4 волонтери соученици кои им асистираа на нашите Експерти имаа можност да се запознаат со опремата од Биотехнолошката Лабораторија и заедно да изведуваме експеримети за пренамена на органскиот отпад.

Знаете ли зошто се користи биодизелот и каде ги прашавме нашите ученици, по што самите направија био дизел. Продолживме со експериментирањето и дискусијата за циркуларна економија и за намалување на отпадот.

Овие настани на отворено со караванот за демонстрирање на експерименти во училиштата се реализираат во рамките на проектот „Граѓански активизам за остварување на циркуларна економија во управувањето со органски отпад“ спроведуван од Resource Environmental Center – REC North Macedonia во партнерство со Eco – Logic и Center for Environmental Democracy – FlorozonФлорозон – Центар за еколошка демократија.

Проектот е подржан од владата на Швајцарија преку Цивика мобилитас.
#CivicaMobilitas #CHinMK, Цивика мобилитас (civicamobilitas.mk)

Денес гостувавме во утринската програма на ТВ АЛФА !

Разговаравме за тоа колку е важно правилното постапување со био-отпадот и како преку мали секојдневни чекори можеме да придонесеме кон почиста животна средина.

Истакнавме зошто био-отпадот претставува голем дел од комуналниот отпад, кои се ризиците кога завршува на депонии, но и какви можности нуди за компостирање, производство на органско ѓубриво и развој на циркуларната економија.

Благодарност до ТВ Алфа за поканата и можноста да ја споделиме пораката дека секоја промена започнува од нас самите!

Погледнете од прилогот

Проект во рамки на #CivicaMobilitas со поддршка на #CHinMK

Спроведуван од:
Resource Environmental Center – REC North Macedonia во партнерство со Center for Environmental Democracy – Florozon & Eco – Logic

youtube.com/watch?feature=shared&fbclid=IwY2xjawMvR7dleHRuA2FlbQIxMQABHrj-tY4QdRS0-Dl9y1-wwvt1mjLuNk3ENy8qz0YnFAB6xt5gEnsAFPFsXwCK_aem_QTHjjzwU1qaFFS7PZfwgvg&v=iqxeEBh2m1s

Во нашето секојдневие често не размислуваме каде завршуваат органските остатоци од храната, земјоделските производи или отпадот од градините и парковите. Но токму овој вид отпад — познат како био-отпад претставува значителен дел од вкупниот комунален отпад што се создава во домаќинствата, установите, угостителските објекти, градините и пазарите на земјоделски производи. Станува збор за органски отпад, како што се остатоци од храна, расипано овошје и зеленчук, талог од кафе, хартиени салфетки со остатоци од храна, треви, лисја, гранки и градинарски отпад кој се распаѓа по природен пат. Во Северна Македонија, био-отпадот сочинува до 40-50% од вкупниот отпад што завршува на депониите, што укажува на неговата нагласена присутност.
За жал, овој тип отпад најчесто се третира како обичен комунален отпад, без никаква селекција, и завршува на несоодветни депонии каде што создава значителни штетни емисии и придонесува за климатските промени. Имено, неправилното складирање и третирање на био-отпадот доведува до создавање на метан –стакленички гас кој има значителен удел во глобалното затоплување. Дополнително, био-отпадот што се разградува неконтролирано на отворено емитува непријатни миризби и привлекува штетници, што претставува ризик за јавното здравје и квалитетот на животната средина. Затоа, неопходно е да се воспостават функционални системи за негово одделно собирање и селекција, почнувајќи од самите граѓани и нивните домаќинства. Одвојувањето на био-отпадот е првиот чекор кон воспоставување на циркуларна економија во која отпадот се третира како ресурс.Селектираниот био-отпад може да се искористи за производство на компост – природно органско ѓубриво со висока хранлива вредност за почвата, или пак да се пренамени во биогас кој се користи како обновлив извор на енергија. На тој начин, од материјал што инаку би завршил на депонија, се добиваат производи со висока економска и еколошка вредност. Воедно, со развивање на системи за управување со био-отпадот се отвораат можности за нови зелени работни места, особено во секторите на социјалното претприемништво, земјоделството и енергетиката.
Клучен предуслов за успешно управување со био-отпадот е подигнувањето на јавната свест и информираноста кај граѓаните. Во таа смисла,  потребно е да се разбере дека био-отпадот не е безвреден, туку напротив – претставува важен ресурс кој ако соодветно е искористен може да ја намали потребата од хемиски ѓубрива, да ја подобри почвената структура и да го намали притисокот врз депониите. Во време кога климатските предизвици се сѐ понагласени, а урбаните средини се соочуваат со зголемен обем на отпад, управувањето со био-отпадот станува не само еколошка обврска, туку и прашање на одржлив развој и општествена одговорност. Затоа, важно е оваа тема да биде поставена високо на агендата на локалните власти, институциите и граѓанските организации, а секој граѓанин да стане активен дел од решението.
 
