Impulsi qytetar #5: pasqyrë mujore e aktiviteteve të përfituesve të granteve
Maj 2025
Me kënaqësi mund të themi se maji ishte një nga ato muaj kur organizatat e shoqërisë civile punuan shumë, duke lënë gjurmë të dukshme në fusha që na prekin të gjithëve.
Shtytja më e fortë erdhi nga arsimi. Ministria e Arsimit dhe Shkencës e pranoi iniciativën e Forumit për Politika të Arsyeshme, Institutit të Shkencave Sociale dhe Humane dhe BIRS, për të futur një regjistër qendror të studentëve të sponsorizuar nga shteti që studiojnë ose kanë studiuar jashtë vendit. Regjistri i ri do ta bëjë më të lehtë ndjekjen e rrugës së tyre akademike dhe profesionale, por gjithashtu do t’i lidhë ata me institucione dhe kompani që kërkojnë personel me kualifikime të tilla. Për herë të parë, ky mjet e afron shtetin me një strategji që vërtet sjell njohuritë në shtëpi. Ky rekomandim rrjedh nga analiza “Pamje e dendur” – një hulumtim që hap temën e rrjetëzimit të arsimit, shkencës dhe ekonomisë së bazuar në njohuri.
Çështjet rinore ishin gjithashtu një temë në Prilep. Këshilli Rinor i Prilepit e organizoi punëtorinë e dytë sektoriale me të rinj, përfaqësues të komunës dhe organizatave të shoqërisë civile. Diskutimi u përqendrua në mënyrën e forcimit të pjesëmarrjes së të rinjve në hartimin e politikave lokale, veçanërisht në arsim dhe mundësitë për punësim.
Arsimi ishte tema e një debati publik në Tetovë, ku ANTIKO dhe grupi i shkollave të mesme NIMBUS ngritën një pyetje thelbësore në një diskutim paneli – “A po i përgatisim nxënësit për të ardhmen?” . Mbi 160 pjesëmarrës u përfshinë në diskutimin mbi reformën e sistemit arsimor, sfidat dhe mundësitë. Grupi joformal “Zëri i të rinjve” gjithashtu punoi shumë, duke organizuar një diskutim paneli mbi fëmijët me aftësi të kufizuara, ku morën pjesë mbi 110 profesionistë të arsimit, prindër dhe përfaqësues nga autoritetet lokale.
Integrimi gjinor është çelësi për programe të barabarta dhe gjithëpërfshirëse që krijojnë ndryshime të qëndrueshme në komunitete. Në maj, ANTIKO dhe organizatat partnere mbajtën trajnimin e tretë dy-ditor në Strugë, me temë: Monitorimi dhe vlerësimi i projekteve dhe programeve, duke lidhur përfaqësues nga organizatat vendore (grassroots) nga të tetë rajonet planifikuese.
Paralelisht, Qendra për Iniciativa Qytetare (QIQ) së bashku me partnerët e saj e realizoi Karvanin për barazi, i cili udhëtoi nëpër Prilep, Dollnen, Mogillë, Novaci dhe Krivogashtan. Tema e barazisë gjinore u soll më afër qytetarëve përmes aktiviteteve dhe bisedave. Në të njëjtin kontekst, “Glasen tekstilec” nga Shtipi, Organizata Arsimore-Humanitare EHO dhe Iniciativa e Intelektualëve të Papunë INI nga Vinica, organizuan një punëtori mbi pjesëmarrjen e grave në krijimin dhe zbatimin e politikave lokale , me pjesëmarrjen e mbi 50 grave dhe burrave nga Shtipi, Dellçeva dhe Vinica.
