Impulsi qytetar #7: pasqyrë mujore e aktiviteteve të përfituesve të granteve
Korrik 2025
Në muajin korrik dominuan aktivitetet e përfituesve të granteve të Civika mobilitas që synonin forcimin e barazisë gjinore dhe përfshirjes sociale. Ato u pasuan nga iniciativa të dedikuara për mbrojtjen e mjedisit dhe përmirësimin e arsimit.
Komiteti i Helsinkit për të Drejtat e Njeriut (KHDNJ) dhe Komisioni për Parandalimin dhe Mbrojtjen nga Diskriminimi (KPMD) kanë ngritur një padi me interes publik kundër Qeverisë dhe Ministrisë së Shëndetësisë, duke kërkuar ndryshime në Ligjin për sigurimin shëndetësor për të siguruar trajtim të barabartë për fermerët femra, të cilat përjashtohen nga e drejta për pushim lehonie me pagesë pavarësisht pagesës së rregullt të sigurimeve shëndetësore dhe sociale. Komisioni ka konfirmuar tashmë se ka diskriminim të vazhdueshëm dhe indirekte dhe padia synon të kapërcejë këtë pabarazi dhe të forcojë mbrojtjen e të drejtave riprodhuese dhe të punës së këtyre grave. Padia u ngrit si pjesë e projektit “Barazia tani – Forcimi i komuniteteve të margjinalizuara për përfshirje sociale dhe mosdiskriminim”, i mbështetur nga qeveria zvicerane përmes Civika mobilitas.
Komisioni për të Drejtat e Njeriut, në partneritet me HOPS-Opsionet për një jetë të shëndetshme dhe Koalicionin “Margjinat”, mbajti një trajnim për anëtarët dhe stafin e Komisionit për mbrojtjen e personave me aftësi të kufizuara më 23 korrik, me qëllim përmirësimin e të kuptuarit të paragjykimeve, stigmës dhe diskriminimit ndaj personave LGBTI, personave që përdorin drogë dhe personave që jetojnë me HIV, si dhe forcimin e kapaciteteve për një qasje gjithëpërfshirëse në punën e tyre. Ekspertët nga Rrjeti për mbrojtje nga diskriminimi trajtuan në mënyrë specifike njohjen e paragjykimeve personale dhe mënyrën se si anëtarët e Komisionit mund të jenë aleatë në mbrojtjen e të drejtave të komuniteteve të margjinalizuara.
Iniciativa Qytetare e Grave (IQG) Antiko, së bashku me organizatat partnere “Gjithmonë bashkëjetesë” dhe Adrion, organizuan një sesion informues dhe edukues në Kërçovë kushtuar fuqizimit ekonomik të grave. Përmes projektit “Zëri dhe pjesëmarrja e grave dhe të rinjve në: Krijimin e politikave publike dhe një mjedisi mundësues për pjesëmarrje qytetare”, pjesëmarrëset morën informacion mbi aksesin në institucionet e mikrofinancës, grantet dhe programet për zhvillimin e ideve të biznesit.
Në Negotinë, Poraka Negotinë, EKO-ZHIVOT nga Kavadari dhe Shoqata e Personave me Paralizë Cerebrale dhe Aftësi të Tjera të Kufizuara nga Velesi e sollën stafin mjekësor më afër realitetit të personave me aftësi të kufizuara duke mbajtur tre takime. Takimi i parë mblodhi mjekë dhe pacientë, përfshirë Dr. Rozjana Nikolova Janeva dhe Dr. Asparuh Dimkovski, të cilët ndanë përvojat e tyre profesionale, ndërsa personat me aftësi të kufizuara dhe kujdestarët e tyre folën për sfidat dhe pritjet, duke hapur rrugën për një shërbim shëndetësor më empatik dhe të arritshëm. Sesioni i dytë, i mbajtur më 7 korrik në Eko Kampin në Liqenin Mladost pranë Velesit, e transferoi këtë energji në një mjedis të hapur dhe frymëzues, ku punonjësit mjekësorë mësuan rreth protokolleve të shqyrtimit dhe trajtimit, por edhe dëgjuan fuqinë e historive personale dhe e njëjta gjë ndodhi edhe në takimin e fundit më 11 korrik, në restorantin Brioni Park në Kavadar. Takimet dhe prezantimet me stafin mjekësor janë pjesë e projektit “Përballja me sfidat dhe stigmën”.
Forumi për Politika të Ndjeshme, Instituti për Shkenca Sociale dhe Humane-Shkup (ISHSH-SH) dhe Instituti Ballkanik për Bashkëpunim Rajonal (IBBR) kanë publikuar studimin “Nga reformat politike te reformat e bazuara në ekspertizë”, i cili, sipas mr. Bardhyl Zaimit, tregon se “Maqedonia e Veriut ende përballet me sfida të thella që lidhen me kalimin nga reformat që bazoheshin kryesisht në interesa politike afatshkurtra, te reformat e qëndrueshme dhe profesionale të bazuara në ekspertizë”. Ahmed Qazimi flet për “Transformimin e universiteteve dhe sfidat e tyre në epokën moderne“ dhe tregon se arsimi trajtohet gjithnjë e më shumë si një produkt tregu, gjë që çon në ndryshime në rolin e universitetit, i cili duhet të transformohet nga një vend për transferimin e njohurive në një hapësirë ku kuptimi ndërtohet së bashku. Studimi është pjesë e projektit “Avokimi për zhvillim gjithëpërfshirës”, i mbështetur nga Qeveria e Zvicrës përmes Civika mobilitas.
Në fushën e mjedisit jetësor, Lëvizja Eko e gjelbër nga Berova dhe Qendra për Ndryshime Klimatike organizuan një aktivitet edukativ mbi parandalimin e zjarreve në pyje. Më 26 korrik, në sheshin e Berovës, së bashku me banorët vendas, institucionet dhe aktivistët, mbajtën sesione interaktive dhe diskutime në panel mbi mbrojtjen e pyjeve, me theks të veçantë në pjesëmarrjen e fëmijëve të cilët, përmes mesazhit të tyre, na kujtojnë se e ardhmja varet nga vendimet e sotme. Eventi dërgoi një mesazh të qartë për nevojën për ndryshime legjislative, koordinim më të mirë dhe investime më të mëdha në mbrojtjen e pyjeve, si dhe një rol aktiv të qytetarëve dhe të rinjve.
Nga paditë dhe trajnimet, përmes seancave edukative, ngjarjeve publike dhe studimeve, përfituesit e granteve të Civika mobilitas kanë dëshmuar edhe një herë se kur njerëzit, idetë dhe angazhimi bashkohen, çdo muaj mund të jetë një muaj ndryshimi të vërtetë.
