ЕПИ

Përkundër mungesës së qasjes strategjike, transparencës të dobët dhe problemeve të financimit, institucionet kombëtare të të drejtave të njeriut janë thelbësore për mbrojtjen e të drejtave të njeriut në Ballkanin Perëndimor

ОдИнститут за европска политика

Institucionet kombëtare të të drejtave të njeriut (IKDNj) luajnë rol kritik në sigurimin e mbrojtjes së të drejtave të njeriut në Ballkanin Perëndimor, përkundër studimeve që zbuluan se zyrat e tyre shpesh kanë numër të ulët të stafit, buxhet të dobët dhe nuk kanë transparencë, thanë panelistët në konferencën virtuele “Themeli i të drejtave të njeriut: Institucione kombëtare efektive të të drejtave të njeriut për Ballkanin Perëndimor” që u mbajt të mërkurën me 31 mars.

Organizuar nga Civil Rights Defenders dhe Instituti për politikë evropiane – Shkup, ngjarja paraqiti gjetjet e një projekti hulumtues dy vjeçar mbi efektivitetin e IKDNJ-ve në rajon. Gjatë ngjarjes, hulumtuesit dhe ekspertët e të drejtave të njeriut u përfshinë në dialog me përfaqësues nga IKDNJ-të nga rajoni, duke përfshirë Avokatët e popullit të Malit të Zi dhe Bosnjës dhe Hercegovinës, Komisionerin për mbrojtje nga diskriminimi të Shqipërisë, Sekretarin e përgjithshëm të Agjensionit për mbrojtje të të dhënave të Maqedonisë së Veriut dhe Komisionerin për mbrojtjen e barazisë të Sërbisë.

Disa konkluzione kryesore nga hulumtimi dhe diskutimi në konferencë përfshinë që, ndërsa rezultatet e IKDNj-ve ishin shumë të ndryshme, qasjet strategjike të rritjes institucionale ishin të pazhvilluara në të gjithë rajonin. Proceset për emërimin dhe mekanizmat specifikë janë porozë dhe të prirur ndaj presionit politik që pengon mbrojtjen e të drejtave të njeriut dhe duhet të adresohen urgjentisht. Ekziston një mungesë e burimeve financiare, e ilustruar me faktin se vetëm 1 në 16 institucione në rajon u gjet se kishin buxhet të mjaftueshëm për tërë mandatin e tij. Pjesëmarrësit e konferencës ranë dakord që parlamentet nuk i shfrytëzojnë sa duhet funksionet e mbikëqyrjes, ndërsa bashkëpunimi me qeveritë nuk është sistematik. Për më tepër, ekziston një nevojë urgjente për të siguruar që rekomandimet e IKDNj-ve të ndiqen dhe zbatohen në mënyrën e duhur.

Në fjalimin e tij hyrës, drejtori i Civil Rights Defenders për Evropën dhe MENA, Goran Miletiç, tha se ne nuk po u kushtojmë vëmendje të mjaftueshme këtyre institucioneve të cilat në fund të fundit sjellin pasoja për legjitimitetin dhe efektivitetin e tyre. Ai zbuloi rezultatet e një studimi rajonal të kryer nga Civil Rights Defenders, sipas të cilit 80% e qytetarëve të Ballkanit Perëndimor nuk besojnë se të gjithë qytetarët janë të barabartë para ligjit, dhe vetëm 36% e të anketuarve nga rajoni besojnë se sundimi i ligjit respektohet në vendet e tyre.

Dr. Simonida Kacarska, drejtoresha e Institutit për politikë evropiane – Shkup, në fjalimin e saj hyrës theksoi rolin kritik të luajtur nga IKDNj-të e rajonit, por që “perspektivat e integrimit evropian nuk kanë dhënë forcën lëvizëse për demokratizimin që shumë shpresonin, dhe pjesa më e madhe e punës shkon në sistemet kombëtare të pavarura të mbrojtjes së të drejtave të njeriut. ”

Rreth 80 pjesëmarrës u bashkuan në online diskutimin, i cili u mbajt kryesisht në anglisht me përkthime të drejtpërdrejta në shqip, boshnjakisht/kroatisht/malazisht/sërbisht dhe maqedonisht. Rezultatet e hulumtimit janë zhvilluar në një webfaqe interaktive (IndexNHRI.org) ku lexuesit mund të analizojnë të dhënat rajonale sipas treguesve dhe fushave specifike.

