642a3086.jpg

Qasja në abortin e sigurt është e drejtë shëndetësore për çdo grua

ОдАсоцијација за здравствена едукација и истражување ХЕРА Скопје

Qasja në abortin e sigurt është një e drejtë shëndetësore dhe thelbësore për realizimin e lirisë riprodhuese, është ndër mesazhet kryesore të dërguara me rastin e Ditës ndërkombëtare për qasje në abortin e sigurt dhe legal, e cila festohet çdo vit më 28 shtator. Edhe pse Ligji për ndërprerjen e shtatzënisë nga viti 2019 u lejon grave liri më të madhe riprodhuese, në vend ende nuk ka asnjë kontraceptiv të vetëm në listën pozitive të barnave, ndërsa aborti mjekësor është i disponueshëm vetëm në Shkup me çka i përjashton gratë nga zonat rurale, ndërsa barnat e përdorura për të ende nuk janë regjistruar.

Në konferencën për shtyp kushtuar Ditës ndërkombëtare për qasje në abort të sigurt dhe legal, mesazhe u dërguan nga disa prej ekspertëve në vend. Drejtori i Klinikës Universitare për Gjinekologji dhe Obstetrikë (UGAK) Shkup prof. Dr. Irena Aleksioska-Papestiev theksoi se si promovuese e politikave më të mira dhe më të sigurta shëndetësore, në përputhje me standardet e Organizatës Botërore të Shëndetësisë, për të katërtin vit radhazi, Klinika Universitare për Gjinekologji dhe Obstetrikë me sukses zbaton dhe realizon abort mjekësor, si mënyra më e sigurt për të ndërprerë shtatzëninë. Duke marrë të drejtën e pacenueshme të gruas për zgjedhjen e saj, Klinika e Gjinekologjisë dhe Obstetrikës, me mbështetjen e Ministrisë së Shëndetësisë dhe HERA, ofron burime dhe kushte cilësore që aborti mjekësor të jetë zgjedhja e më shumë se 80% të pacientëve që i nënshtrohen ndërprerjes së shtatzënisë. Ajo shtoi se një nga shkaqet më të mëdha të vdekshmërisë te nënat në botë janë ndërlikimet që lidhen me ndërhyrjet e paligjshme për ndërprerjen e shtatzënisë, të cilat janë jashtëzakonisht të pasigurta për një grua dhe për këtë arsye aborti mjekësor duhet të jetë lehtësisht i disponueshëm dhe të kryhet sipas standardeve më të mira botërore.

Prof. Dr. Gligor Tofoski, specialist gjinekolog në Klinikën Universitare për Gjinekologji dhe Obstetrikë të ISHP-së dhe kryetar i Shoqatës së Gjinekologëve dhe Obstetërve Maqedonas (MAGO) theksoi se ligjshmëria e abortit është një nga parametrat më të rëndësishëm dhe se që nga viti 2019 Republika e Maqedonisë së Veriut ka një ligj për ndërprerjen e shtatzënisë që avancon të drejtat e grave. Nga viti 2020 kemi edhe një Udhëzues klinik për ndërprerjen e shtatzënisë, të përgatitur nga ekspertë të fushës së gjinekologjisë dhe obstetrikës, se si duhet të aplikohet metoda. Ai shtoi se siguria është aspekti tjetër – të dish të zbatosh metodën, të merren efekte pozitive, dhe ajo që mungon është regjistrimi i barnave për abortin mjekësor, për të kompletuar legjislacionin e avancuar ligjor për këtë temë.

Eva Spasevska, menaxhere e programit të programit të kujdesit seksual dhe riprodhues në HERA, theksoi se edhe pse aborti është i ligjshëm dhe i disponueshëm në vend, aborti me kërkesë të gruas për arsye sociale dhe ekonomike ende nuk mbulohet nga sistemi shtetëror i sigurimeve shëndetësore. Kostot e larta kërcënojnë aksesin në abort të sigurt dhe pikërisht për shkak të tyre, ne ende jemi dëshmitarë të rasteve të abortit të paligjshëm. Rekomandimet ndërkombëtare tregojnë gjithashtu se shteti duhet të sigurojë mbulimin universal të të gjitha kostove që lidhen me shëndetin seksual dhe riprodhues dhe metodat moderne të kontracepsionit, të cilat parashikohen nga Programi i Qeverisë 2022-2024, por ende nuk kemi një kontraceptiv të vetëm në kurriz të fondit të sigurimit shëndetësor, dhe vendi ka një nga normat më të ulëta të përdorimit të kontracepsionit modern në Evropë, që është vetëm 14%. Drejtësia riprodhuese, përveç të drejtës për të zgjedhur, përfshin gjithashtu të drejtën për akses të barabartë në shërbimet shëndetësore, informacion dhe mbështetje – si dhe të drejtën e çdo gruaje që të jetë në gjendje të vendosë për trupin e saj dhe të marrë një vendim të informuar, pa frikë. apo diskriminim.

