ЕПИ

Inkurajimi i të drejtave sociale: thelbësore për rimëkëmbjen e BE-së nga Covid-19

ОдИнститут за европска политика

Pandemia nxiti një mbështetje të pashembullt financiare nga BE-ja si kundërveprim ndaj ndikimit social të Covid-19. Shumë njerëz në BE, veçanërisht njerëzit e kategorive vulnerabël, u përballën me qasje të reduktuar në kujdesin shëndetësor, kujdesin për fëmijët, arsimin dhe internetin. Kjo ka çuar në vdekshmëri, varfëri, papunësi dhe përjashtim social të lartë. Raporti i të Drejtave Themelore të FRA-së 2022 përshkruan ndikimin e gjerë të pandemisë në të drejtat sociale. Ai sugjeron gjithashtu se si të trajtohen pabarazitë në rritje dhe kërcënimet ndaj kohezionit shoqëror.

“Përgjigjja ndaj pandemisë Covid-19 dhe luftës në Ukrainë tregon se si Bashkimi Evropian është i farkëtuar kur përballet me kriza”, thotë drejtori i FRA-së ,Michael O’Flaherty. “Masat dhe financimet e BE-së mund dhe po bëjnë një ndryshim të madh, veçanërisht në lidhje me detyrimet përkatëse ligjore dhe angazhimet politike për të mbrojtur të drejtat sociale të njerëzve. Qeveritë do të mund të mbështeten në sigurimin e një rimëkëmbjeje nga pandemia në respektim të të drejtave vetëm përmes monitorimit efektiv të përdorimit të fondeve. Kjo do t’i mbështesë ata në përshtatjen e masave financuese për të zgjidhur mjaftueshëm vështirësitë sociale të njerëzve, veçanërisht të atyre më të prekur, si fëmijet dhe të rinjtë.”

Raporti i të Drejtave Themelore të FRA-së 2022 reflekton mbi zhvillimet dhe mangësitë e mbrojtjes së të drejtave të njeriut në BE gjatë vitit të kaluar. Kapitulli i fokusit shqyrton ndikimin e pandemisë në të drejtat sociale të njerëzve, të tilla si arsimi, punësimi dhe kujdesi shëndetësor. Ai shqyrton përvojat e fëmijëve, të rinjve, të moshuarve, personave me aftësi të kufizuara dhe njerëzve të tjerë në situata të vulnerabël. Gjithashtu, hedh një vështrim në mënyrën si vendet e BE-së planifikojnë të përdorin fondin prej 724 miliardë € të caktuar për rimëkëmbjen nga pandemia për të inkurajuar të drejtat sociale.

Duke ecur përpara, qeveritë duhet të përfshijnë organizmat kombëtare të të drejtave të njeriut ose të barazisë në monitorimin që masat e rimëkëmbjes të financuara nga BE të ndjekin të drejtat
themelore. Këto veçanërisht duhet të synojnë të:

• të përmbushin të drejtat sociale të njerëzve më të prekur nga pandemia;
• të vlerësojnë dhe të përshtatin, nëse është e nevojshme, masat e financuara nga BEja për t’u siguruar që të respektojnë dhe të inkurajojnë të drejtat sociale;
• të sigurojnë përdorimin e fondeve të BE-së për rimëkëmbjen në përputhje me Kartën e të Drejtave Themelore të BE-së ose me Konventën e OKB-së për të Drejtat e Personave me Aftësi të Kufizuara (CRPD).

Çështje të tjera kryesore të të drejtave themelore në 2021 përfshijnë:

• Të drejtat e fëmijëve – pandemia vazhdoi të ndikojë në mirëqenien dhe edukimin e fëmijëve. Shumë vuajtën, veçanërisht ata nga prejardhje të pafavorizuara, duke i lënë ata në rrezik më të madh të varfërisë dhe përjashtimit. Strategjia e parë e BE-së për të Drejtat e Fëmijëve së bashku me Garancinë Evropiane të Fëmijëve ishin arritje të rëndësishme që kërkonin të galvanizonin përpjekjet për të promovuar dhe mbrojtur të drejtat e të gjithë fëmijëve. Vendet e BE-së duhet të sigurojnë që planet e tyre kombëtare të veprimit të përmbushin qëllimet e strategjisë dhe garancisë.

• Migrimi – sfidat e të drejtave themelore kufitare vazhduan. Emigrantët u përballën me dhunë ose u zmbrapsën në kufijtë tokësorë të BE-së dhe mbi 2000 emigrantë vdiqën në det. Vendet e BE-së duhet të kryejnë mbikëqyrje efektive dhe të pavarur të kufirit për të luftuar abuzimet e të drejtave. Numri i fëmijëve azilkërkues, duke përfshirë fëmijët e pashoqëruar, u rrit, gjë që kërkon vëmendje të veçantë nga administratat kombëtare.