Në fushën e ekologjisë dhe mbrojtjes së mjedisit, aktivistët ishin të pranishëm pothuajse kudo. Në Ditën e mbrojtjes së klimës – 15 maj, Eko Logik organizoi karvanin e parë shkencor me nxënës të Shkollës Fillore “Vllado Tasevski” në Shkup, dhe së bashku me Florozon dhe Qendrën për Resurse në Mjedis (REC), ata e realizuan edhe forumin e parë publik mbi menaxhimin e bio-mbeturinave në komunën e Gjorçe Petrovit. Diskutimet ngritën pyetje të rëndësishme rreth sfidave dhe potencialeve në menaxhimin e bio-mbeturinave shtëpiake.
Mbi të njëjtën temë, mbeturinat tekstile morën një dimension të ri përmes fushatës së Qendrës për Ndryshime Klimatike dhe Organizatës Rinore Kreaktiv nga Kavadari. Me mbështetjen e Komunës së Negotinës dhe kompanisë “Eko Teks“, në sheshin e qytetit u organizua një aksion mbledhjeje dhe një pazar për rroba të vjetra, gjatë të cilit mbi 100 kilogramë rroba, në vend që të hidheshin, gjetën pronarë të rinj. Në të njëjtën kohë, Qendra Kombëtare e Romëve, në partneritet me Shkollën Fillore “Koço Racin” dhe Komunën e Kumanovës, zhvilloi sesione edukative për nxënësit mbi përzgjedhjen dhe trajtimin e përgjegjshëm të mbeturinave.
Angazhimi në këtë fushë nuk u ndal me kaq. Qendra për Ndryshimet Klimatike kreu monitorim të të gjitha 81 komunave në Maqedoni , duke ndjekur transparencën dhe aktivitetet që lidhen me Agjendën e Gjelbër. Në të njëjtën kohë, së bashku me partnerët, organizoi dy forume rajonale – një për menaxhimin e mbeturinave në rajonet e Pellagonisë dhe Jugperëndimit, dhe një tjetër për bujqësinë e qëndrueshme në rajonin Lindor.
Të rinjtë nga Struga, Ohri dhe Dibra, si pjesë e projektit “Le të mësojmë për ndryshimet klimatike!” fituan Qendra të informimit rinor për ndryshimet klimatike, ku mund të informohen, edukohen dhe të iniciojnë eko-veprime. Në Strumicë dhe Shkup, organizatat “KRIK”, “Nadezh” dhe Shoqata e Punëtorëve Social të Maqedonisë (SHPSM) mbajtën trajnimet “Avokimi i gjelbër përmes punës së gjelbër sociale dhe rinore“, duke i përgatitur pjesëmarrësit për të iniciuar eko-iniciativa lokale me hapa konkretë dhe të qëndrueshëm.
Në fushën e transparencës dhe luftës kundër korrupsionit, Qendra për Komunikime Qytetare po punon për përdorimin e të dhënave nga Regjistri i pronarëve të vërtetë. Punëtoria kushtuar mundësive dhe pengesave për përdorimin e këtyre të dhënave prezantoi gjetjet e hulumtimit më të fundit për të zbuluar konflikte të mundshme interesi dhe abuzime midis 360 zyrtarëve të zgjedhur dhe të emëruar.
Dhe platforma mZaednica, e zhvilluar nga Blink 42-21, në partneritet me Metamorfozis dhe Koalicionin Rural, u promovua në komunat e Strugës, Demir Hisarit dhe Aerodromit . Ata filluan një epokë të re me një kanal digjital përmes të cilit qytetarët mund të komunikojnë drejtpërdrejt me komunat e tyre. Projekti “DIGILOK” hap rrugën për një transformim të vërtetë digjital në nivel lokal.
Aktivitetet e organizatave të shoqërisë civile të zhvilluara në maj tregojnë se shoqëria civile është gjithnjë e më e përfshirë, duke vepruar dhe e dukshme aty ku është më e nevojshme. Ndaj ndiqni Impulsin qytetar më tej për të parë ndryshimet që janë të mundshme kur qytetarët janë të zhurmshëm, aktivë dhe këmbëngulës.