HERA, si një organizatë që punon në edukimin shëndetësor, ka vite që punon në ndërgjegjësimin e publikut, përmirësimin e shërbimeve dhe mundësimin e të drejtës për kontracepsion modern për gratë në vend. Në këtë drejtim dhe sot, me rastin e Ditës ndërkombëtare për qasje në abort të sigurt dhe legal, HERA realizon trajnimin për gjinekologët e kujdesit parësor me temën “Aborti mjekësor dhe kontracepsioni modern”.

Ky është trajnimi i dytë i akredituar i vitit për mjekët gjinekologë të kujdesit parësor shëndetësor me temën “Aborti mjekësor dhe kontracepsioni modern” në bashkëpunim me MAGO, dhe i akredituar nga Oda e Mjekësisë, në të cilin gjinekologët patën mundësinë të mësojnë më shumë rreth kornizës ligjore, metodat e realizimit të abortit mjekësor në vend, shembuj nga puna praktike e lektorëve dhe informacione kyçe për këshillimin psiko-social gjatë kësaj procedure.

This post was originally published on this site

Продолжи со читање

  • Kamioni Mediatik Ballkanik po e nis udhëtimin e tij

    Kamioni Mediatik Ballkanik po e nis udhëtimin e tij nëpër 20 qytete në gjashtë vende të Ballkanit Perëndimor: Kosovë, Bosnje dhe Hercegovinë, Mal të Zi, Shqipëri, Maqedoninë e Veriut dhe Serbi, nga shtatori deri në nëntor të vitit 2025. Ndalesa e parë është në Prizren, Kosovë, më 8 shtator, e ndjekur nga Mitrovica më 9 […]
    The post Kamioni Mediatik Ballkanik po e nis udhëtimin e tij first appeared on Metamorphosis.

  • RAPORT I BIRC: PERSPEKTIVA E REFORMAVE TË QËNDRUESHME NË KUADËR TË KLASTERIT 3 DHE KLASTERIT 1

    Autor: M-r Bardhyl Zaimi
    Sistemi arsimor në Maqedoninë e Veriut në asnjë rast duket se nuk ka arritur t’u rezistojë turbulencave të shumta politike të periudhës së tranzicionit, ndikimeve partiake dhe ndikimeve tjera që në masë të madhe kanë ulur nivelin e cilësisë. Në Maqedoninë e Veriut, nuk është arritur të krijohet një sistem koherent në fushën e arsimit që do t’i përgjigjej profesionalizimit dhe përkushtimit maksimal që e kërkon kjo fushë kaq e rëndësishme e shoqërisë. Përkundrazi, gjatë tërë kohës janë vërejtur eksperimente në politikat arsimore, zgjidhje të çastit, zgjidhje që më tepër kanë qenë improvizime se sa realisht të hyhet në një transformim cilësor të gjithanshëm që nënkupton suazë ligjore të mirëmenduar, dokumente të përpiluara nga profesionistë të fushës dhe strategji afatgjate që hapin dhe mbindërtojnë një vizion që do të ishte në përputhje me zhvillimet globale.
    Në këtë kuadër, tashmë nga ekspertët është vënë në dukje se harmonizimi i konceptit evropian, gjegjësisht ligjeve europiane në sistemin arsimor në Maqedoninë e Veriut mbetet një imperative jetik për të krijuar dinamika tjera në arsimin e lartë në drejtim të përmirësimit të cilësisë.
    Klasteri 3 që do të hapet me BE-në e vendos fokusin në konkurrencën dhe rritjen gjithëpërfshirëse. Pikërisht, në sinkron me këtë klaster, shtetet anëtare duhet të kenë kornizën ligjore, administrative dhe financiare  si dhe kapacitetet e nevojshme zbatuese për të siguruar menaxhimin e shëndoshë financiar të programeve të arsimit, trajnimit dhe komunitetit rinor. Për të siguruar përfshirje të plotë dhe të suksesshme në programet kornizë, vendet anëtare duhet të sigurojnë kapacitetet e nevojshme zbatuese në fushën e kërkimit dhe zhvillimit teknologjik, pa anashkaluar stafin adekuat.
    Në këtë kuadër, reformat në fushën e arsimit dhe kërkimit shkencor nuk janë vetëm një përparësi sektoriale, por një domosdoshmëri strategjike që ndërlidhet drejtpërdrejt me cilësinë e kapitalit njerëzor dhe aftësinë e vendit për të ndërtuar një ekonomi të qëndrueshme dhe konkurruese. Klasteri 3 përfshin kapitujt që lidhen me arsimin, kërkimin shkencor dhe kulturën (25 dhe 26), ndërsa Klasteri 1 përqendrohet në sundimin e ligjit, etikën dhe funksionimin demokratik të institucioneve. Të gjitha këto dimensione mbeten me ndikim të drejtpërdrejtë në sistemin arsimor.
    RAPORTIN E PLOTË E GJENI KËTU