• Racizmi – pandemia nxiti më tej diskriminimin, krimin e urrejtjes dhe veçanërisht gjuhën e urrejtjes në internet ndaj emigrantëve dhe pakicave etnike. Duke u mbështetur në Planin e Veprimit Kundër Racizmit të BE-së në vitin 2020, shumica e vendeve të BE-së miratuan ose po zhvillojnë plane kombëtare veprimi për të trajtuar racizmin dhe diskriminimin etnik. Për të rritur përpjekjet e tyre, vendet e BE-së duhet të penalizojnë krimin e urrejtjes, të inkurajojnë raportimin dhe të mbështesin më mirë viktimat. Kjo gjithashtu përfshin realizimin e planeve dhe strategjive të veprimit përmes monitorimit të informuar.

Raporti përmbledh dhe analizon zhvillimet më të mëdha të të drejtave të njeriut në BE në vitin 2021. Ai përmban propozime për veprim, që mbulojnë Kartën e të Drejtave Themelore të BE-së
dhe përdorimin e saj nga shtetet anëtare, barazinë dhe mosdiskriminimin, racizmin dhe intolerancën lidhur me të, përfshirjen dhe barazinë e romëve, azilin, kufijtë dhe migracionin, shoqërinë e informacionit, privatësinë dhe mbrojtjen e të dhënave, të drejtat e fëmijëve, aksesin në drejtësi dhe zbatimin e CRPD-së.

Instituti për politikë evropiane dhe këtë vit, së bashku me bashkëpunëtorët tanë të jashtëm, përpunoi raportin për Maqedoninë e Veriut.

Shkarkoni raportin kryesor

Shkarkoni raportin për Maqedoninë e Veriut

Продолжи со читање

  • Kamioni Mediatik Ballkanik po e nis udhëtimin e tij

    Kamioni Mediatik Ballkanik po e nis udhëtimin e tij nëpër 20 qytete në gjashtë vende të Ballkanit Perëndimor: Kosovë, Bosnje dhe Hercegovinë, Mal të Zi, Shqipëri, Maqedoninë e Veriut dhe Serbi, nga shtatori deri në nëntor të vitit 2025. Ndalesa e parë është në Prizren, Kosovë, më 8 shtator, e ndjekur nga Mitrovica më 9 […]
    The post Kamioni Mediatik Ballkanik po e nis udhëtimin e tij first appeared on Metamorphosis.

  • RAPORT I BIRC: PERSPEKTIVA E REFORMAVE TË QËNDRUESHME NË KUADËR TË KLASTERIT 3 DHE KLASTERIT 1

    Autor: M-r Bardhyl Zaimi
    Sistemi arsimor në Maqedoninë e Veriut në asnjë rast duket se nuk ka arritur t’u rezistojë turbulencave të shumta politike të periudhës së tranzicionit, ndikimeve partiake dhe ndikimeve tjera që në masë të madhe kanë ulur nivelin e cilësisë. Në Maqedoninë e Veriut, nuk është arritur të krijohet një sistem koherent në fushën e arsimit që do t’i përgjigjej profesionalizimit dhe përkushtimit maksimal që e kërkon kjo fushë kaq e rëndësishme e shoqërisë. Përkundrazi, gjatë tërë kohës janë vërejtur eksperimente në politikat arsimore, zgjidhje të çastit, zgjidhje që më tepër kanë qenë improvizime se sa realisht të hyhet në një transformim cilësor të gjithanshëm që nënkupton suazë ligjore të mirëmenduar, dokumente të përpiluara nga profesionistë të fushës dhe strategji afatgjate që hapin dhe mbindërtojnë një vizion që do të ishte në përputhje me zhvillimet globale.
    Në këtë kuadër, tashmë nga ekspertët është vënë në dukje se harmonizimi i konceptit evropian, gjegjësisht ligjeve europiane në sistemin arsimor në Maqedoninë e Veriut mbetet një imperative jetik për të krijuar dinamika tjera në arsimin e lartë në drejtim të përmirësimit të cilësisë.
    Klasteri 3 që do të hapet me BE-në e vendos fokusin në konkurrencën dhe rritjen gjithëpërfshirëse. Pikërisht, në sinkron me këtë klaster, shtetet anëtare duhet të kenë kornizën ligjore, administrative dhe financiare  si dhe kapacitetet e nevojshme zbatuese për të siguruar menaxhimin e shëndoshë financiar të programeve të arsimit, trajnimit dhe komunitetit rinor. Për të siguruar përfshirje të plotë dhe të suksesshme në programet kornizë, vendet anëtare duhet të sigurojnë kapacitetet e nevojshme zbatuese në fushën e kërkimit dhe zhvillimit teknologjik, pa anashkaluar stafin adekuat.
    Në këtë kuadër, reformat në fushën e arsimit dhe kërkimit shkencor nuk janë vetëm një përparësi sektoriale, por një domosdoshmëri strategjike që ndërlidhet drejtpërdrejt me cilësinë e kapitalit njerëzor dhe aftësinë e vendit për të ndërtuar një ekonomi të qëndrueshme dhe konkurruese. Klasteri 3 përfshin kapitujt që lidhen me arsimin, kërkimin shkencor dhe kulturën (25 dhe 26), ndërsa Klasteri 1 përqendrohet në sundimin e ligjit, etikën dhe funksionimin demokratik të institucioneve. Të gjitha këto dimensione mbeten me ndikim të drejtpërdrejtë në sistemin arsimor.
    RAPORTIN E PLOTË E GJENI KËTU

