“Edukimi është mjeti më i rëndësishëm i rezistencës kundër fushatave dezinformative” – Portalb

Procesi i digjitalizimit krijon mundësi të rëndësishme për zhvillim, por në të njëjtën kohë bart edhe rreziqe të shtuara që e minojnë sigurinë e shteteve, institucioneve dhe qytetarëve. Manipulimet me informacionet dhe sulmet kibernetike paraqesin një sfidë serioze për stabilitetin dhe besimin në proceset demokratike, sidomos në kushte të dinamikave komplekse gjeopolitike dhe lidhshmërisë gjithnjë e më të madhe të shoqërive u tha në Konferencën “E-shoqëri.mk” të organizuar nga Fondacioni “Metamorfozis”, transmeton Portalb.mk.

Me çfarë kërcënimesh ndaj sigurisë dhe stabilitetit përballen shtete të ndryshme në rajon dhe Evropë dhe cilat janë mënyrat e ndërtimit të bashkëpunimin rajonal dhe ndërkombëtar që kanë për qëllim avancimin e rezistencës dhe mbrojtjes nga rreziqet kibernetike dhe informative ishin tema të sesionit “Rezistenca ndaj kërcënimeve informative dhe kibernetike si faktor i stabilitetit dhe sigurisë në rajon”, i cili u mbajt në kuadër të edicionit të 21 të Konferencës “E-shoqëri.mk” të organizuar nga Fondacioni “Metamorfozis”.

Sazdovski: Sanksionet janë një zgjidhje e suksesshme kundër kërcënimeve hibride

Mirosllav Sazdovski, analist i lartë në Qendrën Evropiane për Ekselencë në Trajtimin e Kërcënimeve Hibride nga Finlanda e theksoi si një shembull të sulmit kibernetik me ndikim të madh rastin e prerjes së kabllove nënujore në Detin Balltik që ndodhi vitin e kaluar. Aktivitetet e anijes cisternë me pronësi të dyshimtë provokuan një përgjigje nga Finlanda dhe faktorët rajonalë, nga e cila, sipas Sazdovskit, duhet të nxirren përfundime se si duhet të veprohet gjatë trajtimit të kërcënimeve hibride.

“Ngjarja shkaktoi dobësimin e shërbimeve të komunikimit, gjë që për shoqëritë që janë të varura nga digjitalizimi është një sfidë e madhe. Por, reagimi i shpejtë i koordinuar i Finlandës, identifikimi i shpejtë i ngjarjes dhe hetimi që dha përgjigje në pyetjet rreth anijes cisternë dhe veprimi i përbashkët me Estoninë ndikuan në besimin e qytetarëve,” tha Sazdovski.

Ngjarja, e cila ndodhi shumë shpejt pasi Finlanda dhe Suedia u bënë anëtare të NATO-s, padyshim që nuk ishte një incident i rastësishëm, por një aktivitet hibrid që kishte për qëllim të shkaktojë frikë, panik, frikësim dhe mosbesim në grupin e vendeve Balltike, por edhe brenda NATO-s. Nga ana tjetër, sipas Sazdovskit, pas këtij rasti u rrit ndërgjegjësimi i publikut dhe i institucioneve për cenueshmërinë ndaj aktiviteteve të mëdha hibride dhe shumë vende e përforcuan procesin e monitorimit të infrastrukturës kritike dhe nevojën për gatishmëri për reagim të shpejtë.

“Gjatë kërcënimeve hibride kundërshtari zakonisht është nën radar dhe sanksionet janë një nga zgjidhjet që po dëshmohen si të suksesshme. Bashkimi Evropian vendosi sanksione ndaj Rusisë, gjë që u tregua si një zgjidhje efikase, ndërsa bashkë me ngrirjen e aseteve financiare, bllokimin e kapaciteteve prodhuese dhe kontrollin e eksportit të teknologjisë, bëri që çmimi i sulmit hibrid të jetë shumë më i lartë se përfitimi,” tha Sazdovski.

Romaniuk: Burimi kryesor i informacionit në Ukrainë është aplikacioni “Telegram”

Anastasiia Romaniuk, analiste për platformat digjitale nga Rrjeti Qytetar Opora në Ukrainë, thotë se në vendin që po përballet me luftën burimi primar për lajme është aplikacioni “Telegram” përmes të cilit informohen pothuajse 70 përqind e popullatës, edhe pse ai nuk i rregullon aspak përmbajtjet që publikohet.

Romaniuk thotë se narrativat që përhapin gjuhë të urrejtjes dhe dhunë transmetohen përmes kanaleve anonime të Telegramit që kanë qindra mijëra abonentë me audiencë milionëshe dhe ndikim të madh, e që janë pa asnjë përgjegjësi ose rregulla etike.

“Përmes kanaleve sekrete targetohet politika e mobilizimit dhe përhapen narrativa që të mos u besohet autoriteteve ushtarake dhe të mos pranohen ftesat për mobilizim. Përhapet frikë dhe nxitet armiqësia e qytetarëve ndaj shtetit,” thotë Romaniuk dhe thekson se ata po punojnë në mënyrë aktive në hulumtimin e narrativave në Telegram, të cilat janë jashtëzakonisht të vështira për t’u kundërshtuar, sidomos në kushtet aktuale në Ukrainë ku mungojnë edhe një numër i mjaftueshëm i informacioneve zyrtare publike nga institucionet dhe ushtria.

