цивил

Publiku maqedonas kujton shembuj të përgjakshëm të asaj se ku shpien gjuha e urrejtjes, pandëshkueshmëria duhet të marrë fund

ОдЗдружение на граѓани ЦИВИЛ - Центар за слобода Скопје

Politika e mosndëshkimit për përhapjen dhe promovimin e gjuhës së urrejtjes në hapësirën publike mund të kuptohet në një farë mënyre si justifikimi i tyre. Heshtja dhe mosndëshkimi kanë të njëjtin efekt si shprehja e pëlqimit dhe madje inkurajimi. Edhe më keq, ajo inkurajon përdorimin e gjuhës së urrejtjes, e cila çon në mënyrë të pashmangshme në krime të urrejtjes.

Publiku mund të dëshmojë se si urrejtja në rrjetet sociale dhe në hapësirën publike çon në rrezikun e shkaktimit dhe rezultimit të akteve të urrejtjes, madje edhe akteve të dhunës politike.

GJUHA E URREJTJES, NXITJA DHE THIRRJET PËR DHUNË

Për shembull, mesazhet nga udhëheqësi dhe deputeti I Levica ( E Majta), Dimitar Apasiev, të tilla si “Të gjithë do t’ju gjuajmë” dhe “Fëmijët do t’ju pështyjnë gjak” nxitën kërcënime nga mbështetësit e tij se thënia “fëmijët do t’u pështyjnë gjak ” nuk është gjuhë e urrejtjes, por se  do t’u ndodhë të gjithë disidentëve.

Ish-anëtari i Komisionit kundër diskriminimit, Toni Naunovski, më 25 janar 2021, postoi një foto në Facebook duke e treguar atë duke mbajtur një pushkë snajper në duar, duke dërguar një mesazh: “Kur të vijë koha për nën çadra, ne do të dalim me zjarr. Nga Maqedonia “. Deklarata e mëparshme “anti-diskriminuesi” u tërhoq më vonë, por shkaktoi dëme të konsiderueshme.

Në këtë rast, monitorimi i CIVILit  regjistroi disa komente me  kërcënuese  dhe urrejtëse. Ndërkaq, Jove Haxhievski komenton nën statusin: “Bërtitni kur të vijë koha”, ndërsa Zharko Stoleski komenton: “1 milion e 100 njerëz janë të mjaftueshëm … Unë filloj nga Murtino”. Mesazhet kërcënuese janë mjaft të qarta. Është një thirrje për dhunë të armatosur dhe në komente ato thirrje konfirmohen dhe detajohen.

SHEMBUJ TË PËRGJAKSHËM PËR PASOJAT NGA GJUHA E URREJTJES

Ne kemi qenë dëshmitarë në të kaluarën se hyrja e dhunshme në Kuvend më 27 Prill, e organizuar me sa duket nga instalimet e regjimit të Gruevskit, përdori gjuhë të qartë të urrejtjes si armë kryesore e propagandës dhe mobilizimit që nga dita e parë pas zgjedhjeve të parakohshme parlamentare në dhjetor 2016, e cila shënoi fundin e sundimit të klikës autoritare të Gruevskit. I tillë ishte fjalimi i Valentina Bozhinovska, kryetare e atëhershme e Komisionit për Marrëdhënie me Komunitetet Fetare, e cila njoftoi në protestat para KSHZ-së se do të zhvillohej një “Nata e  thikave  të gjata” nëse KSHZ vendoste për kundërshtimet kundër dëshirat e VMRO-DPMNE-së.

Ish Kryeministri dhe i arratisuri aktual nga drejtësia, Nikolla Gruevski, një herë u bëri thirrje qytetarëve “të mos qëndrojnë në pantofla, por të mbrojnë vendin e tyre”, një ditë para protestave “Për një Maqedoni të Përbashkët”.

“Nata e thikave të gjata” në të vërtetë ndodhi më 27 prill 2017, kur disa qindra protestues nga shoqata “Për një Maqedoni të përbashkët” sulmuan Parlamentin e Maqedonisë për të parandaluar zgjedhjen e Talat Xhaferi sikryetar I Kuvendit. Pas dhunës që ndodhi atë natë në Parlament, 27 Prilli u quajt “E enjtja e Përgjakur”, ndërkaq,  kjo ishte dita kur u bë tentimi  për vrasje të  demokracisë!

Këta janë vetëm disa shembuj që përveç gjuhës së urrejtjes, nxisin edhe veprime urrejtjes.

PËRKUFIZIME

Gjuha e urrejtjes është një term i përdorur për të përshkruar një fjalim që ka për qëllim të degradojë, ngacmojë ose provokojë dhunë ose paragjykim ndaj individëve ose grupeve bazuar në racën, gjininë, moshën, etninë, kombësinë, fenë, orientimin seksual, identitetin gjinor, aftësinë e kufizuar, aftësia gjuhësore, pikëpamjet morale ose politike, klasa socio-ekonomike, profesioni ose pamja e jashtme (të tilla si gjatësia, pesha dhe ngjyra e flokëve), aftësia mendore dhe çdo tipar tjetër. Termi i referohet komunikimit me shkrim dhe gojor, si dhe disa forma të sjelljes në publik.