The post Përkundër mungesës së qasjes strategjike, transparencës të dobët dhe problemeve të financimit, institucionet kombëtare të të drejtave të njeriut janë thelbësore për mbrojtjen e të drejtave të njeriut në Ballkanin Perëndimor appeared first on EPI.

Продолжи со читање

  • Kamioni Mediatik Ballkanik po e nis udhëtimin e tij

    Kamioni Mediatik Ballkanik po e nis udhëtimin e tij nëpër 20 qytete në gjashtë vende të Ballkanit Perëndimor: Kosovë, Bosnje dhe Hercegovinë, Mal të Zi, Shqipëri, Maqedoninë e Veriut dhe Serbi, nga shtatori deri në nëntor të vitit 2025. Ndalesa e parë është në Prizren, Kosovë, më 8 shtator, e ndjekur nga Mitrovica më 9 […]
    The post Kamioni Mediatik Ballkanik po e nis udhëtimin e tij first appeared on Metamorphosis.

  • RAPORT I BIRC: PERSPEKTIVA E REFORMAVE TË QËNDRUESHME NË KUADËR TË KLASTERIT 3 DHE KLASTERIT 1

    Autor: M-r Bardhyl Zaimi
    Sistemi arsimor në Maqedoninë e Veriut në asnjë rast duket se nuk ka arritur t’u rezistojë turbulencave të shumta politike të periudhës së tranzicionit, ndikimeve partiake dhe ndikimeve tjera që në masë të madhe kanë ulur nivelin e cilësisë. Në Maqedoninë e Veriut, nuk është arritur të krijohet një sistem koherent në fushën e arsimit që do t’i përgjigjej profesionalizimit dhe përkushtimit maksimal që e kërkon kjo fushë kaq e rëndësishme e shoqërisë. Përkundrazi, gjatë tërë kohës janë vërejtur eksperimente në politikat arsimore, zgjidhje të çastit, zgjidhje që më tepër kanë qenë improvizime se sa realisht të hyhet në një transformim cilësor të gjithanshëm që nënkupton suazë ligjore të mirëmenduar, dokumente të përpiluara nga profesionistë të fushës dhe strategji afatgjate që hapin dhe mbindërtojnë një vizion që do të ishte në përputhje me zhvillimet globale.
    Në këtë kuadër, tashmë nga ekspertët është vënë në dukje se harmonizimi i konceptit evropian, gjegjësisht ligjeve europiane në sistemin arsimor në Maqedoninë e Veriut mbetet një imperative jetik për të krijuar dinamika tjera në arsimin e lartë në drejtim të përmirësimit të cilësisë.
    Klasteri 3 që do të hapet me BE-në e vendos fokusin në konkurrencën dhe rritjen gjithëpërfshirëse. Pikërisht, në sinkron me këtë klaster, shtetet anëtare duhet të kenë kornizën ligjore, administrative dhe financiare  si dhe kapacitetet e nevojshme zbatuese për të siguruar menaxhimin e shëndoshë financiar të programeve të arsimit, trajnimit dhe komunitetit rinor. Për të siguruar përfshirje të plotë dhe të suksesshme në programet kornizë, vendet anëtare duhet të sigurojnë kapacitetet e nevojshme zbatuese në fushën e kërkimit dhe zhvillimit teknologjik, pa anashkaluar stafin adekuat.
    Në këtë kuadër, reformat në fushën e arsimit dhe kërkimit shkencor nuk janë vetëm një përparësi sektoriale, por një domosdoshmëri strategjike që ndërlidhet drejtpërdrejt me cilësinë e kapitalit njerëzor dhe aftësinë e vendit për të ndërtuar një ekonomi të qëndrueshme dhe konkurruese. Klasteri 3 përfshin kapitujt që lidhen me arsimin, kërkimin shkencor dhe kulturën (25 dhe 26), ndërsa Klasteri 1 përqendrohet në sundimin e ligjit, etikën dhe funksionimin demokratik të institucioneve. Të gjitha këto dimensione mbeten me ndikim të drejtpërdrejtë në sistemin arsimor.
    RAPORTIN E PLOTË E GJENI KËTU

