Fimi idea international 696x464.jpg

Përmes veprimit kolektiv, ndërtojmë një ekosistem informacioni rezistent dhe të besueshëm

ОдФондација Метаморфозис

Gjetjet dhe rekomandimet kryesore për adresimin e manipulimit të informacionit dhe ndikimit të huaj në kontekstin e zgjedhjeve (FIMI) u prezantuan gjatë një takimi vlerësues të organizuar nga Fondacioni Metamorfozis dhe International IDEA.”

Dezinformimi dhe manipulimi i informacionit dhe ndikimi i huaj (FIMI) dëmtojnë proceset demokratike, gërryejnë besimin publik, thellojnë përçarjet sociale dhe dobësojnë aspiratat e Maqedonisë së Veriut për integrimin euroatlantik. Prandaj, pa veprime vendimtare, industria e manipulimit të informacionit do të vazhdojë të përshtatet me shpejtësi, duke anashkaluar rregulloret dhe duke shfrytëzuar dobësitë sistematike.

Ky ishte mesazhi qendror i takimit të sotëm të vlerësimit në Shkup, i cili u përqendrua në draft-raportin “Mundësuesit dhe Stimuluesit e FIMI-t Zgjedhor në Maqedoninë e Veriut”. Ngjarja mblodhi përfaqësues të institucioneve, medias, shoqërisë civile dhe organizatave ndërkombëtare për një shqyrtim të përbashkët të gjetjeve dhe avancimin e tyre përmes dialogut pjesëmarrës.

Në fjalën e saj hapëse, Khushbu Agrawal e International IDEA theksoi fushëveprimin më të gjerë të iniciativës:

“Ky raport nga partneri ynë Metamorphosis është pjesë e një projekti më të gjerë mbi FIMI-n të mbështetur nga Global Affairs Canada. Ndonëse nuk është raporti i parë mbi këtë temë në vend, ne po përpiqemi të krijojmë një “pikë të vetme qasje” ku do të konsolidohen të gjitha njohuritë dhe hulumtimet relevante në lidhje me FIMI-n zgjedhor në Maqedoninë e Veriut, veçanërisht në lidhje me dobësitë dhe faktorët që e lejojnë këtë fenomen të zërë rrënjë dhe të lulëzojë”, tha Agrawal.

Goran Rizaov, Menaxher i Programit të Integritetit të Informacionit dhe Medias në Metamorfozis dhe bashkautor i raportit, prezantoi metodologjinë e zhvilluar nga International IDEA, bazuar në dallimin midis faktorëve që mundësojnë dhe atyre që nxitin në FIMI.

“Ndër të tjera, ne u përpoqëm të shpjegonim se si dezinformimi me bazë gjinore, përdorimi i inteligjencës artificiale dhe lidhjet globale përdoren për të manipuluar informacionin në një kontekst zgjedhor. Polarizimi politik, shpesh përgjatë vijave etnike ose ndëretnike, si dhe korrupsioni sistematik, dobësojnë qëndrueshmërinë institucionale. Zbatimi i reformave zgjedhore është i dobët dhe keqpërdorimi i burimeve publike mbetet i përhapur”, tha Rizaov.

Matej Trojaçanec, Goran Rizaov dhe Despina Kovaçevska janë bashkautorë të draft-raportit që u prezantua. | Foto: Vanço Xhambaski, CC BY

Despina Kovaçevska dhe Matej Trojaçanec, hulumtues në Metamorfozis dhe bashkautorët e raportit paraqitën njohuri mbi mundësuesit socialë dhe rolin e rrjeteve sociale, me një fokus shtesë në narrativat gjinore dhe dezinformimin e gjeneruar përmes inteligjencës artificiale.

Kovaçevska theksoi përdorimin e mesazheve të bazuara në frikë që synojnë gratë dhe komunitetet LGBTI+:

“Kemi parë narrativa që pretendojnë se nëse Maqedonia e Veriut i bashkohet BE-së, fëmijët do të bëhen transgjinorë ose vajzat do të detyrohen të vishen si djem. Në dezinformimin pro-rus, gratë ukrainase portretizohen si heroina që qëndrojnë për të luftuar, ndërsa burrat portretizohen si frikacakë që ikin. Në sulmet e Presidentit Zelenski, gruaja e tij dhe shpenzimet e saj të supozuara të kota shpesh janë në shënjestër. Ekziston një narrativë më e gjerë në të cilën nëna tradicionale vihet përballë “gruas perëndimore” – e vetmuar, egoiste dhe madje e demonizuar përmes përmbajtjes fetare”, tha Kovaçevska.

“Këto narrativa gjinore bazohen në frikën – frika nga vaksinat, nga perëndimi, nga degradimi moral. Edukimi i ulët mediatik, i cili është në rënie të mëtejshme, lejon që një përmbajtje e tillë manipuluese të përhapet,” shtoi ajo.