Sipas ligjit, gjuha e urrejtjes është çdo shprehje, gjest ose sjellje, tekst i shkruar ose shfaqje që është e ndaluar për shkak të mundësisë së nxitjes së dhunës ose paragjykimit ndaj ose nga një individ ose grup i mbrojtur, ose sepse degradon ose frikëson një individ të veçantë. ose grupi.

Sipas nenit 23 të Kodit Penal për nxitjen e dhunës thuhet:

(1) Një person i cili me qëllim nxit tjetrin për të kryer një krim, dënohet sikur ta kishte kryer vetë.

(2) Një person i cili me dashje nxit tjetrin për të kryer një vepër penale për të cilën, sipas ligjit, mund të shqiptohet pesë vjet burgim ose një dënim më i rëndë, dhe nuk do të bëhet asnjë përpjekje për të kryer një vepër penale, dënohet si përpjekje për vepër penale.

Ligji mund të njohë një individ apo grup të mbrojtur sipas karakteristikave të caktuara. Në disa vende, çdo viktimë e gjuhës së urrejtjes mund të kërkojë dëmshpërblim nën ligjin civil, penal ose të dy ligjet.

DETYRIMI I INSTITUCIONEVE

Institucionet jo vetëm që kanë të drejtën, por edhe detyrimin ligjor dhe moral për të sanksionuar individë dhe struktura të organizuara që përhapin gjuhë urrejtjeje dhe nxisin dhunë. Mungesa e zbatimit të funksioneve themelore të sistemit, çon në përçarje, paqëndrueshmëri, frikë, por edhe dhunë dhe incidente të përgjakshme.

CIVILi ka monitoruar prej vitesh dhe shpesh paralajmëron publikun për pasojat shkatërruese të gjuhës së urrejtjes dhe nxitjes së dhunës në komunikimin publik.

Dehran Muratov në bashkëpunim me Ekipin monitories të CIVILit

Продолжи со читање

  • Kamioni Mediatik Ballkanik po e nis udhëtimin e tij

    Kamioni Mediatik Ballkanik po e nis udhëtimin e tij nëpër 20 qytete në gjashtë vende të Ballkanit Perëndimor: Kosovë, Bosnje dhe Hercegovinë, Mal të Zi, Shqipëri, Maqedoninë e Veriut dhe Serbi, nga shtatori deri në nëntor të vitit 2025. Ndalesa e parë është në Prizren, Kosovë, më 8 shtator, e ndjekur nga Mitrovica më 9 […]
    The post Kamioni Mediatik Ballkanik po e nis udhëtimin e tij first appeared on Metamorphosis.

  • RAPORT I BIRC: PERSPEKTIVA E REFORMAVE TË QËNDRUESHME NË KUADËR TË KLASTERIT 3 DHE KLASTERIT 1

    Autor: M-r Bardhyl Zaimi
    Sistemi arsimor në Maqedoninë e Veriut në asnjë rast duket se nuk ka arritur t’u rezistojë turbulencave të shumta politike të periudhës së tranzicionit, ndikimeve partiake dhe ndikimeve tjera që në masë të madhe kanë ulur nivelin e cilësisë. Në Maqedoninë e Veriut, nuk është arritur të krijohet një sistem koherent në fushën e arsimit që do t’i përgjigjej profesionalizimit dhe përkushtimit maksimal që e kërkon kjo fushë kaq e rëndësishme e shoqërisë. Përkundrazi, gjatë tërë kohës janë vërejtur eksperimente në politikat arsimore, zgjidhje të çastit, zgjidhje që më tepër kanë qenë improvizime se sa realisht të hyhet në një transformim cilësor të gjithanshëm që nënkupton suazë ligjore të mirëmenduar, dokumente të përpiluara nga profesionistë të fushës dhe strategji afatgjate që hapin dhe mbindërtojnë një vizion që do të ishte në përputhje me zhvillimet globale.
    Në këtë kuadër, tashmë nga ekspertët është vënë në dukje se harmonizimi i konceptit evropian, gjegjësisht ligjeve europiane në sistemin arsimor në Maqedoninë e Veriut mbetet një imperative jetik për të krijuar dinamika tjera në arsimin e lartë në drejtim të përmirësimit të cilësisë.
    Klasteri 3 që do të hapet me BE-në e vendos fokusin në konkurrencën dhe rritjen gjithëpërfshirëse. Pikërisht, në sinkron me këtë klaster, shtetet anëtare duhet të kenë kornizën ligjore, administrative dhe financiare  si dhe kapacitetet e nevojshme zbatuese për të siguruar menaxhimin e shëndoshë financiar të programeve të arsimit, trajnimit dhe komunitetit rinor. Për të siguruar përfshirje të plotë dhe të suksesshme në programet kornizë, vendet anëtare duhet të sigurojnë kapacitetet e nevojshme zbatuese në fushën e kërkimit dhe zhvillimit teknologjik, pa anashkaluar stafin adekuat.
    Në këtë kuadër, reformat në fushën e arsimit dhe kërkimit shkencor nuk janë vetëm një përparësi sektoriale, por një domosdoshmëri strategjike që ndërlidhet drejtpërdrejt me cilësinë e kapitalit njerëzor dhe aftësinë e vendit për të ndërtuar një ekonomi të qëndrueshme dhe konkurruese. Klasteri 3 përfshin kapitujt që lidhen me arsimin, kërkimin shkencor dhe kulturën (25 dhe 26), ndërsa Klasteri 1 përqendrohet në sundimin e ligjit, etikën dhe funksionimin demokratik të institucioneve. Të gjitha këto dimensione mbeten me ndikim të drejtpërdrejtë në sistemin arsimor.
    RAPORTIN E PLOTË E GJENI KËTU