 
 
Оваа статија  е подготвена во рамките на Проектот „Граѓански активизам за остварување на циркуларна економија во управувањето со органски отпад“спроведуван од Центар за ресурси во животна средина (РЕЦ) – Северна Македонија,  Еко Логик и Флорозон – Центар за еколошка демократија и е поддржано од Владата на Швајцарија преку Цивика мобилитас
Содржината на оваа статија е единствена одговорност на Центар за ресурси во животна средина (РЕЦ) – Северна Македонија, Еко Логик и Флорозон – Центар за еколошка демократија  и на ниту еден начин не може да се смета дека ги одразува гледиштата на владата на Швајцарија, Цивика мобилитас, или организациите што ја спроведуваат.

Од 25 до 27 јуни во Гевгелија, Цивика мобилитас ја организираше овогодишната Средба за вмрежување, која собра над 80 претставници од граѓански организации од целата земја, како и претставници од институции, донатори и меѓународни организации. Средбата беше простор за искрен и ангажиран дијалог, за споделување искуства и заедничко барање решенија за предизвиците во локалното владеење.

Во фокусот беа теми како:
• подобрување на соработката меѓу ГО и општините,
• обновување на Граѓанската платформа,
• функционирањето на Советот за соработка,
• инклузивност, транспарентност и финансирање на ГО на локално ниво,
• довербата и учеството на граѓаните во процесите на одлучување.

Говорите и дискусиите на амбасадорката на Швајцарија НЕ Вероник Улман, министерот за локална самоуправа Златко Перински, заменик директорката на ЗЕЛС Ардита Дема-Мехмети и бројни претставници од ГО беа поттик за размислување, но и за акција. Соработката, координацијата и обединетиот глас на граѓанскиот сектор се клуч за влијание врз јавните политики, особено во пресрет на претстојните локални избори.

Средбата заврши со силна порака:
Само преку отворен дијалог, взаемна почит и здружени напори можеме да изградиме поинклузивна, транспарентна и одговорна локална власт.

Погледнете дел од атмосферата и енергијата што ја споделивме во Гевгелија

РЕЦ, како една од организациите грантисти на Civica Mobilitas, ја имаше честа заедно со партнерите – Eco – Logic и Center for Environmental Democracy – Florozon да учествува на средбата за вмрежување во Гевгелија .

Беше вистинско задоволство да се слушнат различни мислења и искуства по важни теми, особено за животната средина во агендите на кандидатите за локалните избори 2025 .

Во фокусот беше и улогата на граѓанскиот сектор, Министерството за локална самоуправа, ЗЕЛС, како и градоначалниците и советниците во унапредувањето на локалните политики.

Продолжуваме со едукација на тема биоотпад и реупотреба на биоотпад. На 23 маj 2025 год. се одржа работилница со основното училиште ООУ “Петар Поп Арсов” од Општина Карпош.
Дали отпадот може да се реупотреби и рециклира? Ги прашавме учениците од ООУ “Петар Поп Арсов” од Општина Карпош. Ајде да видиме како може да го намалиме био отпадот. Така нашите мали истажувачи започнаа да експериментираат за да дојдат до одговорот како може да го трансформираме отпадот во нешто корисно.
Дискутиравме со учениците дали знааат што е тоа био отпад и био дизел.
Ги испративме насмеаните ученици дома со порака дека следно ќе дојдеме во нивното училиште на уште една работилница.

Во рамките на проектот „Граѓански активизам за остварување на циркуларна економија во управувањето со органски отпад“ спроведуван од Центар за ресурси во животна средина (РЕЦ) – Северна Македонија во партнерство со EEco – Logicи CCenter for Environmental Democracy – Florozon  Центар за еколошка демократија, успешно завршивме со одржување на едноденвните Работилници на тема „Техники за трансформација на биоотпадот ” со 20 основни училишта од Скопје на кои учениците учеа како да работат во лабораторија, како да реупотребуваат отпад и да се грижат за животнта средина. Овие активности ги учат младите да ја развијат својата еколошка свест и да рамислуваат како да ја заштитиме планетата Земја. Научија и за важноста на циркулрната економија за преработка на отпад.

Проектот е подржан од владата на Швајцарија преку Цивика мобилитас.