Qytetarët për ndryshim #20
JANAR-MARS 2025
Qytetarët që marrin iniciativën në komunitetet e tyre, ndërtojnë shpresën nga poshtë
Në këtë numër kushtuar pjesëmarrjes qytetare, sjellim tregimet e atyre që nuk pajtohen me status quo. Nga Manastiri deri në Shkup, përmes konferencave, trajnimeve, marshimeve dhe analizave lokale, sektori civil udhëheq betejën e vet dhe të atyre që i përfaqëson për një shoqëri më gjithëpërfshirëse, të përgjegjshme dhe të qëndrueshme. Konferenca studentore “Liria digjitale dhe barazia gjinore” hapi temën e dhunës digjitale me bazë gjinore, dhe të rinjtë u inkurajuan të thyejnë zinxhirët e ngacmimit dhe abuzimit online. Paralelisht, në kuadër të programit “Mentore të së ardhmes”, vajzat forcojnë inteligjencën e tyre emocionale dhe kapacitetet e lidershipit, duke ndërtuar rrjete mbështetëse dhe bashkëpunimi.
Është njoftuar edhe Kampionati Evropian i Debatit për nxënësit e shkollave të mesme, i cili do të mbahet në Shkup në vitin 2026, i organizuar nga Forumi Arsimor Rinor (MOF). Një ngjarje që pritet të sjellë energji të freskët në kulturën e debatit të argumentuar dhe të mendimit kritik. Qytetarët më 8 Mars marshuan me mesazhin: “Le të hanë trëndafila”, duke këmbëngulur se lufta për barazi gjinore nuk është simbolikë, por një nevojë urgjente. Në të njëjtën kohë, organizata si Qendra e Krizës “Shpresa” dhe ESE theksuan sfidat reale: dhuna në familje, vonesat e ilaçeve për pacientët me sëmundje të rralla, qasja e vështirësuar në shërbimet gjinekologjike dhe mbështetja e pamjaftueshme për grupet e cenueshme.
Politikat e gjelbra, megjithatë, mbeten të bllokuara në nivel lokal – analizat tregojnë se shumica e komunave (72%) nuk kanë fare ose nuk kanë plane të përditësuara të veprimit mjedisor lokal. Agjendës globale për veprim klimatik i mungon zbatimi lokal.
Në gjithë këtë dinamikë, sektori civil mbetet mbrojtës i zëshëm i interesit publik. Kërkesat për drejtësi jo-selektive pas aksidenteve tragjike, transparencë në prokurimin publik, qasje më të mirë në informacion dhe programe efektive shëndetësore, përsëriten, ndërsa hulumtimet zbulojnë edhe mosbesimin e qytetarëve ndaj mediave, të shoqëruar me shkrim-lexim të ulët mediatik.
Organizatat e shoqërisë civile organizuan edhe trajnime për turizëm të qëndrueshëm, dhe shënuan Ditën e Zbuluesve. Qeveria miratoi vendimin për përbërjen e Këshillit të ri për Bashkëpunim mes Qeverisë dhe Shoqërisë Civile, dhe u mbajt takimi i parë i grupit punues për përgatitjen e Strategjisë së re për Bashkëpunim me Sektorin Civil. Shpresojmë se ky është një hap drejt mbështetjes më sistematike të shoqërisë civile.
Por mësimi kryesor është ky: pa qytetarë aktivë nuk ka institucione të përgjegjshme. Pa pjesëmarrje, nuk ka ndryshim. Dhe ndryshimi ndodh dhe do të vazhdojë të ndodhë aty ku qytetarët nuk presin leje për t’u përfshirë, por e ndryshojnë shoqërinë me çdo hap të vogël, zë dhe nismë.