  • RAPORT I BIRC: ARSIMI NË KRIZË, EKSPERTËT KËRKOJNË DEPOLITIZIM DHE REFORMA TË THELLA

    Autor: M-r Bardhyl Zaimi
    Sistemi arsimor në Maqedoninë e Veriut në asnjë rast duket se nuk ka arritur t’u rezistojë turbulencave të shumta politike të periudhës së tranzicionit, ndikimeve partiake dhe ndikimeve tjera që në masë të madhe kanë ulur nivelin e cilësisë. Në Maqedoninë e Veriut, nuk është arritur të krijohet një sistem koherent në fushën e arsimit që do t’i përgjigjej profesionalizimit dhe përkushtimit maksimal që e kërkon kjo fushë kaq e rëndësishme e shoqërisë. Përkundrazi, gjatë tërë kohës janë vërejtur eksperimente në politikat arsimore, zgjidhje të çastit, zgjidhje që më tepër kanë qenë improvizime se sa realisht të hyhet në një transformim cilësor të gjithanshëm që nënkupton suazë ligjore të mirëmenduar, dokumente të përpiluara nga profesionistë të fushës dhe strategji afatgjate që hapin dhe mbindërtojnë një vizion që do të ishte në përputhje me zhvillimet globale.
    Pas më shumë se tridhjetë vjetësh nga fillimi i tranzicionit , Maqedonia e Veriut akoma përballet me sfida të thella që lidhen me kalimin nga reforma të bazuara kryesisht në interesat politike afatshkurtra, drejt reformave të qëndrueshme dhe profesionale, të bazuara në ekspertizë. Ky proces është veçanërisht i rëndësishëm në sektorin e arsimit të lartë, ku ndikimet e politizimit dhe mungesa e vazhdimësisë kanë minuar besueshmërinë, cilësinë dhe efikasitetin e sistemit arsimor.
    Ekspertë nga fusha e arsimit kanë vënë në dukje se një nga pengesat kryesore në rrugën drejt reformave substanciale në arsimin e lartë është mungesa e një konsensusi politik të gjerë dhe të qëndrueshëm që mund të mbrojë dhe implementojë strategji afatgjata pa ndërhyrje të politikave ditore. Përvojat rajonale, siç përmendet nga ekspertët modeli i Sllovenisë, tregon se sukseset e reformave strukturore vijnë nga politikat me vazhdimësi, përfshirja e komunitetit akademik dhe mbështetja e institucioneve shtetërore gjatë një periudhe të gjatë kohore.
    Në përputhje me këto nevoja, Maqedonia e Veriut ka bërë hapa konkretë duke themeluar më 6 nëntor 2024 Trupin Nacional Koordinues për Reforma në Arsimin e Lartë, një entitet gjithëpërfshirës që bashkon përfaqësues të institucioneve shtetërore, universiteteve, biznesit dhe shoqërisë civile, me mandatin për të rikthyer cilësinë, standardizimin dhe investimet në shkencë dhe kërkim. Ky trup synon të nisë një reformë strukturore të thellë, duke përgatitur propozime konkrete për përmirësimin e sistemit arsimor gjatë 18 muajve të ardhshëm.
    Megjithatë, sfidat mbeten të mëdha. Raportet e Komisionit Evropian për vitet 2023 dhe 2024, si dhe analizat e organizatave ndërkombëtare si UNDP dhe OECD/SIGMA, evidentojnë mungesën e kapaciteteve teknike dhe njerëzore, politizimin e universiteteve dhe fragmentimin e legjislacionit, si faktorë që pengojnë konsolidimin e reformave në arsimin e lartë. Pa i tejkaluar këto barriera, vënë në pah ekspertët, Maqedonia e Veriut, do të vazhdojë të përballet me sfida në ndërtimin e institucioneve të depolitizuara, të pavarura dhe të përgjegjshme ndaj komunitetit akademik dhe shoqërisë.
    RAPORTIN E PLOTË E GJENI KËTU