  • RAPORT I BIRC: ARSIMI NË KRIZË, EKSPERTËT KËRKOJNË DEPOLITIZIM DHE REFORMA TË THELLA

    Autor: M-r Bardhyl Zaimi
    Sistemi arsimor në Maqedoninë e Veriut në asnjë rast duket se nuk ka arritur t’u rezistojë turbulencave të shumta politike të periudhës së tranzicionit, ndikimeve partiake dhe ndikimeve tjera që në masë të madhe kanë ulur nivelin e cilësisë. Në Maqedoninë e Veriut, nuk është arritur të krijohet një sistem koherent në fushën e arsimit që do t’i përgjigjej profesionalizimit dhe përkushtimit maksimal që e kërkon kjo fushë kaq e rëndësishme e shoqërisë. Përkundrazi, gjatë tërë kohës janë vërejtur eksperimente në politikat arsimore, zgjidhje të çastit, zgjidhje që më tepër kanë qenë improvizime se sa realisht të hyhet në një transformim cilësor të gjithanshëm që nënkupton suazë ligjore të mirëmenduar, dokumente të përpiluara nga profesionistë të fushës dhe strategji afatgjate që hapin dhe mbindërtojnë një vizion që do të ishte në përputhje me zhvillimet globale.
    Pas më shumë se tridhjetë vjetësh nga fillimi i tranzicionit , Maqedonia e Veriut akoma përballet me sfida të thella që lidhen me kalimin nga reforma të bazuara kryesisht në interesat politike afatshkurtra, drejt reformave të qëndrueshme dhe profesionale, të bazuara në ekspertizë. Ky proces është veçanërisht i rëndësishëm në sektorin e arsimit të lartë, ku ndikimet e politizimit dhe mungesa e vazhdimësisë kanë minuar besueshmërinë, cilësinë dhe efikasitetin e sistemit arsimor.
    Ekspertë nga fusha e arsimit kanë vënë në dukje se një nga pengesat kryesore në rrugën drejt reformave substanciale në arsimin e lartë është mungesa e një konsensusi politik të gjerë dhe të qëndrueshëm që mund të mbrojë dhe implementojë strategji afatgjata pa ndërhyrje të politikave ditore. Përvojat rajonale, siç përmendet nga ekspertët modeli i Sllovenisë, tregon se sukseset e reformave strukturore vijnë nga politikat me vazhdimësi, përfshirja e komunitetit akademik dhe mbështetja e institucioneve shtetërore gjatë një periudhe të gjatë kohore.
    Në përputhje me këto nevoja, Maqedonia e Veriut ka bërë hapa konkretë duke themeluar më 6 nëntor 2024 Trupin Nacional Koordinues për Reforma në Arsimin e Lartë, një entitet gjithëpërfshirës që bashkon përfaqësues të institucioneve shtetërore, universiteteve, biznesit dhe shoqërisë civile, me mandatin për të rikthyer cilësinë, standardizimin dhe investimet në shkencë dhe kërkim. Ky trup synon të nisë një reformë strukturore të thellë, duke përgatitur propozime konkrete për përmirësimin e sistemit arsimor gjatë 18 muajve të ardhshëm.
    Megjithatë, sfidat mbeten të mëdha. Raportet e Komisionit Evropian për vitet 2023 dhe 2024, si dhe analizat e organizatave ndërkombëtare si UNDP dhe OECD/SIGMA, evidentojnë mungesën e kapaciteteve teknike dhe njerëzore, politizimin e universiteteve dhe fragmentimin e legjislacionit, si faktorë që pengojnë konsolidimin e reformave në arsimin e lartë. Pa i tejkaluar këto barriera, vënë në pah ekspertët, Maqedonia e Veriut, do të vazhdojë të përballet me sfida në ndërtimin e institucioneve të depolitizuara, të pavarura dhe të përgjegjshme ndaj komunitetit akademik dhe shoqërisë.
    RAPORTIN E PLOTË E GJENI KËTU