  • RAPORT I BIRC: ARSIMI NË KRIZË, EKSPERTËT KËRKOJNË DEPOLITIZIM DHE REFORMA TË THELLA

    Autor: M-r Bardhyl Zaimi
    Sistemi arsimor në Maqedoninë e Veriut në asnjë rast duket se nuk ka arritur t’u rezistojë turbulencave të shumta politike të periudhës së tranzicionit, ndikimeve partiake dhe ndikimeve tjera që në masë të madhe kanë ulur nivelin e cilësisë. Në Maqedoninë e Veriut, nuk është arritur të krijohet një sistem koherent në fushën e arsimit që do t’i përgjigjej profesionalizimit dhe përkushtimit maksimal që e kërkon kjo fushë kaq e rëndësishme e shoqërisë. Përkundrazi, gjatë tërë kohës janë vërejtur eksperimente në politikat arsimore, zgjidhje të çastit, zgjidhje që më tepër kanë qenë improvizime se sa realisht të hyhet në një transformim cilësor të gjithanshëm që nënkupton suazë ligjore të mirëmenduar, dokumente të përpiluara nga profesionistë të fushës dhe strategji afatgjate që hapin dhe mbindërtojnë një vizion që do të ishte në përputhje me zhvillimet globale.
    Pas më shumë se tridhjetë vjetësh nga fillimi i tranzicionit , Maqedonia e Veriut akoma përballet me sfida të thella që lidhen me kalimin nga reforma të bazuara kryesisht në interesat politike afatshkurtra, drejt reformave të qëndrueshme dhe profesionale, të bazuara në ekspertizë. Ky proces është veçanërisht i rëndësishëm në sektorin e arsimit të lartë, ku ndikimet e politizimit dhe mungesa e vazhdimësisë kanë minuar besueshmërinë, cilësinë dhe efikasitetin e sistemit arsimor.
    Ekspertë nga fusha e arsimit kanë vënë në dukje se një nga pengesat kryesore në rrugën drejt reformave substanciale në arsimin e lartë është mungesa e një konsensusi politik të gjerë dhe të qëndrueshëm që mund të mbrojë dhe implementojë strategji afatgjata pa ndërhyrje të politikave ditore. Përvojat rajonale, siç përmendet nga ekspertët modeli i Sllovenisë, tregon se sukseset e reformave strukturore vijnë nga politikat me vazhdimësi, përfshirja e komunitetit akademik dhe mbështetja e institucioneve shtetërore gjatë një periudhe të gjatë kohore.
    Në përputhje me këto nevoja, Maqedonia e Veriut ka bërë hapa konkretë duke themeluar më 6 nëntor 2024 Trupin Nacional Koordinues për Reforma në Arsimin e Lartë, një entitet gjithëpërfshirës që bashkon përfaqësues të institucioneve shtetërore, universiteteve, biznesit dhe shoqërisë civile, me mandatin për të rikthyer cilësinë, standardizimin dhe investimet në shkencë dhe kërkim. Ky trup synon të nisë një reformë strukturore të thellë, duke përgatitur propozime konkrete për përmirësimin e sistemit arsimor gjatë 18 muajve të ardhshëm.
    Megjithatë, sfidat mbeten të mëdha. Raportet e Komisionit Evropian për vitet 2023 dhe 2024, si dhe analizat e organizatave ndërkombëtare si UNDP dhe OECD/SIGMA, evidentojnë mungesën e kapaciteteve teknike dhe njerëzore, politizimin e universiteteve dhe fragmentimin e legjislacionit, si faktorë që pengojnë konsolidimin e reformave në arsimin e lartë. Pa i tejkaluar këto barriera, vënë në pah ekspertët, Maqedonia e Veriut, do të vazhdojë të përballet me sfida në ndërtimin e institucioneve të depolitizuara, të pavarura dhe të përgjegjshme ndaj komunitetit akademik dhe shoqërisë.
    RAPORTIN E PLOTË E GJENI KËTU