“Menaxhimi i mbetjeve të ngurta/deponive nevojat kundrejt mundësive” ishte tema e Forumit kombëtar tradicional të Civica mobilitas, të mbajtur sot, 30 qershor 2021, në hotelin Aleksandar Palllas në Shkup.

Forumi kombëtar u hap nga ES Sibil Suter Tehada, ambasadore e Zvicrës, e cili u tha publikut se të gjithë ne, si institucione ashtu edhe si qytetarë, kemi përgjegjësinë të ndihmojmë natyrën që të përtëritet.

“Ekspertët propozojnë dhe krijojnë zgjidhje që janë të sigurta për të gjithë. Nga ana tjetër, qytetarët dhe organizatat e shoqërisë civile duhet të përfshihen në procesin e planifikimit dhe zbatimit për t’u siguruar që institucionet kompetente të menaxhojnë siç duhet mbeturinat,” tha ambasadorja Suter Tehada.

15

Në diskutim morën pjesë kryetarët e komunave të Kumanovës dhe Gostivarit dhe një përfaqësues i Ministrisë së Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor (MMPH).

“A jemi ne si shoqëri, pavarësisht nga përkatësia politike, të gatshëm të paguajmë për shërbimet?”, pyeti Maksim Dimitrievski, kryetari i Komunës së Kumanovës. Ai beson se çmimet e shërbimeve duhet të jenë realiste, ndryshe nga situata aktuale. “Shteti dhe komunat janë menaxherë shumë të këqij në këtë fushë. Nëse do të ishim të mirë, nuk do të ishte kështu. E ardhmja është në partneritetin publik-privat, shtoi Dimitrievski.

19

Kryetari i komunës Taravari iu referua deponisë Rusino, ku është planifikuar një nga pesë deponitë rajonale në vend. Ai vuri në dukje se ata u bashkuan me qytetarët dhe organizatat qytetare u bashkuan me protestat kundër vendndodhjes së deponisë rajonale. “Ne arritëm të sigurojmë një zgjidhje afatshkurtër, që Ministria të shqyrtojë mundësinë e dislokimit të kësaj deponie rajonale.”

6

Ana Mazneva-Karanfillova thotë se ngritja e vetëdijes publike të qytetarëve duhet të diskutohet me sektorin civil. “Ata janë më kompetentët për këtë çështje dhe mund të punojnë shumë me qytetarët.” Ajo vuri në dukje se investimet në infrastrukturën e mbeturinave kushtojnë shumë para, të cilat ata i marrin pjesërisht nga Qeveria zvicerane, ndërsa për pjesën tjetër Qeveria do t’i detyrohet Bankës Botërore.

18

Përfaqësuesit e organizatave të shoqërisë civile debatuan me panelistët se sa vetëqeverisja lokale ruan vazhdimësi në strategjitë për menaxhimin e mbetjeve të ngurta, cili është bashkëpunimi midis institucioneve, komunave dhe sektorit civil për të forcuar inspektimin në këtë fushë, sa realisht punohet në edukimin e popullatës në lidhje me përfitimet e deponive rajonale, etj.

Lile Popovska, përfaqësuese e Këshillit të inspektimit civil (KIC) theksoi se një nga problemet është që sistemi i mbeturinave nuk kontrollohet sa duhet. Ajo beson se është i nevojshëm një koordinim më i madh midis inspektorëve në nivel kombëtar dhe lokal, plus është e nevojshme të përfshihet kontrolli civil në inspektim.

VIK5564

Sipas Goran Vidaçek nga Shoqata Maqedonase-Kroate, duhet të krijohet një polici komunale për të përmirësuar situatën në terren. Konstantin Karaev nga organizata Changemakers, beson se ndryshimet në Ligjin për mbeturinat nuk janë të përshtatshme, veçanërisht kur kontrolli dhe mbikëqyrja në vend janë aq të dobëta.

Për herë të parë, ideja e biznesit të Zoka Energy Solution u prezantua para publikut, e cila i referohet menaxhimit të mbeturinave dhe prodhimit të energjisë nga ajo. Projekti parashikon mbledhjen e mbeturinave të 74% të territorit të vendit dhe 48% të popullsisë, e cila do të çojë në mbylljen e të gjitha deponive.

Laze Filipov, përfaqësuesi i ndërmarrjes theksoi se në Maqedoni ka tre herë më shumë deponi se numri i vendbanimeve dhe zgjidhja e tyre tashmë funksionon në disa qytete evropiane.

3

Përveç Zoka Energy Solution, Pakomak gjithashtu pati një prezantim, duke iu referuar modeleve të reja të përzgjedhjes së mbeturinave.

Forumi kombëtar është ngjarja e parë me prani fizike e mbajtur këtë vit nga programi Civica mobilitas, duke respektuar të gjitha protokollet shëndetësore. Ngjarja u ndoq nga 78 përfaqësues të organizatave të shoqërisë civile.

VIK5475