Impulsi Qytetar #3: pasqyra mujore e aktiviteteve të përfituesve të granteve

Mars 2025

Marsi ishte muaj i përpjekjeve të qarta për reforma, vizione për zhvillim arsimor dhe shkencor, por edhe aktivitete konkrete në komunitetet në mbarë Maqedoninë e Veriut. Organizatat e mbështetura nga Civica mobilitas vazhdojnë të ndikojnë me ekspertizën e tyre, angazhimin dhe marrëdhëniet e drejtpërdrejta me qytetarët.

Perspektivat e tyre për arsimin, shkencën dhe tregun e punës u përcollën nga katër persona të dalluar në intervistat e realizuara në kuadër të projektit “Avokimi për zhvillim përfshirës”, të realizuar nga Forumi për politika të arsyeshme, Instituti për Shkenca Sociale dhe Humane – Shkup (IOHN-S) dhe BIRS.

Katerina Kolozova nga IOHN-S foli për domosdoshmërinë që universitetet të bëhen pjesë e proceseve industriale, duke kërkuar transformimin e akademisë nga një sistem formal në një hapësirë produktive për inovacion dhe kërkim.
Ali Pajaziti nga Universiteti i Evropës Juglindore paralajmëroi se mungesa e investimeve në shkencë dhe inovacion po kufizon produktivitetin dhe po nxit shfaqjen e “pseudoshkencës”. Kristina Ampeva nga shoqata “Glasen tekstilec” foli për disbalancën serioze mes profileve të të diplomuarve dhe kërkesave reale të tregut të punës.
Ahmed Qazimi, udhëheqës në Ministrinë e Arsimit dhe Shkencës, i prezantoi politikat për rritjen e buxhetit për shkencën dhe forcimin e mobilitetit ndërkombëtar përmes ndryshimeve ligjore dhe programeve si Erasmus +.

Analiza sektoriale për politikat rinore në rajonin e Pellagonisë është përgatitur gjithashtu nga Pro Lokal dhe Këshilli Rinor i Prilepit, në të cilën janë trajtuar tema si zhvillimi ekonomik, mbrojtja e mjedisit, shëndeti dhe mbrojtja nga zjarri. Analiza si pjesë e projektit “Politikat rinore të hartuara nga të rinjtë” do të shërbejë si bazë për hartimin e politikave dhe masave lokale në të gjitha nëntë komunat e rajonit.

Në Strugë, Antiko, së bashku me partnerët Adrion dhe Gjithmonë bashkëjetesë, organizuan katër punëtori për zhvillimin e aftësive lidere dhe komunikuese tek të rinjtë. Pjesëmarrësit patën mundësinë të zhvillojnë plane veprimi për iniciativat publike në komunitetet e tyre, si pjesë e qëllimit më të gjerë të pjesëmarrjes aktive të të rinjve në hartimin e politikave publike.

Në fushën e ekologjisë, Qendra për Ndryshimet Klimatike (CKP) ishte jashtëzakonisht aktive. Ata vendosën kosha për seleksionimin e mbeturinave në shkollat e Tetovës, në bashkëpunim me Komunën e Tetovës dhe NKP “Tetova”, si dhe mbajtën punëtori me nxënësit për rëndësinë e ndarjes së letrës dhe plastikës. Si pjesë e fushatës me rastin e Ditës Botërore të Efiçiencës së Energjisë, CKP zbatoi aktivitete për të rritur ndërgjegjësimin e publikut se sa i rëndësishëm është menaxhimi i energjisë për reduktimin e ndotjes së ajrit dhe kostot e jetesës. Hulumtimi që ata bënë me qytetarët tregoi se 44% do të kalonin në burime ngrohjeje më miqësore me mjedisin nëse do të merrnin subvencione, që është një tregues i qartë i nevojës për mbështetje ekonomike në tranzicionin e gjelbër.

Në faqen e tyre në Facebook publikohen informacione të rregullta rreth pilot projekteve të reja në përzgjedhjen e mbetjeve, takime me institucione dhe aktivitete në shkolla në mbarë vendin.

Në të njëjtën kohë, Qendra për Burime Mjedisore (RES), në partneritet me Eko Logik dhe Fluorozon, zhvilloi punëtori praktike me nxënës nga disa shkolla fillore. Përveç SHFK “Vera Ciri Viri Trena”, punëtori janë mbajtur edhe me nxënës nga SHFK “Avram Pisevski”, të gjitha në komunën e Karposhit. Fëmijët punuan në një laborator bioteknologjie dhe krijuan pektinë nga lëvozhga e mollës, biofilm nga lëkura e patates dhe bionaftë – duke mësuar përmes aplikimit të drejtpërdrejtë se si mbetjet mund të shndërrohen në produkte të dobishme. Iniciativa është pjesë e projektit “Aktivizmi qytetar për realizimin e ekonomisë qarkore në menaxhimin e mbetjeve organike”.

Marsi ishte një muaj që lidhi konceptet e qëndrueshmërisë, të menduarit kritik dhe veprimit qytetar. Përfituesit e granteve vazhdojnë të vendosin ritmin, të hapin tema të rëndësishme dhe ta çojnë shoqërinë përpara, një hap në një kohë, me ide që frymëzojnë dhe aktivitete që lënë ndryshime të qëndrueshme.