Rizaov: Përforcimi i koalicioneve rajonale dhe ndërkombëtare si zgjidhje

Goran Rizaov, koordinator i programit në Fondacionin “Metamorfozis” dhe kryeredaktor përgjegjës i Agjencisë së Lajmeve Meta.mk, është i mendimit se ekspozimi i gjatë ndaj dezinformatave bën që qytetarët të mos i besojnë askujt përveç njerëzve të tyre më të afërt, duke u mbyllur në qarqe të vegjël ku nuk kanë nevojë as t’i verifikojnë informacionet.

Si shembuj të sulmeve kibernetike që ndodhën në vend kohët e fundit Rizaov e përmendi sulmin ndaj infrastrukturës së servisit publik – Radiotelevizionit të Maqedonisë, për shkak të të cilit vetëm tre ditë para zgjedhjeve lokale nuk u transmetua ditari kryesor dhe ballafaqimi i kandidatëve për kryetarë të komunave, si dhe rastin e sulmit kibernetik me mijëra bote në profilin e Instagramit të gazetës “Slloboden Peçat”.

“Sulmi ndaj RTM ndoshta as që do të ishte zbuluar nëse informacioni nuk do të bëhej viral në rrjetet sociale. Drejtuesit e servisit publik u drejtuan tek të nesërmen me një njoftim të shkurtër se bëhej fjalë për një sulm kibernetik ndaj infrastrukturës, por ajo që është interesante është se askush nuk kontrolloi nëse vërtet kjo ishte ajo që ndodhi, as se cilat ishin lajmet që duhej të transmetoheshin atë mbrëmje,” tha Rizaov.

Ai thekson se sulmi kibernetik ndaj “Slloboden Peçat” është një shembull i keqpërdorimit të algoritmeve të rrjeteve sociale që përdoren për rritjen artificiale të shtrirjes, të cilat në këtë rast janë përdorur nga një palë e tretë për të arritur një efekt krejtësisht të kundërt, pra me lënien e qindra komenteve në fakt të zvogëlohet shtrirja e profilit.

“Zgjidhje për përballje me kërcënimet kibernetike ka, për shembull aty janë mundësitë për koalicione rajonale dhe ndërkombëtare që duhet të përmirësohen, përforcohen dhe zgjerohen, ndërsa shoqëria civile është ajo që duhet ta udhëheqë këtë luftë,” tha Rizaov.

Petroviq: Në Serbi sulmet kibernetike ndaj qytetarëve vijnë nga tre anë

Nikolla Petroviq, drejtor ekzekutiv i Qendrës për Çështje Ndërkombëtare dhe të Sigurisë ISAC nga Serbia thotë se në këtë vend kërcënimet kibernetike dhe sulmet hibride në hapësirën informative zënë vendet e fundit të kërcënimeve të larta, ndërsa më të lartat vijnë nga aktorët politikë në pushtet.

“Ky është një trend shumëvjeçar në Serbi ku kontrollin mbi mediat dhe hapësirën informative e kanë njerëz që nuk kanë kapacitet. Serbia është vendi i parë në Evropë për kah numri i sulmeve përmes email-it përmes të cilave sulmohen të dhënat personale të qytetarëve me përmbajtje me viruse dhe mjete të tjera. Sa i përket këtij lloji të sulmeve vendet e Ballkanit Perëndimor marrin pjesë me mbi 20 përqind në nivel botëror,” thotë Petroviq.

Ai thekson se në Serbi sulmet ndaj qytetarëve vijnë nga tre anë. Nga autoritetet dhe institucionet që i përdorin dezinformatat për ta imponuar ndikimin e tyre, qendrat e huaja të fuqisë nga Rusia dhe Kina që kanë interesat e tyre, si dhe nga entitetet private që duan të imponojnë fuqi. Kjo gjë shkakton mosbesim tek popullata dhe mbyllje të saj në qarqe të ngushta me njerëz tek të cilët kanë besim.

“Mjeti më i rëndësishëm për rezistencë ndaj fushatave dezinformative dhe sulmeve kibernetike është edukimi. Ndoshta është i kushtueshëm dhe merr kohë, por është i përsosur dhe jep rezultatet më të mira dhe konkrete,” tha Petroviq.

Konferenca Ndërkombëtare “E-shoqëria.mk” vazhdon gjatë gjithë ditës, ndërsa në orët e pasdites do të ndahet çmimi “Ilija Zhupanovski” për arritje të jashtëzakonshme në përballjen me dezinformatat.

Edicioni i 21-të i Konferencës Ndërkombëtare e-Shoqëri.Mk nga Fondacioni Metamorfozis këtë vit i është kushtuar temës “Integriteti në Thelb të Transformimit Digjital”, duke hulumtuar se si përparimi i shpejtë teknologjik po i riformëson qëndrueshmërinë demokratike, të drejtat e njeriut dhe besimin shoqëror në një botë gjithnjë e më të ndërlidhur.

Link deri tek origjinalit: Edukimi është mjeti më i rëndësishëm i rezistencës kundër fushatave dezinformative – Portalb

The post “Edukimi është mjeti më i rëndësishëm i rezistencës kundër fushatave dezinformative” – Portalb first appeared on Metamorphosis.

This post was originally published on this site