  • RAPORT I BIRC: ARSIMI NË KRIZË, EKSPERTËT KËRKOJNË DEPOLITIZIM DHE REFORMA TË THELLA

    Autor: M-r Bardhyl Zaimi
    Sistemi arsimor në Maqedoninë e Veriut në asnjë rast duket se nuk ka arritur t’u rezistojë turbulencave të shumta politike të periudhës së tranzicionit, ndikimeve partiake dhe ndikimeve tjera që në masë të madhe kanë ulur nivelin e cilësisë. Në Maqedoninë e Veriut, nuk është arritur të krijohet një sistem koherent në fushën e arsimit që do t’i përgjigjej profesionalizimit dhe përkushtimit maksimal që e kërkon kjo fushë kaq e rëndësishme e shoqërisë. Përkundrazi, gjatë tërë kohës janë vërejtur eksperimente në politikat arsimore, zgjidhje të çastit, zgjidhje që më tepër kanë qenë improvizime se sa realisht të hyhet në një transformim cilësor të gjithanshëm që nënkupton suazë ligjore të mirëmenduar, dokumente të përpiluara nga profesionistë të fushës dhe strategji afatgjate që hapin dhe mbindërtojnë një vizion që do të ishte në përputhje me zhvillimet globale.
    Pas më shumë se tridhjetë vjetësh nga fillimi i tranzicionit , Maqedonia e Veriut akoma përballet me sfida të thella që lidhen me kalimin nga reforma të bazuara kryesisht në interesat politike afatshkurtra, drejt reformave të qëndrueshme dhe profesionale, të bazuara në ekspertizë. Ky proces është veçanërisht i rëndësishëm në sektorin e arsimit të lartë, ku ndikimet e politizimit dhe mungesa e vazhdimësisë kanë minuar besueshmërinë, cilësinë dhe efikasitetin e sistemit arsimor.
    Ekspertë nga fusha e arsimit kanë vënë në dukje se një nga pengesat kryesore në rrugën drejt reformave substanciale në arsimin e lartë është mungesa e një konsensusi politik të gjerë dhe të qëndrueshëm që mund të mbrojë dhe implementojë strategji afatgjata pa ndërhyrje të politikave ditore. Përvojat rajonale, siç përmendet nga ekspertët modeli i Sllovenisë, tregon se sukseset e reformave strukturore vijnë nga politikat me vazhdimësi, përfshirja e komunitetit akademik dhe mbështetja e institucioneve shtetërore gjatë një periudhe të gjatë kohore.
    Në përputhje me këto nevoja, Maqedonia e Veriut ka bërë hapa konkretë duke themeluar më 6 nëntor 2024 Trupin Nacional Koordinues për Reforma në Arsimin e Lartë, një entitet gjithëpërfshirës që bashkon përfaqësues të institucioneve shtetërore, universiteteve, biznesit dhe shoqërisë civile, me mandatin për të rikthyer cilësinë, standardizimin dhe investimet në shkencë dhe kërkim. Ky trup synon të nisë një reformë strukturore të thellë, duke përgatitur propozime konkrete për përmirësimin e sistemit arsimor gjatë 18 muajve të ardhshëm.
    Megjithatë, sfidat mbeten të mëdha. Raportet e Komisionit Evropian për vitet 2023 dhe 2024, si dhe analizat e organizatave ndërkombëtare si UNDP dhe OECD/SIGMA, evidentojnë mungesën e kapaciteteve teknike dhe njerëzore, politizimin e universiteteve dhe fragmentimin e legjislacionit, si faktorë që pengojnë konsolidimin e reformave në arsimin e lartë. Pa i tejkaluar këto barriera, vënë në pah ekspertët, Maqedonia e Veriut, do të vazhdojë të përballet me sfida në ndërtimin e institucioneve të depolitizuara, të pavarura dhe të përgjegjshme ndaj komunitetit akademik dhe shoqërisë.
    RAPORTIN E PLOTË E GJENI KËTU