Rizaov foli gjithashtu për cenueshmërinë e hapësirës mediatike:

“Media e pavarur është pothuajse e paqëndrueshme. Rritja e vazhdueshme e numrit të mediave krijon iluzionin e pluralizmit, por në realitet ato shpesh janë të orientuara politikisht ose komercialisht. Gazetaria “copy-paste” dominon mediat kryesore. Nëse e vetmja gjë që bën është të transmetosh përmbajtjen e të tjerëve, atëherë manipulimi mund të futet lehtësisht – veçanërisht nëse vjen nga një qendër e fuqishme ndikimi”, tha Rizaov.

Trojaçaneci hulumtoi ndikimin e algoritmeve të rrjeteve sociale dhe inteligjencës artificiale gjeneruese në ekosistemin e dezinformimit:

“Platformat amplifikojnë përmbajtje ekstreme bazuar në sjelljen e përdoruesit. Ndërsa ende nuk kemi parë video të rreme me politikanë vendas, kemi identifikuar video të inteligjencës artificiale që promovojnë ilaçe të rreme, shpesh me zëra të klonuar nga mjekë të famshëm. Ato më shpesh përshtaten nga shabllone në gjuhën bullgare, kështu që janë relativisht të lehta për t’u njohur. Megjithatë, përdorimi i inteligjencës artificiale në këtë kontekst mbetet i kufizuar për momentin”, tha ai.

Ngjarja përfundoi me një sërë rekomandimesh që synojnë institucionet, sektorin e medias, platformat teknologjike dhe shoqërinë civile. Ato përqendrohen në përmirësimin e legjislacionit, pavarësinë e medias, transparencën digjitale dhe ndërgjegjësimin publik, si dhe nevojën për bashkëpunim më të fortë ndërsektorial dhe përafrim me rregulloret e Bashkimit Evropian.

This post was originally published on this site

Продолжи со читање

  • Kamioni Mediatik Ballkanik po e nis udhëtimin e tij

    Kamioni Mediatik Ballkanik po e nis udhëtimin e tij nëpër 20 qytete në gjashtë vende të Ballkanit Perëndimor: Kosovë, Bosnje dhe Hercegovinë, Mal të Zi, Shqipëri, Maqedoninë e Veriut dhe Serbi, nga shtatori deri në nëntor të vitit 2025. Ndalesa e parë është në Prizren, Kosovë, më 8 shtator, e ndjekur nga Mitrovica më 9 […]
    The post Kamioni Mediatik Ballkanik po e nis udhëtimin e tij first appeared on Metamorphosis.

  • RAPORT I BIRC: PERSPEKTIVA E REFORMAVE TË QËNDRUESHME NË KUADËR TË KLASTERIT 3 DHE KLASTERIT 1

    Autor: M-r Bardhyl Zaimi
    Sistemi arsimor në Maqedoninë e Veriut në asnjë rast duket se nuk ka arritur t’u rezistojë turbulencave të shumta politike të periudhës së tranzicionit, ndikimeve partiake dhe ndikimeve tjera që në masë të madhe kanë ulur nivelin e cilësisë. Në Maqedoninë e Veriut, nuk është arritur të krijohet një sistem koherent në fushën e arsimit që do t’i përgjigjej profesionalizimit dhe përkushtimit maksimal që e kërkon kjo fushë kaq e rëndësishme e shoqërisë. Përkundrazi, gjatë tërë kohës janë vërejtur eksperimente në politikat arsimore, zgjidhje të çastit, zgjidhje që më tepër kanë qenë improvizime se sa realisht të hyhet në një transformim cilësor të gjithanshëm që nënkupton suazë ligjore të mirëmenduar, dokumente të përpiluara nga profesionistë të fushës dhe strategji afatgjate që hapin dhe mbindërtojnë një vizion që do të ishte në përputhje me zhvillimet globale.
    Në këtë kuadër, tashmë nga ekspertët është vënë në dukje se harmonizimi i konceptit evropian, gjegjësisht ligjeve europiane në sistemin arsimor në Maqedoninë e Veriut mbetet një imperative jetik për të krijuar dinamika tjera në arsimin e lartë në drejtim të përmirësimit të cilësisë.
    Klasteri 3 që do të hapet me BE-në e vendos fokusin në konkurrencën dhe rritjen gjithëpërfshirëse. Pikërisht, në sinkron me këtë klaster, shtetet anëtare duhet të kenë kornizën ligjore, administrative dhe financiare  si dhe kapacitetet e nevojshme zbatuese për të siguruar menaxhimin e shëndoshë financiar të programeve të arsimit, trajnimit dhe komunitetit rinor. Për të siguruar përfshirje të plotë dhe të suksesshme në programet kornizë, vendet anëtare duhet të sigurojnë kapacitetet e nevojshme zbatuese në fushën e kërkimit dhe zhvillimit teknologjik, pa anashkaluar stafin adekuat.
    Në këtë kuadër, reformat në fushën e arsimit dhe kërkimit shkencor nuk janë vetëm një përparësi sektoriale, por një domosdoshmëri strategjike që ndërlidhet drejtpërdrejt me cilësinë e kapitalit njerëzor dhe aftësinë e vendit për të ndërtuar një ekonomi të qëndrueshme dhe konkurruese. Klasteri 3 përfshin kapitujt që lidhen me arsimin, kërkimin shkencor dhe kulturën (25 dhe 26), ndërsa Klasteri 1 përqendrohet në sundimin e ligjit, etikën dhe funksionimin demokratik të institucioneve. Të gjitha këto dimensione mbeten me ndikim të drejtpërdrejtë në sistemin arsimor.
    RAPORTIN E PLOTË E GJENI KËTU

  • RAPORT I BIRC: ARSIMI NË KRIZË, EKSPERTËT KËRKOJNË DEPOLITIZIM DHE REFORMA TË THELLA

    Autor: M-r Bardhyl Zaimi
    Sistemi arsimor në Maqedoninë e Veriut në asnjë rast duket se nuk ka arritur t’u rezistojë turbulencave të shumta politike të periudhës së tranzicionit, ndikimeve partiake dhe ndikimeve tjera që në masë të madhe kanë ulur nivelin e cilësisë. Në Maqedoninë e Veriut, nuk është arritur të krijohet një sistem koherent në fushën e arsimit që do t’i përgjigjej profesionalizimit dhe përkushtimit maksimal që e kërkon kjo fushë kaq e rëndësishme e shoqërisë. Përkundrazi, gjatë tërë kohës janë vërejtur eksperimente në politikat arsimore, zgjidhje të çastit, zgjidhje që më tepër kanë qenë improvizime se sa realisht të hyhet në një transformim cilësor të gjithanshëm që nënkupton suazë ligjore të mirëmenduar, dokumente të përpiluara nga profesionistë të fushës dhe strategji afatgjate që hapin dhe mbindërtojnë një vizion që do të ishte në përputhje me zhvillimet globale.
    Pas më shumë se tridhjetë vjetësh nga fillimi i tranzicionit , Maqedonia e Veriut akoma përballet me sfida të thella që lidhen me kalimin nga reforma të bazuara kryesisht në interesat politike afatshkurtra, drejt reformave të qëndrueshme dhe profesionale, të bazuara në ekspertizë. Ky proces është veçanërisht i rëndësishëm në sektorin e arsimit të lartë, ku ndikimet e politizimit dhe mungesa e vazhdimësisë kanë minuar besueshmërinë, cilësinë dhe efikasitetin e sistemit arsimor.
    Ekspertë nga fusha e arsimit kanë vënë në dukje se një nga pengesat kryesore në rrugën drejt reformave substanciale në arsimin e lartë është mungesa e një konsensusi politik të gjerë dhe të qëndrueshëm që mund të mbrojë dhe implementojë strategji afatgjata pa ndërhyrje të politikave ditore. Përvojat rajonale, siç përmendet nga ekspertët modeli i Sllovenisë, tregon se sukseset e reformave strukturore vijnë nga politikat me vazhdimësi, përfshirja e komunitetit akademik dhe mbështetja e institucioneve shtetërore gjatë një periudhe të gjatë kohore.
    Në përputhje me këto nevoja, Maqedonia e Veriut ka bërë hapa konkretë duke themeluar më 6 nëntor 2024 Trupin Nacional Koordinues për Reforma në Arsimin e Lartë, një entitet gjithëpërfshirës që bashkon përfaqësues të institucioneve shtetërore, universiteteve, biznesit dhe shoqërisë civile, me mandatin për të rikthyer cilësinë, standardizimin dhe investimet në shkencë dhe kërkim. Ky trup synon të nisë një reformë strukturore të thellë, duke përgatitur propozime konkrete për përmirësimin e sistemit arsimor gjatë 18 muajve të ardhshëm.
    Megjithatë, sfidat mbeten të mëdha. Raportet e Komisionit Evropian për vitet 2023 dhe 2024, si dhe analizat e organizatave ndërkombëtare si UNDP dhe OECD/SIGMA, evidentojnë mungesën e kapaciteteve teknike dhe njerëzore, politizimin e universiteteve dhe fragmentimin e legjislacionit, si faktorë që pengojnë konsolidimin e reformave në arsimin e lartë. Pa i tejkaluar këto barriera, vënë në pah ekspertët, Maqedonia e Veriut, do të vazhdojë të përballet me sfida në ndërtimin e institucioneve të depolitizuara, të pavarura dhe të përgjegjshme ndaj komunitetit akademik dhe shoqërisë.
    RAPORTIN E PLOTË E GJENI KËTU